باب: مقلب
القلوب.
11. ALLAH TEALA'NIN "MUKALLİBU'L.KULUB" SÖZÜ
وقول الله
تعالى: {ونقلب
أفئدتهم
وأبصارهم} /الأنعام:
110/.
Yüce Allah; "Onların kalplerini ve gözlerini
çeviririz" buyurmuştur.(En'am 110)
حدثني سعيد
بن سليمان، عن
ابن المبارك،
عن موسى بن عقبة،
عن سالم، عن
عبد الله قال:
أكثر
ما كان النبي
صلى الله عليه
وسلم يحلف: (لا
ومقلب القلوب).
[-7391-] Abdullah b. Ömer r.a. şöyle demiştir: Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem çoğu defa
"Kalpleri çevirip döndüren Allah'a yemin olsun ki
yapmam!" diye yemin ederdi.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Rağıb şöyle demiştir: Arapçada "Taklibu şey" bir şeyi
bir durumdan diğer duruma çevirmek anlamına gelir. "Taklib",
"tasarruf yani çevirme" anlamınadır. Allah'ın kalpleri ve gözleri
"taklibi" onları bir görüşten diğer görüşe çevirmesidir.
Yukarda zikri geçen İbn Ömer hadisi ile ayetin açıklaması Eyman
ve'n-Nüzur Bölümünde geçmişti. Bu ayetle hadisten kalplerin iradi ve irade dışı
olarak çevrilmesinin Yüce Allah'ın yaratması ile olduğu anlaşılmaktadır. Bu
hadis -mütevatir olmamakla birlikte- Yüce Allah'a "mukallibu'l-kulub"
demenin caiz olduğunu savunan görüşe delildir. Hadis Allah'a kendi fiilinden
türemiş bir kelimeyi isim olarak vermenin caiz olduğunu göstermektedir. Bu
konudaki gerekli açıklama Daavat bölümünde Esmuu'l-Hüsna'dan söz edilirken
geçmişti. "Ve nukallibu ef'idetehum" cümlesinin manası daha önce
açıklandığı üzere onların kalplerini dilediğimiz şekilde çeviririz demektir.
Beydavi şöyle der: Kalplerin çevrilmesinin Allah'a nispet
edilmesi, onun kullarının kalplerini üstüne aldığına ve yaratıklarından hiç
kimseye bırakmadığına işaret etmektedir. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in duasında geçen "Ya mukallibe'l-kulub! Sebbit kalbl ald dfnike=Ey
kalpleri çeviren! Kalbimi dinin üzere sabit kıl" cümlesi bu hükmün
Nebilerine varıncaya kadar bütün kulları için geçerli olduğuna, Nebilerin
bundan istisna edildiğini zannedenlerin bu düşüncelerinin geçersizliğine işaret
etmektedir. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in burada özelolarak kendisini
zikretmesi, pak ve temiz olan nefsi Allah'a sığınmaya ihtiyaç duyduğuna göre
başkalarının bu ihtiyacı evleviyetle duyacaklarını bildirmek içindir.