187. BİR MÜSLÜMANıN MÜŞRİKLER TARAFINDAN GANİMET OLARAK ELE
GEÇİRİLEN MALINI DAHA SONRA BULMASI
قال
ابن نمير:
حدثنا عبيد
الله، عن
نافع، عن ابن
عمر رضي الله
عنهما قال:
ذهب
فرس له فأخذه
العدو، فظهر
عليه
المسلمون فرد
عليه في زمن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. وأبق
عبد له فلحق
بالروم، فظهر
عليهم
المسلمون،
فرده عليه
خالد بن الوليد
بعد النبي صلى
الله عليه
وسلم.
[-3067-] Abdullah İbn Ömer r.a.'den nakledildiğine göre: "Onun bir atı
gitmiş ve düşman tarafından ele geçirilmişti. Bir süre sonra Müslümanlar
düşmanı mağlup etti ve Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem zamanında bu at
kendisine iade edildi. Yine ona ait bir köle kaçıp Rumlara sığınmıştı.
Müslümanlar Rumları mağlup edince Halid İbnü'l-Velid o köleyi Abdullah İbn
Ömer'e iade etti. Bu olay da Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den sonra
olmuştu."
حدثنا
محمد بن بشار:
حدثنا يحيى،
عن عبيد الله
قال: أخبرني
نافع: أن
عبدا لابن عمر
أبق فلحق
بالروم فظهر
عليه خالد بن
الوليد فرده
على عبد الله،
وأن فرسا لابن
عمر عار فلحق
بالروم، فظهر
عليه فردوه
على عبد الله.قال
أبو عبد الله:
عار مشتق من
العير، وهو
حمار وحش، أي
هرب.
[-3068-] Nafi'den nakledilmiştir: "Abdullah İbn
Ömer'e ait bir köle kaçıp Rumlara sığınmıştı. Daha sonra Halid İbnü'l-Velid
komutasındaki bir İslam ordusu Rumları mağlup etti. Müslümanlar kaçan bu köleyi
ele geçirip Abdullah İbn Ömer'e geri verdiler.
Bir defasında da Abdullah İbn Ömer'in bir atı kaçıp Rum
topraklarına girmişti. Müslümanlar RumIarı yenince bu atı yakalayıp Abdullah
İbn Ömer'e iade ettiler. "
حدثنا
أحمد بن يونس:
حدثنا زهير،
عن موسى بن عقبة،
عن نافع، عن
ابن عمر رضي
الله عنهما: أنه
كان على فرس
يوم لقي
المسلمون،
وأمير المسلمين
يومئذ خالد بن
الوليد بعثه
أبو بكر، فأخذه
العدو، فلما
هزم العدو رد
خالد فرسه.
[-3069-] Abdullah İbn Ömer r.a.'den nakledildiğine göre kendisi
Müslümanların Rumlarla karşı karşıya geldiği bir savaşa atıyla katılmıştı. Hz.
Ebu Bekir zamanında gerçekleşen bu seferde İslam ordusunun komutanı Halid
İbnü'l-Velid idi. Düşmanlar Abdullah İbn Ömer'in atını ele geçirmişler fakat
daha sonra İslam ordusu düşman ordusunu hezimete uğratınca Halid yakalanan atı
tekrar İbn Ömer'e iade etmişti.
AÇIKLAMA: İmam Buhari bu
başlık altında düşman tarafından ele geçirilen Müslümana ait bir malın daha
sonra tekrar Müslümanlar tarafından alınması durumunda hangi hükümlere tabi
olacağını işlemektedir: Böyle bir mal sahibine mi iade edilir yoksa ganimet
malları arasına mı katılır? Bu konu hakkında alimler farklı görüşler ileri
sürmüşlerdir. İmam Şafii ile onunla aynı görüşte olan bir gruba göre düşmanlar
ele geçirdikleri Müslümanlara ait hiçbir mala sahip / malik olamazlar. Bu
yüzden malı düşmanlar tarafından ele geçirilen bir Müslüman, ganimet
paylaştmlmadan önce veya paylaştırıldıktan sonra malını alabilir. Hz. Ali, imam
Zühri, Amr İbn Dinar ve Hasan-ı Basri'ye göre böyle bir mal kesinlikle eski
sahibine iade edilmez. Buna karşılık şöyle bir görüş de ileri sürülmüştür: Bir
kimse bu durumda olan malını ganimet paylaştırılmadan önce bulacak olursa geri
alır, bu konuda herkesten daha fazla hak sahibidir. Fakat ganimet
paylaştırıldıktan sonra bulacak olursa bu malı sadece ganimet payı olarak geri
alabilir. Hz. Ömer, Süleyman İbn Rebıa, Ata, Leys, İmam Malik, Ahmed İbn
Hanbel, başka bir rivayete göre Hasan-ı Basri ve Ebü'z-Zinad'ın babasından
naklettiğine göre Medineli yedi fakih (el-fukahaü's-seb'a) tarafından savunulan
bu görüşün delili Darekutnı'nin aynen bu görüşte dile getirilen ayrıntılarla
Abdullah İbn Abbas'tan merfu olarak naklettiği hadistir.
Ancak bu hadisin senedi çok zayıftır (.....). Ebu Hanife'nin bu
konudaki görüşü İmam Malik'in görüşü ile örtüşmektedir. Ancak Ebu Hanife kaçak
köle konusunda İmam Malik'ten farklı düşünür. Ebu Hanife ile es-Sevrı'ye göre
sahibi kaçak köle konusunda mutlak olarak herkesten daha fazla hak sahibidir.