بَاب
مَنْ يَقُولُ
صُمْتُ
رَمَضَانَ
كُلَّهُ
48. "Ramazanın
Tamamını Tuttum" Diyen Kişinin Durumu
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
الْمُهَلَّبِ
بْنِ أَبِي
حَبِيبَةَ حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
عَنْ أَبِي
بَكْرَةَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا
يَقُولَنَّ
أَحَدُكُمْ
إِنِّي صُمْتُ
رَمَضَانَ
كُلَّهُ
وَقُمْتُهُ
كُلَّهُ فَلَا
أَدْرِي
أَكَرِهَ
التَّزْكِيَةَ
أَوْ قَالَ
لَا بُدَّ
مِنْ
نَوْمَةٍ
أَوْ رَقْدَةٍ
Ebu Bekre (r.a.)'den;
demiştir ki: Rasulullah (s.a.v.) "Sizden biri; "Ramazanın tamamında
oruç tuttum ve tamamında namaz kıldım", demesin."
(Ravî derki:)
"Rasulullah (s.a.v.) kişinin nefsini tezkiye etmesini hoş görmedi de ondan
mı, yoksa uykudan ve istirahatten kaçış olmayacağı için mi (böyle) söyledi bilmiyorum."
Diğer tahric: Nesaî,
siyam; Ahmed b. Hanbel, V, 40. İbn Hibban 5/184-3430),
AÇIKLAMA:
İbn-i Hibban da İsnadı
sahihtir, deniyor.
Görüldüğü gibi Hz. Peygamber, bir kimsenin ramazanın tümünü
oruçla ve namazla geçirdiğini söylemesini menetmiştir. Ravi bu men'in sebebini
beyan ederken iki ihtimalden bahsetmiştir.
Ahmed b. Hanbel'in bir
rivayetinden bu açıklamayı yapan ravinin Hasan el-Basrî olduğu anlaşılmaktadır.
Ravinin beyan ettiğine
göre, Hz. Peygamberin bu yasağına sebeb olan ihtimaller şunlardır:
1. Kişinin nefsini
tezkiye etmesini, Efendimizin hoş görmemesi.Çünkü bu riya ve kendini beğenmeye
sebeb olur.
2. Araya mutlaka uyku
gireceği için söz yalanla sonuçlanmış olacaktır.
Bu ikinci şık daha çok namazla
ilgilidir. Çünkü uyku oruca mani değildir. Öyleyse uyku sadece "devamlı
namaz kıldım" sözünü asılsız kılar. Ancak Ahmed b. Hanbel'in rivayetinde
"uyku ve gafletten kaçınmak mümkün değildir" denilmektedir. Bu ifade
hem namaz hem de oruçla İlgili olabilir. İnsan uyku sebebiyle devamlı namaz
kılamayacağı gibi gaflet sebebiyle de oruca yakışmayan davranışlarda
bulunabilir. O halde "ramazanın tamamında oruç tuttum" şeklideki bir
iddia doğru olamaz.
Hasen el-Basrî'nin
temas etmediği üçüncü bir ihtimale göre Hz. Peygamberin mezkur nehyine sebep,
oruç ve namazın kabul edildiğinin kesin olmayışı gösterilebilir.