DEVAM: 14. Hangi
Köleyi Azad Etmek Daha Faziletlidir?
حَدَّثَنَا
حَفْصُ بْنُ
عُمَرَ
حَدَّثَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ مُرَّةَ
عَنْ سَالِمِ
بْنِ أَبِي
الْجَعْدِ
عَنْ شُرَحْبِيلَ
بْنِ
السَّمْطِ
أَنَّهُ
قَالَ لِكَعْبِ
بْنِ مُرَّةَ
أَوْ مُرَّةَ
بْنِ كَعْبٍ
حَدِّثْنَا
حَدِيثًا
سَمِعْتَهُ
مِنْ رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ فَذَكَرَ
مَعْنَى
مُعَاذٍ
إِلَى
قَوْلِهِ وَأَيُّمَا
امْرِئٍ
أَعْتَقَ
مُسْلِمًا وَأَيُّمَا
امْرَأَةٍ
أَعْتَقَتْ
امْرَأَةً
مُسْلِمَةً
زَادَ وَأَيُّمَا
رَجُلٍ
أَعْتَقَ
امْرَأَتَيْنِ
مُسْلِمَتَيْنِ
إِلَّا
كَانَتَا
فِكَاكَهُ
مِنْ
النَّارِ
يُجْزِئُ
مَكَانَ كُلِّ
عَظْمَيْنِ
مِنْهُمَا
عَظْمٌ مِنْ
عِظَامِهِ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
سَالِمٌ لَمْ
يَسْمَعْ مِنْ
شُرَحْبِيلَ
مَاتَ
شُرَحْبِيلُ
بِصِفِّينَ
Şurahbil b. es-Sımt'tan
rivayet olunduğuna göre; kendisi Kab b. Mürre'ye, yahutta Mürre b. Ka'ba: Bize
Resulullah (s.a.v)'den işittiğin bir hadisi naklet, demiş. (Ka'b, yahutta
Mürre, 3965 numaralı) Muaz hadisinin, "Herhangi bir müslüman erkek,
müslüman bir erkek köleyi azad ederse... Herhangi bir müslüman kadın da
müslüman bir kadını azad ederse" sözüne kadar rivayet etmiş, (sonra sözü
geçen hadise) ilave (ten şunları da rivayet etmiş: "Herhangi bir
(Müslüman) erkek, iki müslüman kadını (kölelikten) azad ederse (onlar, o
kimsenin) ateşten kurtarıcısı olurlar, onların her iki kemiği onun
kemiklerinden biri yerine geçer."
Ebu Davud dedi ki: (Bu
hadisin ravilerinden) Salim, Şurahbil'den (hadis) işitmemişlerdir. Çünkü
Şurahbil, Sıffm (savaşın)da ölmüştür.
İzah:
Buhari, ıtk, keffârât;
Müslim, ıtk; Tirmizî, nüzûr
Bu hadis-i şerif,
erkeği azat etmenin kadını azad etmekten daha faziletli olduğunu söyleyenlerin
delilidir.
Hafız Abdurrauf
El-Münavî de; bir erkek azad etmenin iki kadın azad etme sevabına eşit olduğunu
ve bu sebeple Hz. Nebi'in azâd ettiği kölelerin ekserisinin erkek olduğunu
söylemiştir.
Bir kadının azad
edilmesiyle çocuğunun da azad edileceği nazarı itibariyle, kadın azad etmenin
erkek azad etmekten daha faziletli olduğunu söyleyenler de vardır.
Bu mevzu da Şevkanı
(r.a) şöyle diyor:
"iki kadın azad
etmenin bir erkek azad etmek gibi azad eden kimseyi kurtaracağına dair
hadislerin yanında, bir kadını azad etmenin de azad edeni ateşten kurtaracağını
ifade eden hadisler varken; kadını azad etmenin mi, yoksa erkeği azad etmenin
daha faziletli olduğunu münakaşa mevzuu haline getirmek lüzumsuzdur."
Alkamî de; erkeğin
cihad gibi ağır işlerde daha yararlı olduğunu gözönünde bulundurarak; erkeği
azad etmenin kadını azad etmekten fazileti olduğunu savunmuştur.