DEVAM: 110.
Müstehaza'nın Her Namaz İçin Yıkanacağını İşaret Eden Hadisler
حَدَّثَنَا
يَزِيدُ بْنُ
خَالِدِ بْنِ
عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
مَوْهَبٍ
الْهَمْدَانِيُّ
حَدَّثَنِي
اللَّيْثُ
بْنُ سَعْدٍ
عَنْ ابْنِ
شِهَابٍ عَنْ
عُرْوَةَ
عَنْ عَائِشَةَ
بِهَذَا
الْحَدِيثِ
قَالَ فِيهِ
فَكَانَتْ
تَغْتَسِلُ
لِكُلِّ
صَلَاةٍ قَالَ
أَبُو دَاوُد
رَوَاهُ
الْقَاسِمُ
بْنُ
مَبْرُورٍ
عَنْ يُونُسَ
عَنْ ابْنِ
شِهَابٍ عَنْ
عَمْرَةَ
عَنْ
عَائِشَةَ
عَنْ أُمِّ
حَبِيبَةَ
بِنْتِ جَحْشٍ
وَكَذَلِكَ
رَوَاهُ
مَعْمَرٌ
عَنْ الزُّهْرِيِّ
عَنْ
عَمْرَةَ
عَنْ
عَائِشَةَ
وَرُبَّمَا
قَالَ
مَعْمَرٌ
عَنْ عَمْرَةَ
عَنْ أُمِّ
حَبِيبَةَ
بِمَعْنَاهُ
وَكَذَلِكَ
رَوَاهُ
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ سَعْدٍ وَابْنُ
عُيَيْنَةَ
عَنْ
الزُّهْرِيِّ
عَنْ
عَمْرَةَ
عَنْ عَائِشَةَ
وَقَالَ
ابْنُ
عُيَيْنَةَ
فِي حَدِيثِهِ
وَلَمْ
يَقُلْ إِنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَمَرَهَا
أَنْ
تَغْتَسِلَ
وَكَذَلِكَ
رَوَاهُ الْأَوْزَاعِيُّ
أَيْضًا
قَالَ فِيهِ
قَالَتْ
عَائِشَةُ
فَكَانَتْ
تَغْتَسِلُ
لِكُلِّ
صَلَاةٍ
Leys bin Sa'd, İbn
Şihab'dan o da Urve tarikiyle Aişe (r.anha) dan bu (288.) hadisi rivayet edip
"O (Ümmü Habibe) her namaz için yıkanırdı" dedi.
Ebu Davud, bu hadisi
Kasım bin Mebrur'un Yunus'tan, onun İbn Şihab'dan O'nun Amre'den, Amre'nin de
Aişe kanalıyla Ümmü Habibe binti Cahş'tan rivayet ettiğini söyledi. Aynı
şekilde Ma'mer, Zühri'den; o da Amre Tarikiyle Aişe'den rivayet etmiştir. Bazan
Ma'mer, Amre vasıtasıyla Ümmü Habibe'den hadisi (mu'an'an olarak) bu manada
rivayet etti.
Yine aynı şekilde
İbrahim b, Sa'd ve İbn Uyeyne Zühri'den, o Amre'den Amre de Aişe'den rivayet
etmiştir. İbn Uyeyne, hadisinde Rasulullah (s.a.v.)'in ona (Ümmü Habibe'ye)
yıkanmasını emrettiğini söylememiştir. Evzai de aynı şekilde Aişe (r.anha)'nın
"her namaz için yıkanırdı" dediğini rivayet etmiştir.
AÇIKLAMA: Bab'ın başındaki 288
nolu hadiste Nebi (s.a.v.)'in Ümmü Habibe'ye verdiği yıkanma emri mutlaktır.
Her namazda yıkanması gerektiğine dair bir kayıt yoktur. Bu iki hadiste ise,
Ümmü Habibe'nin her namazda yıkandığı anlaşılmaktadır. Yalnız rivayetlerden
anlaşılan, bu yıkanmanın Peygamberimizin bir emri değil, Ümmü Habibe'nin
yaptığını haber vermedir. Müslim'in rivayetinde de Rasulullah (s.a.v.)'in her
namaz için yıkanmayı emretmediği, Hz. Ümmü Habibe'nin kendiliğinden yıkandığı
bildirilmektedir.
Biraz
sonra gelecek olan 292, hadiste ise, Resulullah (s.a.v.)'in her namaz için
yıkanmayı emrettiği zikredilmektedir. Beyhaki bu rivayetin yanlış olduğunu
söylemiştir.
Bazı
alimler, Ümmü Habibe'nin her namaz için yıkanmasını tetavvuya hamletmişler,
bazıları da bu hadisin Fatima binti Ebi Hubeyş hadisi ile neshedildiğini
söylemişlerdir. Hz. Aişe, Rasulullah (s.a.v.)'in vefatından sonra Fatima
hadisiyle fetva vermiş, Ümmü Habibe hadisine muhalefet etmiştir. Bundan dolayı
Ebu Muhammed işbili: "Fatima hadisi istihaza hakkında rivayet edilen en
sahih hadistir" demiştir.
İmam
Şafii'den "Ümmü Habibe'nin her namaz için yıkanması, Rasulullah
(s.a.v.)'in emri ile değil, kendi fiilidir" dediği rivayet edilmektedir.
Ümmü
Habibe'nin, mütehayyire olduğu ve kendisine her namaz için yıkanmanın vacib
olduğu şeklinde de görüş serdedilmiştir.
Hanefi
ve Şafiilerin görüşü Ümmü Habibe'nin mütehayyire olduğudur. Muğni'de beyan
edildiğine göre, İmam Ahmed, her müstehazanın gusletmesinin müstehap olduğu görüşünü benimsemiştir.
Haftz
İbn Hacer, Ümmü Habibe'nin mütehayyire oluşunu reddetmiş ve "doğrusu, Ümmü
Habibe'nin mutade oluşudur, kendi kendine istihbaben yıkanırdı" demiş ve
kendisine guslün emredildiğini ilave etmeyi doğru bulmamıştır.
İbni
Reslan, mütehayyire olan müstehazanın, kanın belli bir zamanda kesildiğini
bilemezse her namaz için yıkanması gerektiğini söyler. Hanefi ve Şafiiler de
aynı görüşteler. Hanefilerin görüşü ile ilgili olarak 287. hadiste tafsilat
verilmiştir.
Sıhhat
halindeki adeti sabit olup değişmeyen ve adet günlerini hatırlayan kadının her
namaz için yıkanması ulemanın cumhuruna göre gerekli değildir. Bu iki hadisten,
istihazalı bir kadının her namaz için yıkanmasının müstehap olduğu
anlaşılmaktadır.