بَاب
فِي بَيْعِ
فَضْلِ
الْمَاءِ
61. Suyun Fazlasını
Satmak
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
مُحَمَّدٍ
النُّفَيْلِيُّ
حَدَّثَنَا
دَاوُدُ بْنُ
عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
الْعَطَّارُ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ
دِينَارٍ
عَنْ أَبِي
الْمِنْهَالِ
عَنْ إِيَاسِ
بْنِ عَبْدٍ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
نَهَى عَنْ
بَيْعِ
فَضْلِ
الْمَاءِ
İyâs İbn Abd'den rivayet
edildiğine göre; Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) su'yun fazlasını
satmayı menetti.
Diğer tahric: Müslüm,
müsâkat; Tirmizî, buyu'; Nesâî, buyu'; İbn Mâce, rühün; Dârimî, rühün; Ahmed b.
Hanbel, III, 338, 339, 356, 417.
AÇIKLAMA:
İyas b. Ebu Abd: Ebû
Avf el-Müzenî, sahâbîdir. Sünen sahipleri ve Ahmed b. Hanbel, kendisinden bu
hadisi rivayet etmişlerdir. Begavî ve İbnü's-Siekkîn, başka hadis rivayet
etmediğini söylerler.
Tirmizî, hadis-i şerif
için; "hasen sahih" der.
Hadis-i şerif, insanın
kendi ailesi, hayvanları ve arazisi için gerekli olandan fazla suyu
satamayacağına delâlet etmektedir. Yine hadisin zahirinden, fazla suyu satmanın
haram olduğu anlaşılmaktadır. Neyl'deki ifadeye göre; görünüşte sahipsiz
arazideki bir su ile sahipli arazideki arasında fark yoktur. Aynı şekilde
suyun; içmek, hayvan sulamak veya ekin sulamak için ihtiyaç duyulması da
birdir. Kurtubî ise, hadisteki nehyin içme suyunun fazlası ile ilgili olduğunu
söyler.
Bundan önce geçen
hadislerde hangi suya sahip olunup, hangisine olunamayacağı görülmüştü. Buna
göre; satılıp satılmaması yönünden bütün sular eşit değildir. Âlimler; kaplarda,
özel sarnıç ve havuzlarda tutulan suların satılabileceği görüşündedirler. Aynı
şekilde kişi kendi arazisindeki suyu, tarla sulamak maksadıyla isteyene
vermeyebilir..Fakat kuyu ve nehirlerdeki suyu, içmek ya da hayvanını sulamak
için isteyene vermemezlik edemeyeceği gibi, karşılığında para da isteyemez.
Para isteyebileceğini söyleyenler varsa da bunlar azınlıktadır.
Bir kimsenin kendi
kabında ihtiyacından fazla su olsa ve birisi ona içmek için muhtaç olup,
ihtiyacını karşılamaya başka su bulamazsa su sahibi suyunu o şahsa satmak
zorundadır.
İhtiyaçtan fazla olun
suyun satılmasının nehyindeki sebep, suyun mubah mallardan olmasıdır,
denilebilir. Bu durumda dağdaki toplanmamış odunun ve otun da aynı hükümde
olması gerekir.