بَاب مَا
يَقُولُ
بَعْدَ
التَّشَهُّدِ
Namaz Kılanın
Teşehhüdden Sonra Söyleyeceği Söz
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
حَدَّثَنَا
الْوَلِيدُ
بْنُ
مُسْلِمٍ
حَدَّثَنَا
الْأَوْزَاعِيُّ
حَدَّثَنِي
حَسَّانُ
بْنُ
عَطِيَّةَ
حَدَّثَنِي
مُحَمَّدُ
بْنُ أَبِي
عَائِشَةَ
أَنَّهُ
سَمِعَ أَبَا
هُرَيْرَةَ
يَقُولُ
قَالَ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ إِذَا
فَرَغَ
أَحَدُكُمْ
مِنْ
التَّشَهُّدِ
الْآخِرِ
فَلْيَتَعَوَّذْ
بِاللَّهِ مِنْ
أَرْبَعٍ
مِنْ عَذَابِ
جَهَنَّمَ
وَمِنْ
عَذَابِ
الْقَبْرِ
وَمِنْ
فِتْنَةِ
الْمَحْيَا
وَالْمَمَاتِ
وَمِنْ شَرِّ
الْمَسِيحِ
الدَّجَّالِ
Ebû Hureyre (r.a.) Hz.
Nebi (s.a.v.)'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Biriniz son
teşehhüdü bitirdiği zaman dört şeyden; Cehennem azabından, kabir azabından,
hayatın ve ölümün fitnesinden ve mesih-deccâl'ın fitnesinden Allah'a
sığınsın."
Diğer tahric: Müslim,
mesâcid, zikir; Nesâî, sehv, cenâiz; İbn Mâce, ikâme; Dârimi, salat; Ahmed b.
Hanbel II, 237.
AÇIKLAMA:
Hz. Nebi, bu hadisinde
müslümanın, son oturuşta teşennudden sonra dört şeyden Allah a sığınmasını
emretmiştir. Bu dört şey; Cehennem azabı, kabir azabı, hayatın ve ölümün
fitnesi, bir de Mesih-Deccal in imtihanıdır.
Hayatın ve ölümün
fitnesinden maksat, İbn Dakîk el-îyd'in bildirdiğine göre şudur:
Hayatın Fitnesi: Dünya
ve şehvet arzusu veya cehalet; hayatında insanın başına gelen şeyler ya da en
kötüsü ölüm anında fitnedir.
Ölümün fitnesi de: Ya
ölüm anındaki fitne ya da kabir azabıdır. "Ölümün fitnesi" ölüm
anındaki fitnedir, denilecek olursa, hayatın fitnesi daha öncekiler olmuş olur.
Hz.Nebi'in
"...Allah'a sığınsın" emrinden, zahirîler son teşehhüdden sonra böyle
bir duanın yapılmasının vâcib olduğuna hükmetmişlerdir. Zahirîlerden İbn Hazm
ise bunun, birinci teşehhüdde de vacib olduğunu söylemiştir. Bu duanın ifade
tarzı bundan sonraki hadiste gelecektir.
Diğer mezheblere göre
son teşehhüdde zikri geçen dört şeyden Allah'a sığınmayı ihtiva eden bir duanın
okunması müstehaptır. İlk teşehhüdde, hiç okunmaz. Cumhur bu hadisteki emri,
nedb ile yorumlamışlardır. Delilleri Buhârî'deki kişinin istediği duayı
yapabileceğini bildiren bir hadistir.
Bu hadis-i şerifin
içindeki bazı lâfızlarla, özellikle Mesih = Deccâl'Ia ilgili olarak 880 no'lu
hadiste genişçe bilgi verilmiştir. Oraya müracaat edilebilir.