DEVAM: 115-116- Namaza
Başlama (İftitah)
حَدَّثَنَا
نَصْرُ بْنُ
عَلِيٍّ
أَخْبَرَنَا
عَبْدُ
الْأَعْلَى
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ عَنْ
نَافِعٍ عَنْ
ابْنِ عُمَرَ أَنَّهُ
كَانَ إِذَا
دَخَلَ فِي
الصَّلَاةِ
كَبَّرَ
وَرَفَعَ
يَدَيْهِ
وَإِذَا
رَكَعَ
وَإِذَا
قَالَ سَمِعَ
اللَّهُ لِمَنْ
حَمِدَهُ
وَإِذَا
قَامَ مِنْ
الرَّكْعَتَيْنِ
رَفَعَ
يَدَيْهِ
وَيَرْفَعُ
ذَلِكَ إِلَى
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ أَبُو
دَاوُد الصَّحِيحُ
قَوْلُ ابْنِ
عُمَرَ
لَيْسَ
بِمَرْفُوعٍ
قَالَ أَبُو
دَاوُد
وَرَوَى
بَقِيَّةُ
أَوَّلَهُ عَنْ
عُبَيْدِ
اللَّهِ
وَأَسْنَدَهُ
وَرَوَاهُ
الثَّقَفِيُّ
عَنْ
عُبَيْدِ
اللَّهِ وَأَوْقَفَهُ
عَلَى ابْنِ
عُمَرَ قَالَ
فِيهِ
وَإِذَا
قَامَ مِنْ
الرَّكْعَتَيْنِ
يَرْفَعُهُمَا
إِلَى
ثَدْيَيْهِ
وَهَذَا هُوَ
الصَّحِيحُ
قَالَ أَبُو
دَاوُد
وَرَوَاهُ
اللَّيْثُ
بْنُ سَعْدٍ
وَمَالِكٌ
وَأَيُّوبُ
وَابْنُ جُرَيْجٍ
مَوْقُوفًا
وَأَسْنَدَهُ
حَمَّادُ بْنُ
سَلَمَةَ
وَحْدَهُ
عَنْ
أَيُّوبَ وَلَمْ
يَذْكُرْ
أَيُّوبُ
وَمَالِكٌ
الرَّفْعَ
إِذَا قَامَ
مِنْ
السَّجْدَتَيْنِ
وَذَكَرَهُ
اللَّيْثُ فِي
حَدِيثِهِ
قَالَ ابْنُ
جُرَيْجٍ
فِيهِ قُلْتُ
لِنَافِعٍ
أَكَانَ
ابْنُ عُمَرَ
يَجْعَلُ
الْأُولَى
أَرْفَعَهُنَّ
قَالَ لَا
سَوَاءً
قُلْتُ
أَشِرْ لِي
فَأَشَارَ
إِلَى
الثَّدْيَيْنِ
أَوْ
أَسْفَلَ
مِنْ ذَلِكَ
Nafi'den rivayet
edildiğine göre, Abdullah b. Ömer namaza durunca tekbir alır ve ellerini
kaldırırdı. Rüku'a vardığında ve "semiallahü limen hamideh"
dediğinde, iki rekattan (sonra üçüncü rekata) kalktığında da (yine) ellerini
(kulakları hizasına kadar) kaldırırdı. (Abdullah İbn Ömer) bu hadisi Hazreti
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e isnad etti.
Ebu Davud dedi ki:
Gerçekte bu, İbn Ömer'in (kendi) sözüdür. Hz. Nebiye ulaşan bir hadis değildir.
Ebu Davud dedi ki: Bu
hadisin baş tarafını Bakıyye (b. el-Velid) Ubeydullah'dan rivayet etti.
(Ubeydullah da) bu hadisi (Hz. Peygambere) isnad etmiştir. Bu hadisi bir de
es-Sakafî, Ubeydullah 'dan rivayet etmiştir. (Ancak Ubeydullah) bunu
(Abdullah) İbn Ömer'e isnad etmiştir. (Sakafi) bu rivayetinde (şöyle) demiştir:
"İkinci rekattan (sonra üçüncü rekata) kalkarken ellerini göğüsleri
hizasına kadar kaldırırdı" Doğru olan da budur.
Yine Ebu Davud dedi ki:
Bu hadisi aynı zamanda el-Leys b. Sa'd, Maliki Eyyub ve İbn Cüreyc mevkuf
olarak rivayet ettiler.(Yani senedini Hz. Nebie isnad etmediler), sadece
Hammad b. Seleme bu hadisi Eyyub'dan naklederek Hz.Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'a isnad etti. Eyyub ile Malik (rivayetlerinde) iki secdeden (rekattan
sonra üçüncü rekata) kalktığında (ellerini) kaldırdığından bahsetmemişlerdir.
el-Leys ise, hadisinde el kaldırmayı söz konusu etmiştir. İbn Cüreyc bu rivayetinde;
"Ben Nafi'e; "İbn Ömer ellerini iftitah tekbiri alırken mi daha
yukarı kaldırırdı, yoksa diğerlerinde mi'' diye sordum. O da; ' 'hayır
(hepsinde) aynı seviyede (kaldırırdı)" diye cevap verdi. (Bunun üzerine
ben, "bana işaretle göster" dedim; o da göğüslerine veya biraz daha
aşağısına işaret etti" demiştir.
Diğer tahric: Buhari,
ezan; Nesai, tatbîk
AÇIKLAMA: Bilindiği gibi bir hadisin senedi Nebi
(s.a.v.)'e ulaşıyorsa bu hadise "merfu' hadis" denir. Her ne kadar
Abdullah b. Ömer bu. hadisi Hz. Nebi'e isnad etmişse de, müellif Ebu Davud'un
beyanına göre, bu hadis merfu' değildir. Hz. Abdullah'ın kendine ait bir fiilî
hadistir. Bilindiği gibi, bir hadisin senedi sahabiden son buluyorsa yani
hadisin ilk kaynağı sahabî olursa, bu tür hadislere "mevkuf hadis"
denir.
Ebu
Davud bu hadisin mevkuf olduğu kanaatindedir. Hammad b. Seleme'nin dışında
ismini zikrettiği ravilerin bu hadisi hep mevkuf olarak rivayet ettiklerine
bakarak bu kanaata varmıştır.
Hafız
İbn Hacer ve İsmailî de aynı kanaattedirler. Ancak Darekutnî Kitabü'l-İlel'inde
bu meseleyi söz konusu ettiktensonra "gerçek olan Abdul A'la'nın dediği
gibi hadisin merfu olduğudur" demişse de îsmailî bunu ten-kid ederek bu
haberin mevkuf olduğunu kesinlikle ifade etmemiştir. el-Menhel sahibi de bu
haberin hem mevkuf hem de merfu olarak rivayet edildiğini beyan
etmektedir.[el-Menhel, V, 147.]
Bu
hadislerin sahihliği kabul edilse bile Hanefi uleması iftitah tekbiri dışında
el kaldırmanın İslam'ın ilk devirlerine ait olduğu ve sonradan neshe-dildiği
görüşündedirler. Bunun dışında el kaldırılmayacağına dair delil olarak da
ilerde gelecek olan 749 no'lu hadisi gösterirler. Fazla tafsilat için 721 ve
749 no'lu hadislerin şerhine bakılabilir. İbn Ömer'in ellerini göğüs hizasına
kadar kaldırmasının sebebi, üzerinde bulunan soğuktan korunmak için giydiği
elbiselerin daha fazla el kaldırmaya engel olmasıdır. Nitekim 728 ve 729 no'lu
hadis-i şeriflerde geçti.