بَاب
فِي
الشِّغَارِ
14. Değiş-Tokuş
(Takas-Trampa) Yoluyla Mehirsiz Evlenme
حَدَّثَنَا
الْقَعْنَبِيُّ
عَنْ مَالِكٍ ح
و حَدَّثَنَا
مُسَدَّدُ
بْنُ
مُسَرْهَدٍ حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
عُبَيْدِ
اللَّهِ
كِلَاهُمَا
عَنْ نَافِعٍ
عَنْ ابْنِ
عُمَرَ أَنَّ
رَسُولَ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ نَهَى
عَنْ
الشِّغَارِ
زَادَ
مُسَدَّدٌ فِي
حَدِيثِهِ
قُلْتُ
لِنَافِعٍ
مَا الشِّغَارُ
قَالَ
يَنْكِحُ
ابْنَةَ
الرَّجُلِ
وَيُنْكِحُهُ
ابْنَتَهُ
بِغَيْرِ
صَدَاقٍ وَيَنْكِحُ
أُخْتَ الرَّجُلِ
وَيُنْكِحُهُ
أُخْتَهُ
بِغَيْرِ
صَدَاقٍ
İbn Ömer (r.a.)'den
rivayet olunduğuna göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Şiğar'ı
yasaklamıştır.
Müsedded rivayetine (şu
cümleyi de) ekledi: Ben Nâfi'a "şigâr nedir?" diye sordum, "Bir
adamın mehirsiz olarak birinin kızıyla evlenmesi ve (karşılığında da) kendi
kızını onunla evlendirmesidir" diye cevap verdi.
Diğer tahric: Buhari,
nikah (5112); Müslim, nikah; Tirmizi, nikah; İbn Mace, nikah (1883); Nesai,
nikah; Darimi, nikah; Muvatta, nikah 24; Ahmed b. Hanbel, II, 6.
AÇIKLAMA:
Şiğar sözlükte
kaldırmak ve boşalmak gibi mânâlara gelir. Bir fıkıh terimi olarak da
değiş-tokuş yapmak suretiyle mehirsiz
evlenmek demektir. Bir başka ifâdeyle iki erkeğin, kızlarını veya velisi
olduğu kadınları herbiri diğerinin mehri olmak üzere biribir-lerine vererek
evlenmelerine fıkıhta şigâr denir." Bu suretle kadınlardan her birinin
bıd'ı, (yani kendisinden istifade edilecek olan cinsel organı) diğerine mehir
sayılmış olur.
Bu tür evlenmelerde
mehir hakkı kaldırıldığı için böyle evlenmeye "kaldırma" manasına
gelen "şiğâr" ismi verilmiştir. "Sigar kelimesi boşalmak"
manasına da geldiğinden mehirden boşalmış olan bu nikahlara "şiğâr"
ismi verilmiştir" demek de doğru olur.
Şafiî ulemâsından
Nevevî'nin beyânına göre ilim adamları kız kardeşlerin erkek kardeşin
kızlarının, halaların, amca kızlarının ve cariyelerin şigâr yolu ile
evlendirilmelerinin de aynen öz kızların evlendirilmeleri hükmünde olduğunu
söylemişlerdir"[Nevevî, Şerhü Müslim IX, 201.]