DEVAM: 5. Vitir
Namazında Kunut
حَدَّثَنَا
شُجَاعُ بْنُ
مَخْلَدٍ
حَدَّثَنَا
هُشَيْمٌ
أَخْبَرَنَا
يُونُسُ بْنُ
عُبَيْدٍ
عَنْ
الْحَسَنِ
أَنَّ عُمَرَ
بْنَ الْخَطَّابِ
جَمَعَ
النَّاسَ
عَلَى أُبَيِّ
بْنِ كَعْبٍ
فَكَانَ
يُصَلِّي
لَهُمْ عِشْرِينَ
لَيْلَةً
وَلَا
يَقْنُتُ
بِهِمْ إِلَّا
فِي
النِّصْفِ
الْبَاقِي
فَإِذَا كَانَتْ
الْعَشْرُ
الْأَوَاخِرُ
تَخَلَّفَ فَصَلَّى
فِي بَيْتِهِ
فَكَانُوا
يَقُولُونَ
أَبَقَ
أُبَيٌّ
Hasen (el-Basrî)'den
rivayet edildiğine göre: Ömer b. el-Hattab (r.a.) insanları, Übey b. Ka'b'in
arkasında topladı, Ubey onlara (ramazandan) yirmi gece teravih kıldırır, sadece
sonraki yarısında kunut yaptırırdı. (Ramazanın) son on günü olunca (mescidden)
ayrılıp namazını evinde kılardı. Bunun üzerine insanlar da "Ubey
kaçtı" derlerdi.
قَالَ
أَبُو دَاوُد
وَهَذَا
يَدُلُّ
عَلَى أَنَّ
الَّذِي
ذُكِرَ فِي
الْقُنُوتِ
لَيْسَ
بِشَيْءٍ
وَهَذَانِ
الْحَدِيثَانِ
يَدُلَّانِ
عَلَى ضَعْفِ
حَدِيثِ
أُبَيٍّ أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
قَنَتَ فِي
الْوِتْرِ
Ebû Dâvûd dedi ki:
"Bu kunut konusunda zikredilenlerin önemli olmadığını gösterir. Bu iki
hadis "Resûlullah (s.a.v.)Hn vitir'de kunut yaptığına dair” olan Ubey
hadisinin zayıf olduğuna delildirler.
Beyhakî,
es-Sunenu'l-kübrâ, II, 498.
İzah:
İlk zamanlarda
sahâbiler teravih namazlarını kendi kendilerine münferiden kılarlardı. Hz. Ömer
bu durumu hoş karşılamamış Übey b. Ka'b (r.a.)'i imam tayin ederek cemaate
teravih ve vitir namazını kıldırtmaya başlamıştı. Metinden anladığımıza göre
Übey (r.a.) bu vazifeye yirmi gün devam etmiş, son on gününde ise, mescide
gelmeyerek evine çekilmişti. Onun bu şekilde hareket etmesindeki maksad,
kendini tam olarak ibâdete vermek ve başka şeylerle vakit geçirmemek arzusu
olsa gerektir. Nitekim Fahr-i Kâinat (s.a.v.) Efendimiz de ramazanın son on
günü gelince hanımlarına yaklaşmayı dahi terk ederek kendisini ibâdete verir
ailesini de ibâdete teşvik ederdi.
Rivayetten
anlaşıldığına göre Hz. Übey, teravih kıldırdığı bu yirmi günün sadece son
yarısında yani ikinci on gününde kunut yaptırmıştır.
Müellif Ebu Dâvûd
rivayetin sonuna koyduğu talikte bu ve bundan önceki eserlere dayanarak kunut
konusunda zikredilen şeylerin delil olmaya elverişli olmadığını, Hz.
Peygamber'in kunut yaptığını ifâde eden Übey hadisinin zayıf olduğunu
söylemiştir. Ebu Davud'un, bu eserlerle Ubeyy'in merfû hadisini zayıf olarak
nitelemesi, "sahâbinin ameli, rivayetine ters düşerse, o rivayetin zafına
hükmedilir" düşüncesine dayalı olmalıdır.
Fakat, Ebu Davud'un
dayandığı her iki rivayet delil olmaya uygun değildir. Çünkü önceki eserde
Muhammed b. Sîrîn'in kendisinden haber aldığı zâtın meçhul olduğunu,
dolayısıyla haberin ihticaca elverişli bulunmadığını ifâde etmiştik. Bu eser,
ise, munkatidir. Çünkü Hasen el-Basri Hz. Ömer (r.a.) ile görüşmemiştir. Hasen
el-Basrî H. 21 yılında doğmuştur. 23.yılın sonunda veya 24. yılın başında, daha
çocukken Hz. Ömer'i görüp de yaptığından haberdar olması elbette düşünülemez.
Üstelik Buhârî ve
Müslim, Asım b. el-Ahvel vasıtasıyla Enes b. Mâlik'-ten bizzat Hz. Peygamber'in
kunut yaptığını rivayet etmişlerdir. Gerçi bu kunut Bi'r-i Mâ'ûne faciasında
yetmiş sahâbinin şehid edilmeleri üzerine müşriklere beddua için yapılmıştır
ama Hz. Peygamber'in kunut yaptığına delildir.
Mezkûr rivayetin
tercemesi şöyledir: Enes b. Malik (r.a.)'e kunutu sordum:
Kunut vardı cevabını
verdi,
Rüku'dan evvel mi,
yoksa sonra mıydı? dedim.
Evveldi, dedi.
Ama filan senin kunutun
rüku'dan sonra olduğunu söylediğim haber verdi, ne dersin? dedim.
Yanlışı var. Resulullah
(s.a.v.) yalnız bir ay kunut yaptı. Takriben yetmiş kişiye varan ve
kendilerine kurra denilen bazı kimseleri müşriklerden bir kavmin yanma
göndermişti. Onlar müşriklerden daha azdı. Onları müşrikler öldürmüştü.
Onlarla Resulullah arasında anlaşma vardı, zannediyorum. (Bundan dolayı)
Resulüllah (s.a.v.) bir ay o müşrikler aleyhine beddua ederek kunut yaptı.
Bu rivayet, Hz.
Peygamberin kunut yaptığını gösterir. Dolayısıyla Resulüllah'ın kunut yaptığına
dâir bir şeyin olmadığını söylemek pek isabetli değildir.