بَاب
فِي
السَّبَقِ
60. Yarışta Kazanan
Kimse İçin Ortaya Ödül Koymak
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ يُونُسَ
حَدَّثَنَا
ابْنُ أَبِي
ذِئْبٍ عَنْ
نَافِعِ بْنِ أَبِي
نَافِعٍ عَنْ
أَبِي
هُرَيْرَةَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا سَبَقَ
إِلَّا فِي
خُفٍّ أَوْ
فِي حَافِرٍ
أَوْ نَصْلٍ
Ebu Hureyre (r.a.)'den;
demiştir ki: Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu; "Yarış (ödülü) sadece
deve, at ve ok yarışmasında olur."
İzah:
Tirmizi, cihad;
Nesâîhayl; Ibn mâce, cihâd; Ahmed b. Hanbel, II, 256, 358, 425, 474.
------ kelimesi
yarışmayı kazanan kimseye verilen mükâfatveya hediye manalarına gelir. Hadis-i
şerif müsabakayı kazanan kimselere verilmek üzere mükâfat" koymanın sadece
at ve deve gibi harpte kendilerinden istifâde edilen hayvanların yaptıkları koşular
ile ok yarışları için caîz olduğunu ifâde etmektedir. Çünkü bu çeşit yarışmalar
için ödül koymakta cihada teşvik mânâsı vardır. Hattâbî'nin beyânına göre bu
mevzuda eşekler ve katırlar arasında düzenlenen koşular da atlar arasında
düzenlenen koşular gibidir. Çünkü harpte bu hayvanların süratli koşmalarından
ve yük taşımalarından istifâde edilir.
Güvercin gibi kuşlar
arasında yapılan yarışlar için ödül koymaksa caiz değildir. Çünkü bu
hayvanların yarışlarında cihada hazırlık mânâsı yoktur. Binâenaleyh bı »evi
kuşlar arasında yapılan yarışmalardan dolayı alınan ödüller kumar parası
hükmündedir. Metinde geçen "huff" deve tabanı, "hâfir" at
ayağı, "nasl" ise, okun ucuna takılan ve temren denilen demir
manasına gelir. Burada cüzünü zikir küllünü kasd kabilinden birer mecaz vardır.
Bu sebeple devetabanı kelimesiyle deve, at ayağı kelimesiyle at okun demiri
kelimesiyle de ok kasdedilmiştir. Bu bakımdan biz tercümemizde bu mânâyı esas aldık.
Yahut da bu kelimeler birer izafet terkibi olup muzafları hazfedilmiştir. Buna
göre deve tabanından maksat; raba-nın sahibi (yani deve) at ayağından maksat;
ayağın sahibi (yani at) demirden maksat; demir sahibi (yani ok demektir).
Hanefi ulemasından İbn
Melek'in açıklamasına göre bu mevzuda filler deve hükmündedirler. Bazı ilim
adamları da ayaklarla ve taş atışlarıyla yapılan müsabakaları da meşru
müsabakalardan saymışlardır.