SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

SAVM BAHSİ

<< 2434 >>

بَاب كَيْفَ كَانَ يَصُومُ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

59. Peygamber (s.a.v.) Nasıl Oruç Tutardı?

 

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ أَبِي النَّضْرِ مَوْلَى عُمَرَ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهَا قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ لَا يُفْطِرُ وَيُفْطِرُ حَتَّى نَقُولَ لَا يَصُومُ وَمَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ اسْتَكْمَلَ صِيَامَ شَهْرٍ قَطُّ إِلَّا رَمَضَانَ وَمَا رَأَيْتُهُ فِي شَهْرٍ أَكْثَرَ صِيَامًا مِنْهُ فِي شَعْبَانَ

 

Nebi (s.a.v.) hanımı Aişe (r.anha)'dan; demiştir ki: Rasûlullah  (s.a.v.)  (öyle)  oruç tutardıki biz, "artık orucu bırakmayacak" derdik. (Bir de bıraktımı) o kadar (uzun zaman) tutmazdı ki (bu sefer de) "Artık (hiç) oruç tutmayacak" derdik. Ben Peygamber (s.a.v.)'in ramazan dışında hiç bir ayı baştan so­na oruçlu geçirdiğini bilmiyorum. Ben onun hiç bir ayda Şabandakinden daha fazla oruç tuttuğunu da görmedim."

 

 

İzah:

Buharî, savm; Müslim, siyam; Nesâî, siyam; İbn Mâce, siyam

[439] bk. 2430 numaralı hadis.

 

Hadis-i şerifte Hz. Peygamber'in nafile oruç konusundaki bir kaç tavrını anlamaktayız. Bunlar:

 

a. Nebi (s.a.v.) arzu ettikçe nafile oruç tutardı. Nafilede bir zorunluk olmadığı için tamamen kişinin istek ve arzusuna bağlıdır. Efendi­miz de bazan oruç tutmaya bir başlar ve sahâbiler "her halde Rasûlullah hiç ara vermeden devamlı oruç tutacak' 'diyecek hâle gelinceye kadar de­vam ederdi. Orucu bıraktığı zaman da uzun süre ara verir ve sahâbiler Peygamberimizin bir daha oruç tutmayacağını zannederlerdi.

 

Aynı manayı ifade eden bir haber İbn Abbas'dan nakledilmiştir.

 

b. Nebi (s.a.v.) ramazanın dışında hiç bir ayda baştan sona oruç tutmazdı.

 

Hadisin bu bölümü 2336 numarada geçen Ümme Seleme'nin rivayeti­ne ters düşer gibi görünmektedir. Çünkü o rivayette Ümmü Seleme'nin (r.anha) Rasûlullah (s.a.v.)'in Şaban ayının dışına hiçbir ayı baştan sona oruçla geçirmediğini, Şabanı ramazana eklediğini söylemektedir. Bu ha­diste ise ramazandan başka hiçbir ayda baştan sona oruç tutmadığı belir­tiliyor.

 

Âlimler Ümmü Seleme'nin rivâyetindeki, Şabanı tüm oruçlu geçir­mekten maksadın, Şabanın çoğunu oruçla geçirmek olduğunu, benzeri ifâ­delerin Arabçada kullanılmakta olduğunu söylerler.

 

Tirmizî'nin rivayetine göre îbn Mübarek bu konuda şöyle demektedir:

 

"Arapçada bir kimse bir ayın çoğunu oruçla geçirirse, o ayı oruçla geçirdi demek caizdir. Aynı şekilde gecenin çoğunu namazla geçiren kimse için de falan bütün gece namaz kıldı" denilebilir. Halbuki adam gecenin bir bölümünü yemek yeme ve başka işleriyle geçirmiş olabilir."

 

Tirmizî İbnu'l-Mübârek'in bu iki hadisin aynı mânâya geldiğini söy­lediğini de nakleder.

 

Bazı âlimler ise, Hz. Peygamber'in bir sene Şaban'ın bütününü oruç­la geçirdiğini, bir sene de bazı günlerinde oruç tuttuğunu söylerler.

 

Nebi s.a.v. bazen Şa’ban'ın başında, bazan ortasında bazan da sonunda oruç tutardı, diyenler de vardır.

 

Rasûlullah'ın Şaban orucunu Ramazana eklemesinden maksad da Şa­banda oruç tuttuğu günlerle ramazan arasındaki yakınlıktır.

 

Bu izahlardan anlaşıldığı üzere, işaret edilen iki hadis arasında herhangi bir tezat söz konusu değildir.

 

c. Nebi (s.a.v.)'in en çok nafile oruç tuttuğu ay Şaban ayıdır.

 

Nebi s.a.v.'in bu ayda her zamankinden daha çok oruç tutması­nın sebebinin ne olduğu 2431 numaralı hadisin açıklamasında geçmişti. Eh kuvvetli sebep orada belirtilen olmakla birlikte şu ihtimalleri de göz önünde bulunduranlar vardır.

 

1. Şabanda çok oruç tutması ramazanı tazim içindir.

 

2. Rasûlullah, her ay üç gün oruç tutardı. Bir özrü sebebiyle daha önceki aylarda tutamadığı günleri Şaban ayında kaza ederdi.

 

3. Şabanda insanlar gafil olduğu için Hz. Peygamber onlara örnek olmak isterdi.

 

4. Sene içerisinde öleceklerin isimleri Şaban ayında yazılır. Nitekim Peygamber (s.a.v.) Hz. Aişe'ye, "Yâ Aişe! Bu ayda ölüm meleğinin ruhları­nı alacağı kimselerin isimleri yazılır. Beri ismimin oruçlu iken kaydedilme­sini isterim" buyurmuştur.

 

5. Nebi s.a.v.'in hanımları, geçen ramazanda tutamadıklar,oruçları Şaban ayında kaza ederlerdi. Hz. Peygamber de onun için bu ayda çok oruç tutardı.