DEVAM: 24. Namaz
Kılınması Caiz Olmayan Yerler
حَدَّثَنَا
مُوسَى بْنُ
إِسْمَعِيلَ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ ح و
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الْوَاحِدِ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ يَحْيَى
عَنْ أَبِيهِ عَنْ
أَبِي
سَعِيدٍ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ وَقَالَ
مُوسَى فِي
حَدِيثِهِ
فِيمَا يَحْسَبُ
عَمْرٌو
إِنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ
الْأَرْضُ كُلُّهَا
مَسْجِدٌ
إِلَّا
الْحَمَّامَ
وَالْمَقْبَرَةَ
Ebu Said el-Hudrî
(r.a.), Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in şöyle buyurduğunu rivayet
etmiştir: Musa b. İsmail ise rivayetinde, "zannediyorum ki Amr"
demiştir. "Hamam ve kabristan’ın haricinde yer yüzünün tamamı mescid’dir
(Namazgahtır)"
Diğer tahric: İbn
Mace, mesacid: Tirmizî, salat; Ahmed b. Hanbel, V, 248, 256; Darimî, salat.
AÇIKLAMA: Tirmizi, bu hadis
hakkında: "Bunda ızdırap var. Sufyan-ı Sevri Amr b, Yahya'dan o da babası
kanalıyla Resulullah'tan mursel olarak, Hammad b. Seleme'de, Amr b. Yahya'dan o
babası kanalıyle Ebu Said'den O da Resulullah'tan rivayet etmiştir. Sanki
Sevri'nin Amr b. Yahya'dan onun da babasından yaptığı rivayet daha
sahihtir" der.
Müellif
Ebu Davud bu hadisi iki ayrı üstad’dan almıştır. Bunlar, Müsedded ve Musa b.
İsmail'dir. Müsedded rivayetinde Abdülvahid'in Amr b. Yahya'dan duyduğuna şüphe
etmediği halde Musa b. İsmail bunda şüphe etmiş ve bu şüphesine;
"Zannediyorum ki..." diye işaret etmiştir. Tercemedeki tire
arasındaki kısım bu şüpheye işaret olarak varid olmuştur.
Üzerinde
durduğumuz hadis, kabristanlarla hamamlarda namaz kılmayı nehyetmektedir.
Kabristanlarda namazın hükmüne ait görüşler, bundan evvelki hadisin şerhinde
açıklanmıştır.
Hamam
sözünden maksat, sadece bugünkü manada umuma açık yıkanma yerleri değil,
nerede olursa olsun yıkanmaya tahsis edilen her yerdir. Buralarda namazı
kılmanın hükmü de ulema arasında ihtilaflıdır:
Ahmed
b. Hanbel Ebu Sevr ve Zahirilere göre hamamlarda namaz sahih değildir.
Cumhura
göre ise, necaset olmadığı takdirde gusül edilen yerlerde namaz kılmak
mekruhtur. Necaset olduğu takdirde sahih değildir. Hanefîlere göre tuvalet
çukurları üzerinde de namaz kılmak sahih değildir.
Malikîler,
hamamlarda namazın kerahetsiz caiz olduğu görüşündedir.
Üzerinde
durduğumuz babın hadislerinde beyan edilenlerden başka namaz kılınması
nehyedilen başka yerler de vardır. Mezbahalar, çöplükler, yol ortaları, deve
yatakları, Beytullahın üzeri, gasbedilen arazi, mescid-i dırar, kabre karşı,
kilise ve havralarda resimlere karşı, üzerinde necaset bulunan gusulhane
duvarında, yanan ateşe karşı ve resme karşı namaz kılmak bu cümledendir.
Bunlardan ilk ikisi pis olduklarından, üçüncüsü gelene geçene zarar vereceği
için, dördüncüsü tehlikesinden ve kalbe vesvese vereceğinden, Beytullah'ın üstü
de tazim içindir. Bundan sonrakilerin her biri için ayrı sebepler vardır.
Bunlardan her birinde namaz kılmayı nehyeden ayrı ayrı hadisler varid
olmuştur.
Bazı
alimler, yer yüzünün tamamının namazgah olduğunu ifade eden hadisin umumuna
bakarak bütün buralarda namazı caiz görmüşlerdir. Şevkanî bunlara karşı, adı
geçen yerlerde namazı men eden hadislerin has olduğunu hüküm yönünden umum
ifade eden hadislerin bunlar üzerine bina edilmesi gerektiğini söyler.
Bazı Hükümler
1.
Hadis, kabristanlarda ve hamamlarda namaz kılmayı nehyetmektedir.
2.
Buralara kıyasla pis olan her yerde de namazın nehyedilmiş olduğu hükmüne
varılır.