بَاب
الْأَكْلِ
بِالْيَمِينِ
19. Yemeği Sağ Elle
Yemek
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
حَدَّثَنَا
سُفْيَانُ
عَنْ
الزُّهْرِيِّ
أَخْبَرَنِي
أَبُو بَكْرِ
بْنُ
عُبَيْدِ
اللَّهِ بْنِ
عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عُمَرَ عَنْ
جَدِّهِ ابْنِ
عُمَرَ أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِذَا
أَكَلَ أَحَدُكُمْ
فَلْيَأْكُلْ
بِيَمِينِهِ
وَإِذَا
شَرِبَ
فَلْيَشْرَبْ
بِيَمِينِهِ
فَإِنَّ
الشَّيْطَانَ
يَأْكُلُ
بِشِمَالِهِ
وَيَشْرَبُ
بِشِمَالِهِ
Abdullah b. Ömer
(r.a)'den rivayet olunduğuna göre; Nebi (s.a.v.): "Biriniz (yemek) yediği
zaman sağıyla yesin, (bir şey) içtiği zaman da (yine) sağıyla içsin. Çünkü
şeytan soluyla yer ve soluyla içer" buyurmuştur.
İzah:
Müslim, eşribe; İbn
Mâce, et'ime; Tirmizî, et'ime; Muvatta, sıfâtü'n-nebî; Dârimî, et'ime; Ahmed b.
Hanbel, II, 8, 33, 80, 106, 128, 135, 325, 349, III, 202, 254, 293, 297, 322,
327, 334, 344, 357, 362, 387, IV, 45, 46, 50, 383, V, 311, VI, 77.
Bu hadis-i şerif yemeği
sağ elle yemenin vacib olduğunu söyleyenlerin delilidir. Çünkü hadisin zahiri
burada emrin vücûb ifade ettiğine delâlet etmektedir.
Nitekim Müslim'in
rivayet ettiği şu hadis-i şerîf de bu görüşü te'yid etmektedir:
"Bir adam
Rasûlullah (s.a.v.)'m yanında sol eliyle yemek yemeye başlayınca (Hz. Nebi) ona:
"Sağ elinle
ye!" buyurdu. Adam:
Beceremiyorum, deyince
Efendimiz:
"Beceremiyesin!
İşte bu adamı (benim emrime uymaktan) ancak kibri menetti" buyurdu. O adam
bir daha elini ağzına kaldıramadı."[Müslim, eşribe]
İmam Gazali, sağ elle
yemenin yemek yeme âdabından olduğunu söylemiştir. Yemeği sol elle yemenin
sakıncası, yemeği sol elle yiyen şeytana benzemektir. İnsanın, Allah'ın
rahmetinden kovulmuş olan şeytana benzemesini Önlemek için sol elle yemek
yasaklanmıştır.
Hadis-i şerif aynı
zamanda şeytanın hakiki manada eli olduğunu ve yemeği sol eliyle yediğini de
ifade etmektedir. Nitekim bu mevzuya 3766 numaralı hadisin şerhinde de temas
etmiştik.
Hanefi ulemasından
Aynî'nin açıklamasına göre, şeytanların hepsi değil de ancak bir kısmı yerler
ve içerler. Bazıları şeytanların hepsinin yeyip içtiğini söylemişlerse de bu
doğru değildir.
Bezlü'l-Mcchûd
yazarının da ifade ettiği gibi, bu mevzuda çözülmesi gereken bir müşkil
vardır; o da Hz. Nebi'in yaş hurmayı sağ eliyle, karpuzu ise sol eliyle yediğine
dair Tirmizî'nin Şemâil'de rivayet ettiği hadistir. Tirmizî'nin bu hadisi
mevzumuzu teşkil eden hadise aykırıdır.
Ancak aadis âlimleri,
Şemâil'deki hadisin senedi zayıf olduğundan mevzumuzu tekşil eden hadisi ona
tercih etmişlerdir.