DEVAM: 19-20. Humus
(Beştebir) Payın Ve (Hz. Peygamberin) Yakınlarının Hissesinin Sarf Edilecekleri
Yerler
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ عِيسَى
حَدَّثَنَا
عَنْبَسَةُ
بْنُ عَبْدِ
الْوَاحِدِ الْقُرَشِيُّ
قَالَ أَبُو
جَعْفَرٍ
يَعْنِي
ابْنَ عِيسَى
كُنَّا نَقُولُ
إِنَّه مِنْ
الْأَبْدَالِ
قَبْلَ أَنْ
نَسْمَعَ
أَنَّ
الْأَبْدَالَ
مِنْ الْمَوَالِي
قَالَ
حَدَّثَنِي
الدَّخِيلُ
بْنُ إِيَاسِ
بْنِ نُوحِ
بْنِ
مُجَّاعَةَ
عَنْ هِلَالِ
بْنِ سِرَاجِ
بْنِ
مُجَّاعَةَ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
مُجَّاعَةَ
أَنَّهُ أَتَى
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَطْلُبُ
دِيَةَ
أَخِيهِ
قَتَلَتْهُ
بَنُو سَدُوسٍ
مِنْ بَنِي
ذُهْلٍ
فَقَالَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَوْ كُنْتُ
جَاعِلًا
لِمُشْرِكٍ
دِيَةً جَعَلْتُ
لِأَخِيكَ
وَلَكِنْ
سَأُعْطِيكَ
مِنْهُ
عُقْبَى
فَكَتَبَ
لَهُ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بِمِائَةٍ
مِنْ
الْإِبِلِ مِنْ
أَوَّلِ
خُمُسٍ
يَخْرُجُ
مِنْ مُشْرِكِي
بَنِي ذُهْلٍ
فَأَخَذَ
طَائِفَةً
مِنْهَا
وَأَسْلَمَتْ
بَنُو ذُهْلٍ
فَطَلَبَهَا
بَعْدُ
مُجَّاعَةُ
إِلَى أَبِي
بَكْرٍ وَأَتَاهُ
بِكِتَابِ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
فَكَتَبَ
لَهُ أَبُو
بَكْرٍ
بِاثْنَيْ
عَشَرَ
أَلْفَ صَاعٍ
مِنْ
صَدَقَةِ الْيَمَامَةِ
أَرْبَعَةِ
آلَافٍ
بُرًّا وَأَرْبَعَةِ
آلَافٍ
شَعِيرًا
وَأَرْبَعَةِ
آلَافٍ
تَمْرًا
وَكَانَ فِي
كِتَابِ
النَّبِيِّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لِمُجَّاعَةَ
بِسْمِ
اللَّهِ
الرَّحْمَنِ
الرَّحِيمِ
هَذَا كِتَابٌ
مِنْ
مُحَمَّدٍ
النَّبِيِّ
لِمُجَّاعَةَ
بْنِ
مَرَارَةَ
مِنْ بَنِي
سُلْمَى
إِنِّي
أَعْطَيْتُهُ
مِائَةً مِنْ
الْإِبِلِ
مِنْ أَوَّلِ
خُمُسٍ
يَخْرُجُ
مِنْ مُشْرِكِي
بَنِي ذُهْلٍ
عُقْبَةً
مِنْ أَخِيهِ
Müccâa (b. Nirare
el-Hanefî el-Yemamî)den (rivayet olunduğuna göre) Kendisi (birgün) Nebi
(s.a.v.)'e varıp, Zühl oğullarından (olan) Sedüs oğullarının öldürdüğü
kardeşinin diyetini istemiş, Nebi (s.a.v.) de: "Eğer ben müşrik(ler) için
diyet öder olsaydım kardeşin için de öderdim. Fakat ben sana kardeşin için
başka bir şey vereceğim" demiş ve (o anda müslümanların kendileriyle
çarpışmakta olduğu) Zühl oğullarının müşriklerinden (ele geçen mevcut
ganimetlerden) ayrılacak olan ilk humus (beşte bir pay)dan yüz deve verilmesi
için eline bir mektup vermiş ve (henüz ele geçmiş olan mevcut ganimetlerden bu
develerin bir kısmını almış(sada ganimetler yeterli olmadığı için develerin
hepsini alamamış bir süre sonra da) Zühl oğulları müslüman olmuş. (Artık
müslümanlar onların mallarına dokunmamışlar) Daha sonra (Müccâa, kalan) bu
develeri Ebû Bekir'den istemiş ve kendisine Peygamber (s.a.v.)'in mektubunu
vermişti. Hz. Ebû Bekir de ona dört bin (sa') buğday, dörtbin (sa') arpa,
dörtbin (sa') hurma (olmak üzere) Yemame zekatlarından on iki bin sa', (tahıl)
verdi. Nebi (s.a.v.)'in Muccâa'ye (verdiği) mektubunda (şu sözler) vardı.
"Rahman ve Rahım
olan Allah'ın adıyla (başlıyorum) Bu mektub Nebi Muhammed (s.a.v.) tarafından
(yazılıp) Sülma oğullarından Müccâa b. Mirare'ye (verilmiştir.) Ben, ona, Zühl
oğullarının müşriklerinden ayrılacak humusdan yüz deveyi kardeşinin (diyeti)
yerine verdim."
İzah:
Aslında Hz.Muccâa, Hz.
Nebie kardeşinin diyetini istemeye vardığı günlerde müslüman idi. Durum böyle
olunca, Hz. Nebiin ona kafir olan kardeşinin diyetini vermek mecburiyetinde
olmadığı için diyet veremeyeceğini bildirmekle beraber diyet yerine yüz deve
vermesi onun gönlünü kazanmak için değil de reisi bulunduğu kavmin kalplerini
İslâm'a ısındırmak için olsa gerektir.
Herhalde Hz. Nebiin ona
verdiği onikibin sa' tahıl kalan develerin değeridir. Bilindiği gibi bir sa',
seri dirheme göre 2,917 kgr.Örfi dirheme göre ise 3.333 kgr.dır.
Hadisteki Hz. Nebiin
humus gelirlerinin bir kısmını, kâfirlerin kalplerini İslâm'a ısındırmak için
sarfetmiş olmasıyla ilgili kısım, bu hadisin bab başlığıyla ilgisini teşkil
eden kısmıdır.