DEVAM: 127. Cuma Günü
Ğusletmek
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ بِشْرٍ
حَدَّثَنَا
زَكَرِيَّا
حَدَّثَنَا
مُصْعَبُ بْنُ
شَيْبَةَ
عَنْ طَلْقِ
بْنِ حَبِيبٍ
الْعَنَزِيِّ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
الزُّبَيْرِ
عَنْ
عَائِشَةَ
أَنَّهَا
حَدَّثَتْهُ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
كَانَ
يَغْتَسِلُ
مِنْ
أَرْبَعٍ مِنْ
الْجَنَابَةِ
وَيَوْمَ
الْجُمُعَةِ وَمِنْ
الْحِجَامَةِ
وَمِنْ
غُسْلِ الْمَيِّتِ
Abdullah bin Zübeyr,
(r.a.)'ın kendisine şöyle dediğini rivayet eder: "Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) (şu) dört şeyden dolayı guslederdi: Cenabet, cuma günü, kan
aldırmak ve cenaze yıkamak."
Diğer tahric: Ebu
Davud, cenaiz no: 3160
AÇIKLAMA: Bu Hadis sünen'in
Cenaiz bölümünde 3160 numarada tekrar gelecektir. Müellif aynı anlamdaki 3162.
hadisin akabinde bu Hadisin mensuh olduğunu söylemektedir.
Resulullah
(s.a.v.j'in bizzat cenaze yıkamadığını ileri sürerek "Peygamber (s.a.v.)
bu dört şeyden dolayı gusülederdi" ibaresini "gusletmeyi
emrederdi" şeklinde takdir edenler olmuştur.
Hadis
zikri geçen dört şeyden dolayı gusül etmenin meşru olduğuna delalet etmektedir.
Cenabetten dolayı yıkanmanın hükmü bellidir. Cuma günü gusletmenin de hükmü
bundan evvelki hadislerin şerhlerinde beyan edilmiştir.
Kan
aldırmadan dolayı gusül, cumhura göre müstehap değildir. Bu, burun kanamasına
benzer. Üzerinde durduğumuz hadis ile de istidlal edilemez. Çünkü biraz önce de
işaret edildiği gibi buna "mensuhtur" diyenler olduğu gibi, başka
yönlerden tenkide tabi tutanlar da vardır. Buhari "bu konudaki Aişe hadisi
bir şey değildir", İmam Ahmed ve İbn Medini: "Bu konuda hiçbir şey
sabit değildir" demişlerdir. Bu hadisin tenkidi daha çok Mus'ab bin Şeybe
yönünden olmuştur. Kendisi hakkında "kavi değildir, hafızası sağlam
değildir." denilmektedir. Darakutninin rivayet ettiği ve Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın kan aldırdığını ve kan alınan yerden başka bir
tarafını yıkamadığını bildiren hadis de cumhurun mezhebini takviye etmektedir.
Ancak senedinde Salih bin Mukatil olduğu için Darakutni'nin hadisi de tenkide
tabidir.
Cenaze
yıkamaktan dolayı gusülün hükmü de
ihtilaflıdır.
Hz.
Ali ve Ebu Hureyre (r.anhüma)dan onun vacib olduğu rivayet edilmiştir, imam
Malik, İmam Ahmed ve İmam Şafii'nin ashabına göre, müstehaptır.
Leys
ve Hanefilere göre, müstehap da değildir. Bunlar, cenaze yıkayanın gusül
edeceğine dair olan hadislerdeki guslü el yıkamaya hamletmişlerdir. Beyhaki'nin
rivayet ettiği, "Sizin ölüleriniz temiz olarak ölür. Ellerinizi yıkamanız
kafidir." mealindeki hadis, bu gürüş sahiplerinin delillerindendir.
Her
ne kadar bazı Hanefi fıkıh kitaplarında sünnet ve müstehap olan gusüller
arasında kan aldırmak ve cenaze yıkamaktan dolayı gusül etmek de sayılmamakta
ise de bazılarında ihtilaftan (bunlardan dolayı gusül etmenin vacib olduğunu
söyleyenlerin ihtilafından) sakınmak için, kan aldırmak ve cenaze yıkayanın
gusül etmesinin mendub olduğu beyan edilmektedir, ki ihtiyatlı olanı da budur.