بَاب
فِي سُنَّةِ
طَلَاقِ
الْعَبْدِ
6. Kölenin (Karısını)
Sünni Olarak Boşaması
حَدَّثَنَا
زُهَيْرُ
بْنُ حَرْبٍ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
سَعِيدٍ
حَدَّثَنَا
عَلِيُّ بْنُ
الْمُبَارَكِ
حَدَّثَنِي
يَحْيَى بْنُ
أَبِي
كَثِيرٍ
أَنَّ عُمَرَ
بْنَ
مُعَتِّبٍ
أَخْبَرَهُ
أَنَّ أَبَا حَسَنٍ
مَوْلَى
بَنِي
نَوْفَلٍ
أَخْبَرَهُ أَنَّهُ
اسْتَفْتَى
ابْنَ
عَبَّاسٍ فِي
مَمْلُوكٍ
كَانَتْ
تَحْتَهُ
مَمْلُوكَةٌ
فَطَلَّقَهَا
تَطْلِيقَتَيْنِ
ثُمَّ عُتِقَا
بَعْدَ
ذَلِكَ هَلْ
يَصْلُحُ
لَهُ أَنْ يَخْطُبَهَا
قَالَ نَعَمْ
قَضَى
بِذَلِكَ
رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
Nevfel oğullarının
azatlı kölesi Ebu Hasan'ın haber verdiğine göre, Kendisi İbn Abbas'tan, nikahı
altındaki bir cariyeyi iki talakla boşayan sonra da (bu cariyeyle birlikte)
hürriyetine kavuşan köle hakkında "Bu kölenin o cariyeyle evlenmesi doğru
olur mu? diye fetva istemiş de (İbn Abbâs): "Evet Rasûlullah (s.a.v.) de
böyle hüküm vermiştir." demiş.
İzah:
Nesâî, talak: İbn Mâce,
talak; el-Fethü'r-rabbânî, XVII, 12.
Bu hadis-i şerifin
zahirinden anlaşılan şudur: Aslında
sadece iki talak hakkı olan bir köle bu iki talak hakkını kullanarak
karısını iki talakla boşayacak olursa, karısıyla arasındaki nikah bağı sona
ereceği için bir daha ona dönme hakkını kaybeder. Fakat bir köle bu iki talak
hakkını kullandıktan sonra karısıyla birlikte âzâd edilecek olursa, artık hür
bir insan olarak kendisiyle bir talak hakkı daha doğar ki bu talakla karısına
dönebilir. Hz. îbn Abbas böyle fetva vermiş Rasûl-i Ekrem'in de bu mevzuda
böyle fetva verdiğini söylemiştir.
Bu hadisi şeriften
anlaşılan netice böyle olmakla beraber, uygulama bunun aksinedir. Çünkü
ulemânın büyük çoğunluğuna göre Hz. îbn Ab-bas'ın Rasûl-i Ekrem'den naklettiği
bu fetva Rasûl-i Ekrem'in bir defada verilen üç talakı bir talak saydığı
devirlere aittir. O devirde kölenin verdiği iki talak bir talak sayılırdı.
Fakat bu uygulama sonradan Rasûl-i Ekrem tarafından neshedilerek yürürlükten
kaldırılmıştır.[Hattâbî, Meâlimü’s-Sünen, III, 23.]
Cumhuru ulemaya göre
mevzumuzu teşkil eden hadisin hükmü islâmm ilk yıllarına aittir. Sonradan
neshedilnıiştir. Binaenaleyh câriye olan karısını iki talakla boşayan bir köle
karısına bir daha dönemez. Talaktan sonra hürriyetlerine kavuşmuş olmaları da
neticeyi değiştirmez. Binaenaleyh köle, câriye olan karısını sünnet üzere
boşamak isterse talaklarını iki ayrı iddet içerisinde vermelidir.