DEVAM: 8. Kur'an-I
Kerim Kaç Günde Hatmedilmelidir?
حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
بْنُ حَرْبٍ
أَخْبَرَنَا
حَمَّادٌ
عَنْ عَطَاءِ
بْنِ السَّائِبِ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عَمْرٍو
قَالَ قَالَ
لِي رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
صُمْ مِنْ
كُلِّ شَهْرٍ
ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ
وَاقْرَأْ
الْقُرْآنَ
فِي شَهْرٍ فَنَاقَصَنِي
وَنَاقَصْتُهُ
فَقَالَ صُمْ يَوْمًا
وَأَفْطِرْ
يَوْمًا
قَالَ عَطَاءٌ
وَاخْتَلَفْنَا
عَنْ أَبِي
فَقَالَ بَعْضُنَا
سَبْعَةَ
أَيَّامٍ
وَقَالَ
بَعْضُنَا
خَمْسًا
Abdullah b. Amr
(r.anhumâ)'dan; demiştir ki: Resûlullah (s.a.v.) bana; "Her ayda üç gün
oruç tut, bir defa Kur'an'ı oku (hatmet)" buyurdu. Bunun üzerine ben,
ondan (müddeti) kısaltmasını istedim. O ise, benden (okumayı ve orucu)
azaltmamı istedi. Nihayet "bir gün oruç tut, bir gün iftar et"
buyurdu. Atâ dedi ki: "(Kur'an'ı hatmetmenin asgari müddeti konusunda)
babam (es-Saib)'in dediğinde biz ihtilâf ettik. Kimimiz "yedi günde"
derken, kimimiz "beş günde" dedi."
İzah:
Buhârî, enbiyâ, savm;
Müslim, sıyâm; Nesaî, sıyâm
Hadisin sebebi vürûdu
yukarıdaki hadiste geçmişti. Buna göre Fahr-i Kâinat (s.a.v.) Abdullah b. Amr'a
ayda üç gün oruç tutmasını ve bir defa Kur'ân'ı hatmetmesini tavsiye etmiştir.
Ancak Abdullah bunu çok az bularak Hz. Nebi'den artırmasını istemiştir. Oruç
konusunda burada bir açıklık olmamasına rağmen, Buharî'nin rivayetinden
anlaşıldığına göre Hz. Nebi Abdullah'a üç gün oruç tutmasını tavsiye etmiş.
Abdullah'ın isteği üzerine sırayla, "iki gün iftar et, bir gün oruç
tut", daha sonra da "bir gün iftar et, bir gün oruç tut"
buyurmuşlardır. Buhârî'-deki diğer bir rivayette, Resûlullah (s.a.v.)'m
"devamlı oruç tutan kimse oruç tutmamış demektir" buyurduğu yer
almaktadır. Bir diğerine göre de Resûl-i Ekrem Abdullah b. Amr'e; "ayda üç
gün oruç tut" dedikten sonra bunun illetini; "her basene, hayır ve
ibâdete on katı sevab ve mükâfat verileceğine göre, her ay üç gün oruç tutmak
bütün sene oruç tutmak demektir" sözleriyle ifâde etmiştir.
Bu hadîsler ara
vermeden devamlı oruç tutmanın uygun olmadığını göstermektedir. Ayrıca yine
Buhârî'nin bir rivayetine göre Hz. Nebi en efdal orucun gün aşırı olan
"Dâvûd orucu" olduğunu bildirmiştir.
Nebiyy-i Ekrem
(s.a.v.)'in Kur'ân'ı hatmetme konusundaki tarzı bir evvelki rivayette
mevcuttur. Burada ise Hz. Nebi hatim konusunda müsaade ettiği asgarî gün
sayısında râviler ihtilâf etmişlerdir. Atâ, bu ihtilâfın, babası es-Saib b.
Yezîd'den sonra olduğunu râvilerden kiminin Resûlullah'ın en son yedi günde
Kur'ân-ı Kerîm'i okumasını emrettiğini, kimisinin ise bu süreyi beş gün olarak
naklettiklerini söylemiştir. Bundan evvelki rivayet bu rivayetlerden "yedi
gün"ü İddia edenleri, Dârimî'nin İbn Nasr tarikiyle İbn Ömer'den yaptığı
bir rivayet de "beş gün" diyenleri te'yid etmektedir. Dârimî'nin
rivayetine benzer başka bir rivayeti de Tirmizî, Ebû Bürde vasıtasıyla
nakledip "Hasen - sahih, bu vecihden garib" demiştir.
Bu hadisin Müslim'deki
rivayetinde Atâ'mn haber verdiği ihtilâf ve Kur'an-ı Kerim okuma konusundaki
gün adedi yer almamıştır.