DEVAM: 24-25. Avcılığa
Düşkünlük Hakkında (Gelen Yasaklayıcı Hadisler)
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
مَعِينٍ
حَدَّثَنَا
حَمَّادُ
بْنُ خَالِدٍ
الْخَيَّاطُ
عَنْ
مُعَاوِيَةَ
بْنِ صَالِحٍ
عَنْ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
بْنِ
جُبَيْرِ
بْنِ نُفَيْرٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ أَبِي
ثَعْلَبَةَ
الْخُشَنِيِّ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِذَا
رَمَيْتَ
الصَّيْدَ
فَأَدْرَكْتَهُ
بَعْدَ ثَلَاثِ
لَيَالٍ
وَسَهْمُكَ
فِيهِ
فَكُلْهُ مَا لَمْ
يُنْتِنْ
Ebû Sa'lebe
el-Huşenî'den demiştir ki: Nebi (S.A.V.) (şöyle buyurmuştur): "Av'a
(okunu) atıpta, onu üç (gün üç) gece sonra (atmış olduğun) ok'un üzerinde
olduğu haide (Ölü olarak) ele geçirecek olursan, kokuşmamış olması şartıyla onu
yiyebilirsin.”
İzah:
Müslim, sayd; Nesâî,
sayd; Ahmed b. Hanbel, IV-I94.
Bu hadis» vurulduktan
sonra gözden kaybolup üzerinden bir gece geçmiş olan bir avın etini yemek
haramdır diyen Maliki âlimlerinin aleyhine bir delildir. Âlimlerin büyük
çoğunluğuna göre; burada geçen üç gece tabirindeki üç adedinin bağlayıcı bir
te'siri yoktur. "Herhangi bir süre" anlamında kullanılmıştır.
Bilindiği gibi, Hanefî
âlimlerine göre, vurulduktan sonra gözden kaybolan ve bir süre sonra bulunan
bir avın etinin helal olabilmesi için üç şart vardır:
1. Avcının okunun av
üzerinde bulunması,
2. Başka avcıya ait
okun veya bir ok yarasının bulunmaması ve başka bir tesirle öldüğünün ortaya
çıkmış olmaması,
3. Avcının onu aramaya
zaruretsiz olarak mola vermemiş olması.
Bu üç şart bulunduğu
takdirde av kokuşmuş olsa bile eti yenir. Aliyyü'l-Kari'nin açıklamasına göre,
Hanefi âlimleri bu hadisteki kokuşmuş avı yemenin terk edilmesi ile ilgili
emrin hükmü istihbab içindir. Bu bakımdan yenmemesi iyi olur fakat, yenecek
olursa haram işlenmiş olmaz.
Nitekim Hanefi
âlimlerinden İbn Melek'in ifadesine göre, Hz. Peygamberin (S.A.V.) kokmuş eti
yediği rivayet olunmuştur.
İmam Ahmed de kokmuş et
yemenin helal olduğunu söylemiştir. Fakat İmam Ahmed'e göre vurulduktan sonra
uzun süre gözden kaybolan bir avın eti helal değildir. Kendisine vurulduktan
sonra geceli gündüzlü bir gün gözden kaybolan bir avın hükmü sorulunca, bir
günün uzun bir süre olduğunu ve dolayısıyla bu avın haram olduğunu söylemiştir.
Bu, İmam Ahmed'in uzun bir süre sözüyle geceli gündüzlü bir günlük süreyi
kasdettiğini gösterir. Bu bakımdan Hz. İmam'a göre vurulduktan sonra kaybolup
sadece bir gecenin veya sadece bir gündüzün sonunda ölü olarak bulunan bir avın
eti helaldir.
İmam Malik'e göre;
vurulduktan sonra av gündüzün bulunamayıp akşamleyin ölü olarak ele geçerse, o
avın eti helaldir. Fakat üzerinden bir gece geçmişse onun eti haram olur.
İmam Şafiî'ye göre;
vurulduktan sonra oku atan kimsenin gözünden kaybolmuş olan bir avın eti asla
yenmez. Şafiî mezhebinin kokmuş bir etin yenip yenmemesi hususundaki
görüşlerini açıklarken İmam Nevevî şunları söylüyor: "Kokmuş yemeği
yemekten nehiy tahrim değil, kerahet-i tenzihiyye içindir. Diğer kokmuş etlerle
yiyecekleri yemek te tenzihen mekruhtur, haram değildir. Fakat sıhhat için
zararlı hale gelmiş olması müstesna. Bazı âlimlerimiz kokmuş etin haram
olduğunu söylemişlerse de bu görüş zayıftır.
Biz bu meseleyi
münasebet düştüğü için 2849 numaralı hadis-i şerifle 2857 numaralı hadisi
şerifin şerhinde açıklamıştık.