İNŞİKAK SURESİ
قال مجاهد:
{كتابه
بشماله}
/الحاقة: 25/: يأخذ
كتابه من وراء
ظهره. {أذنت} /2، 5/:
سمعت وأطاعت
{لربها}. {وألقت
ما فيها} من
الموتى
{وتخلت} /4/: عنهم.
{وسق} /17/: جمع من
دابة. {ظن أن لن
يحور} /14/: لا يرجع
إلينا.
Mücahid şöyle demiştir: كتابه
بشماله Kitabehu bişimalihi (Hakka 25) ifadesi cehennemlik birinin kitabını
arka tarafından' alacağı anlamına gelir. وسق vesek (Inşikak
17) "hayvan topladı" demektir. ظن
أن لن يحور Zanne en len yehur (İnşikak 14) [ifadesinde
geçen len yehur ifadesi]
"bize dönmeyeceğini" anlamına gelir. İbn
Abbas şöyle demiştir: .........Yuun
(Inşikak 23) "gizledikleri" anlamına gelir.
NOT : Bu sureye "şafak" adı da verilir.
باب: {فسوف
يحاسب حسابا
يسيرا} /8/.
1. "HESABI KOLAYCA GÖRÜLÜR"(İnşikak
8) AYETİNİN TEFSİRİ
حدثنا عمرو
بن علي: حدثنا
يحيى، عن
عثمان بن الأسود
قال: سمعت ابن
أبي مليكة:
سمعت عائشة رضي
الله عنها
قالت: سمعت
النبي صلى
الله عليه وسلم.حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا
حماد بن زيد،
عن أيوب، عن
ابن أبي
مليكة، عن
عائشة، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم.حدثنا
مسدد، عن
يحيى، عن أبي
يونس حاتم بن
أبي صغيرة، عن
ابن أبي
مليكة، عن
القاسم، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (ليس
أحد يحاسب إلا
هلك). قالت: قلت:
يا رسول الله،
جعلني الله
فداءك، أليس
يقول الله عز
وجل: {فأما من
أوتي كتابه
بيمينه فسوف
يحاسب حسابا يسيرا}.
قال: (ذاك
العرض
يعرضون، ومن
نوقش الحساب
هلك)
[-4939-] Aişe radiyallahu
anha'dan şöyle dediği rivayet edilmiştir: Allah
Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem
"Hesaba çekilen herkes mutlaka helak olur" buyurdu. Ben: "Ey
Allah'ın Resulü! Canım sana feda olsun! Allah Teala: 'Hesap
defteri sağ eline verilen kimsenin hesabı kolayca görülür, '(İnşikak 7-8) buyurmuyor mu?"
diye sordum. O da şöyle buyurdu: "Bu
ayette insanların hesaba sunulacakları arz'dan bahsedilmektedir. Kimin hesabı
uzarsa o kişi helak olur. "
باب: {لتركبن
طبقا عن طبق} /19/.
2. "SİZ HAL'DEN HAL'E GEÇECEKSİNİz,"(İnşikak 19) AYETİNİN TEFSİRİ
حدثنا سعيد
بن النضر:
أخبرنا هشيم:
أخبرنا أبو
بشر جعفر بن
إياس، عن
مجاهد قال:
قال ابن عباس:
{لتركبن
طبقا عن طبق}.
حالا بعد حال،
قال هذا نبيكم
صلى الله عليه
وسلم.
[-4940-] Mücahid'den nakledildiğine göre,
İbn Abbas r.a. لتركبن
طبقا عن طبق leterkebunne tabakan an tabakin ayetini "Siz halden hale geçeceksiniz, "(İnşikak 19) şeklinde açıklamış ve şöyle demiştir: Bu
ayetteki hitap Nebiiniz Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'e yöneliktir.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Taberi ve Hakim, İbn Mes'ud'un
..........leterkebunne
tabakan an tabakin ayetinde semadan bahsedild(ğini söylediğini
nakletmişlerdir. Taberi'nin rivayetinde İbn Mes'ud şöyle demiştir:
"Bu ayette semadan söz edilmiştir. Sema bazen dumana benzer bir hal alır,
bazen açılır. Sonra kırmızı bir hal alır. Sonra yine açılır." Taberi ilk görüşü tercih etmiştir. ....Tabak
lafzının asıl anlamı "şiddet! zorluk!katılık"tır.
Burada ise bu kelime ile kıyamet günü meydana gelecek zorluklar kastedilmiştir.
.......Tabak lafzı bir şeyin başka bir şeye uyumunu da
ifade eder. Mesela; ........ma
haza bitabak dendiği zaman "Bu, ona uymaz"
anlamı kastedilir. İbn Abbas'ın sözünde geçen
"halden hale" ifadesi "zorluk konusunda birinin diğerine uygun
olduğu hal" anlamına gelir. Ya da .......tabak
kelimesi ...........tabaka kelimesinin çoğuludur. Bu durumda "aşama"
anlamına gelir ve kıyamet günü biri diğerinden daha zor geçecek aşamaları ifade
eder.
Bu kelime ile insanın ce nin halinden ömrünün son aşamasına kadar geçirdiği
merhalelerin kastedildiği de söylenmiştir. İnsana doğmadan
önce cenin, doğduğu zaman sabı, sütten kesilince çocuk,
yedi yaşına varınca yafi', on yaşına gelince hazlir, on beş yaşına varınca kamed,
yirmi beş yaşına ulaşınca anatnat, otuz yaşına
gelince sami, kırk yaşına varınca kehl,
elli yaşına ulaşınca şeyh, seksen yaşına ulaşınca him
ve doksan yaşına gelince fani denir.