20. Amr bin Avn'ın
Rivayeti
حَدَّثَنَا
عَمْرُو بْنُ
عَوْنٍ
أَخْبَرَنَا
خَالِدٌ عَنْ
أَبِي
حَيَّانَ
التَّيْمِيِّ
عَنْ
الْمُنْذِرِ
بْنِ جَرِيرٍ
قَالَ كُنْتُ
مَعَ جَرِيرٍ
بِالْبَوَازِيجِ
فَجَاءَ
الرَّاعِي
بِالْبَقَرِ
وَفِيهَا
بَقَرَةٌ
لَيْسَتْ
مِنْهَا فَقَالَ
لَهُ جَرِيرٌ
مَا هَذِهِ
قَالَ لَحِقَتْ
بِالْبَقَرِ
لَا نَدْرِي
لِمَنْ هِيَ فَقَالَ
جَرِيرٌ
أَخْرِجُوهَا
فَقَدْ سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ لَا
يَأْوِي
الضَّالَّةَ
إِلَّا ضَالٌّ
el-Münzir b. Cerîr'den;
demiştir ki: Ben (bir gün babam) Cerîr'le birlikte idim. (Babamın sığırlarını
güden) çoban sığır sürüsünü (yanımıza) getirdi. İçlerinde sürüden olmayan bir
sığır vardı, (babam) Cerîr çoban'a: Bu da nedir? diye sordu. (Çoban:) Sürüye
karışmış kimin olduğunu bilmiyorum, dedi. Bunun üzerine Cerîr: Onu (sürüden)
çıkar. (Çünkü ben) Resûlullah (s.a.v.)'i "Sapık(olanlar)dan başkası yitik
bir hayvanı (kendi sürüsüne) katmaz" buyururken işittim, dedi.
İzah:
Ahmed b. Hanbel, IV-
360, 362.
Hadis-i şerif,
sahiblenmek gayesiyle yitik bir malı kendi
malına karıştıran kimsenin bu
konuda doğru yolu bırakıp sapık bir yol izlediğini ifade etmektedir.
Fakat böyle bir malı
muhafaza edip sahibine vermek üzere kendi malının içerisine karıştırmakta
herhangi bir sakınca yoktur.
"Her kim yitik bir
hayvanı (kendi malı içerisine) katarsa, o malı ilan etmediği sürece
sapıktır" [Müslim, lukata; Muvatta, akdiye; Ahmed b. Hanbel, IV, 117.] buyurmuştur.
Mevzumuzu teşkil eden
bu hadis-i şeriften anlaşılıyor ki, Cerîr b. Ab-dillah (r.a.) deve ve sığır
gibi büyük baş hayvanlardan olan yitik malların kendilerini yırtıcı hayvanlara
karşı koruyabilecekleri için yitik mallar içerisinde mütalea edilmemeleri
lâzım geldiği ve bunları bulan kimselerin onlara el sürmemesi gerektiği
inancında olduğu için, kendi sürüsünün içerisine karışan bir sığırın derhal
sürüden çıkarılmasını emretmiştir.
Biz fıkıh ulemâsının bu
konudaki görüşlerini 1704 numaralı hadisin şerhinde açıklamış bulunmaktayız.