SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

İTK BAHSİ

<< 3952 >>

DEVAM: 7. Nikahı Haram Olan Bir Yakınını Köle Edinmiş Olan Kimse Hakkında (Gelen Hadisler)

 

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ جَابِرِ بْنِ زَيْدٍ وَالْحَسَنِ مِثْلَهُ قَالَ أَبُو دَاوُد سَعِيدٌ أَحْفَظُ مِنْ حَمَّادٍ

 

(Bir önceki 3951. hadisin) bir benzeri de el-Hasen (el-Basrî) ile Câbir b. Zeyd'den de rivayet olunmuştur.

 

Ebu Davud dedi ki: "Saîd'in hafızası Hammâd'dan daha güçlüdür.

 

 

İzah:

Tirmizî. Ahkâm; İbn-i Mâce. Itk.

 

Rahim: Aslında “ana rahmi” amlamına gelir.Fakat burada yakın akraba anlamında kullanılmıştır.Mahrem; ise “haram” demektir. “Rahim mahrem” terkibi ise, nikahı ebediyen haram olan anne, baba, amca, dayı, hala gibi yakın akraba anlamına gelmektedir.

 

İbnü’l-Esir’in açıklamasına göre; Sahahbe-i Kiram’dan ve tabiundan olan ilim adamları, bu hadis-i şerife dayanarak, “bir kimsenin elinde bulunan ve nikahı kendisine haram olan kadın veya erkek bir kölenin hür olacağının” söylemiştir.

 

İmam Ebu Hanife (r.a.) ile taraftarları ve İmam Ahmed (r.a.) de bu görüştedir.Yani köle ile efendinin birinin erkek diğerinin kadın olması farz edildiği takdirde aralarında nikah caiz olmuyorsa o köle derhal hür olur.

 

İmam Şafii’ye göre ise, usul ve furu ile birlikte kardeşler de azad edilmiş olurlar.İmam Nevevi’ni açıklamasına göre, Zahiriye uleması ise, “Hiçbir evlat babanın hakkının ödeyemez.Meğer ki, onu köle olarak bulup da satın alarak azad eyleye” mealindeki 5137 numaralı hadise dayanarak, “Köle sahibi azad etmedikçe köle onun mahreminden de olsa yine kölelikten kurtulamaz” deimşlerdir.

 

Çoğunluk ailmlere göre ise, usul ve furu denilen anne ve babalar ile çocuklar ve torunlar satın alınır alınmaz hürriyetlerine kavuşmuş olurlar.

 

Ancak usul ve furu dışındaki akrabaların satın alınmaları halinde hür sayılıp sayılmayacakları konusu ulema arasında ihtilflıdır.

 

İmam Şafii (r.a.) ve taraftarlarına göre, usul ve furu dışındaki yakınlar sırf satın almakla hürriyetlerine kavuşmuş olmazlar.

 

İmam Malik (r.a.) sırf satın almakla usul ve furu gibi kardeşeler de hürriyetlerine kavuşmuş olurlar demiştir.

 

Ebu Hanife (r.a.)’ye göre ise, kendilerine nikah düşmeyen yakınların tümü satın aldıkları andan itibaren hürriyetlerine kavuşmuş olurlar.

 

Ebu Davud, 3949 numaralı hadisin sonunda ilave ettiği sözlerle bu hadisin merfu ve muttasıl olmadığına işasret etmek istemiştir.Nitekim Beyhaki de haidisn ravisi Hammad’ın hadisi bu şekilde rivayet etmekle hafızası kendisinden  daha güçlü olan ravilerin rivayetlerine ters düştüğünü söyleyerek Ebu Davud’un bu görüşünü paylaşmıştır.

 

İmam Tirmizi de; bu hadisi muttasıl olarak rivayet eden Hammad’dan başka bir ravi bilmediğini söylüyor. Ayrıca Buhari de bu hadisin zayıf olduğuna dikkat çekmiştir. Ali b. El-Medini ise bu hadisin münker olduğunu söylemiştir.

 

Hafız Münziri’nin açıklamasına göre, 3950-3951 numaralı hadisler mevkuf ve murseİdirler, 3952 numaralı hadis ise mürsel ve münkerdir.

 

Ancak bu zayıf hadisler birbirini teyid ettikleri için zayıflıktan kurtu­lup haşen-ligayrihi mertebesine yükseldiklerinden musannif Ebu Davud onları Sünen'ine almıştır.