بَاب
فِي
كَرَاهِيَةِ
السَّيْرِ
فِي أَوَّلِ
اللَّيْلِ
76. Akşam ile Yatsı
Arasında Yolculuk Yapmanın Kerahati
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ أَبِي
شُعَيْبٍ الْحَرَّانِيُّ
حَدَّثَنَا
زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا
أَبُو
الزُّبَيْرِ
عَنْ جَابِرٍ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا
تُرْسِلُوا
فَوَاشِيَكُمْ
إِذَا
غَابَتْ
الشَّمْسُ
حَتَّى
تَذْهَبَ
فَحْمَةُ
الْعِشَاءِ
فَإِنَّ
الشَّيَاطِينَ
تَعِيثُ
إِذَا
غَابَتْ
الشَّمْسُ حَتَّى
تَذْهَبَ فَحْمَةُ
الْعِشَاءِ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
الْفَوَاشِي
مَا يَفْشُو
مِنْ كُلِّ
شَيْءٍ
Cabir (r.a.) den;
demiştir ki: “Resulullah (s.a.v.); “Güneş batınca yatsının koyu karanlığı
çökünceye kadar hayvanlarınızı (dışarı) salmayın.Çünkü şeytanlar güneş batınca,
yatsının karanlığı gidinceye kadar (ortalıkta) fesat çıkarırlar.”
Ebu Davud dedi ki:
“Fevaşi yeryüzüne dağılan her şey demektir.”
İzah:
Müslim, eşribe; Nesai,
mevakıt; Ahmed b. Hanbel, II, 12; III. 312, 362,386,395; VI, 11.
Fevaşi: Koyun, keçi,
sığır gibi dört tarafa dağılan hayvanlar ve çocuklar demektir.Faşiye
kelimesinin çoğuludur.
Fahme: Kömür demektir.
Akşamla yatsı arasının karanlığı kömüre
benzediği için Araplar bu vakte fahme ismini vermişlerdir.Yatsı ile sabah
arasında kalan vakte de “as’as” derler.
Bu hadis-i şerif akşam
ile yatsı arasında hayvanları ve çocukları dışarı salmanın doğru olmadığını
çünkü o saatlaede şeytanların fesat çıkarmak üzere ortalıkta kol gezdiklerini,
binaenaleyh şeytanların şerrinden emin olamnın
yolarını bilmeyen çocuklara ve hayvanlara musallat olabilceklerini ifade
etmektedir.İmamı Nevebi’nin açıkladığı gibi şeytanın kapalı bir kabı
açabilmesi, bağlı bir tulumu çözebilmesi, kilitli bir kapıyı açabilmesi bir
çocuğa veya başkasına musallat olabilmesi için ortamın müsaid ve aradığı
sebeplerin mevcut olması gerekir. Ancak o zaman buna muvaffak olabilir. Aksi
takdirde hiçbir yaratığa bir zarar veremez. Nitekim bir hadis-i şerifte
açıklandığı üzere "kul evine girerken besmele çekerse şeytan, -bize
bunların yanında gecelemek yoktur- der” ve oradan uzaklaşıp gider.[bk.
Davudoğlu A, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, IX, 314.] Bab başlığından
anlaşıldığı üzere her ne kadar Musannif Ebû Dâvud bu hadisten akşam ile yatsı
arasında yolculuk yapmanın mekruh olduğu mânâsım çıkarmışsa da bu mânâ çok uzak
bir ihtimaldir.