باب:
الحلال بين
والحرام بين
وبينهما
مشبهات.
2- Helal Bellidir, Haram Da Bellidir. Bu İkisi Arasında Şüpheli
Bazı Şeyler Vardır.
حدثني
محمد بن
المثنى: حدثنا
ابن أبي عدي،
عن ابن عون،
عن الشعبي: سمعت
النعمان بن
بشير رضي الله
عنه: سمعت
النبي صلى
الله عليه
وسلم (ح).
وحدثنا علي بن
عبد الله: حدثنا
ابن عيينة، عن
أبي فروة، عن
الشعبي قال:
سمعت
النعمان، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم (ح). وحدثنا
عبد الله بن
محمد: حدثنا
ابن عيينة، عن
أبي فروة،
سمعت الشعبي:
سمعت النعمان
بن بشير رضي
الله عنهما،
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم (ح).
وحدثنا محمد
بن كثير: أخبرنا
سفيان، عن أبي
فروة، عن
الشعبي، عن
النعمان بن
بشير رضي الله
عنه قال:
قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (الحلال
بين والحرام
بين، وبينهما
أمور مشتبهة،
فمن ترك ما شبه
عليه من الإثم
كان لما
استبان أترك،
ومن اجترأ على
ما يشك فيه من
الإثم أوشك أن
يواقع ما استبان،
والمعاصي حمى
الله، من يرتع
حول الحمى يوشك
أن يواقعه).
[-2051-] Nu'man İbn Beşîr r.a., Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle
buyurduğunu söylemiştir: "Helal bellidir, haram da bellidir. Bu ikisi
arasında şüpheli olan bazı şeyler vardır. Kim günah olup olmadığı şüpheli olan
bir şeyi terk ederse, günah olduğu kesin olan bir şeyi daha çok terk eder. Kim
günah olup olmadığı şüpheli olan bir şeye karşı cür'et ederse, günah olduğu
kesin olan bir şeye düşebilir. Günahlar Allah'ın koruluğudur. Kim koruluğun
etrafında koyun otlatırsa çok geçmeden koyunlar koruluğa dalabilir."
Tekrar: 2218, 2421, 2533, 2745, 4303, 6749, 6765, 6817, 7182
AÇIKLAMA: Bu hadiste hükümler
üç sınıfa ayrılmıştır, ki bu taksim bizatihi doğrudur. Şöyle ki:
1- Bîr şeyin yapılması nassla istenir ve terk edilmesi halinde
tehdit söz konusu olur.
2- Bir şeyin terk edilmesi nassla istenir ve yapılması halinde
tehdit söz konusu olur.
3- Bir şeyin ne yapılması ne de terk edilmesi hakkında nass
bulunmaz.
Birinci grup helal olduğu kesin olarak bilinenler, ikinci grup
haram olduğu kesin bilinenlerdir.
"Helal bellidir" ifadesi, "bunu açıklamaya gerek
yoktur, bunu bilme konusunda herkes ortaktır" anlamına gelir.
Üçüncü grupta bulunanlar İse, kapalılık sebebiyle şüphelidir.
Bunun helal mi haram mı olduğu bilinmez. Bu şekilde olan bir şeyde yapılması
gereken bundan uzak durmaktır. Çünkü bu gerçekte haram ise, bundan uzak duran
kişi kendisini korumuş olur. Bu şey gerçekte helal ise bu maksatla terk etmesi
sebebiyle bundan da sevap alır. Çünkü eşyanın aslen haram mı mubah mı olduğu
konusunda ihtilaf vardır.
Bununla birlikte farklı mezheplere mensup usulcülerin çoğunluğu
"Eşyada aslolan ibahadır yani mübahlıktır prensibini benimsemişlerdir.