DEVAM: 15. Yemeğe
Başlarken Besmele Çekmek
حَدَّثَنَا
مُؤَمَّلُ
بْنُ
الْفَضْلِ
الْحَرَّانِيُّ
حَدَّثَنَا
عِيسَى
يَعْنِي ابْنَ
يُونُسَ
حَدَّثَنَا
جَابِرُ بْنُ
صُبْحٍ
حَدَّثَنَا
الْمُثَنَّى
بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ
الْخُزَاعِيُّ
عَنْ عَمِّهِ
أُمَيَّةَ
بْنِ
مَخْشِيٍّ
وَكَانَ مَنْ
أَصْحَابِ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ كَانَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
جَالِسًا
وَرَجُلٌ
يَأْكُلُ
فَلَمْ
يُسَمِّ
حَتَّى لَمْ يَبْقَ
مِنْ طَعَامِهِ
إِلَّا
لُقْمَةٌ
فَلَمَّا
رَفَعَهَا
إِلَى فِيهِ
قَالَ بِسْمِ
اللَّهِ
أَوَّلَهُ
وَآخِرَهُ
فَضَحِكَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
ثُمَّ قَالَ مَا
زَالَ
الشَّيْطَانُ
يَأْكُلُ
مَعَهُ فَلَمَّا
ذَكَرَ اسْمَ
اللَّهِ
عَزَّ وَجَلَّ
اسْتَقَاءَ
مَا فِي
بَطْنِهِ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
جَابِرُ بْنُ
صُبْحٍ جَدُّ
سُلَيْمَانَ
بْنَ حَرْبٍ
مِنْ قِبَلِ أُمِّهِ
Rasûlullah (s.a.v.)'in
sahâbîlerinden Ümeyye b. Mahşî (r.a)'den şöyle rivayet olunmuştur: Rasûlullah
(s.a.v.) oturuyordu. Bir adam da (orada) yemek yiyordu. (Adam yemek yerken)
Besmele çekmedi. Yemekten sadece bir lokma kalmıştı. (Adam) o lokmayı ağzına
kaldırdığı sırada, 'Bismillâhi evvelehü ve âhirehu' dedi. Bunun üzerine Nebi
(s.a.v.) gülmeye başladı. Sonra: "Şeytan bu adamla beraber yemeye devam
ediyordu. (Adam) Aziz ve Celîl olan Allah'ın ismini anınca (şeytan yediği
yemekten) karnında ne varsa (hepsini) kustu' buyurdu.
Ebû Dâvûd dedi ki: (Bu
hadisin râvilerinden olan) Câbir b. Subh, Süleyman b. Harb'in anne cihetinden
dedesidir.
İzah:
Nesâî, Amelü'I-Yevmi
ve'l-Leyleti, s, 262, hadis no; 282.
Bu hadis-i şerifler;
bir kimsenin yemeğe başlarken Besmele çekmesi gerektiğini belirtmektedir. Eğer
yemeğe başlarken unutmuş da biraz sonra bunun farkına varmışsa o anda,
"Bismillâhi evvelehü ve âhirehü: (Bu yemeğin) başına da sonuna da
bismillah" demesi gerektiği, eğer başında Besmele çekmediği gibi
ortasında veya sonunda da Besmele çekmeyecek olursa o yemeği onunla birlikte
şeytanın da yiyeceği ifade edilmektedir.
Haleften ve seleften
hadis ulemasının cumhuruna göre; şeytanın da insanlar gibi iki eli ve iki
ayağı vardır. Onların da erkekleri ve dişileri vardır. İnsanlar gibi yer ve
içerler. Ancak şeytan yemeği sol eliyle yer. Binaenaleyh hadis-i şerifte söz
konusu edilen, şeytanın yemek yemesinden maksat hakiki manada yemek yemesidir.
Yediği yemeği kusmasından maksat da hakiki kusmasıdır.
Bazıları,
"Şeytanın yemek yemesinden maksat yemeğin bereketini alması, kusmasından
maksatsa aldığı bereketi geri bırakmasıdır" demişlerse de, Şevkânî'nin
Neylü'l-Evtâr'da açıkladığı gibi, bu kelimeleri hakiki manasından çıkarıp
mecazî manaya hamletmeyi gerektiren hiçbir sebeb ve karine mevcut değildir.
Biz yemeğe başlarken
Besmele çekmenin hükmünü 3765 numaralı hadisin şerhinde açıkladığımızdan burada
tekrara lüzum görmüyoruz.