باب: كم
اعتمر النبي
صلى الله عليه
وسلم.
3- Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem Kaç Kere Umre Yaptı?
حدثنا
قتيبة: حدثنا
جرير، عن
منصور، عن
مجاهد قال: دخلت
أنا وعروة بن
الزبير
المسجد، فإذا
عبد الله بن
عمر رضي الله
عنهما، جالس
إلى حجرة
عائشة، وإذا
ناس يصلون في
المسجد صلاة
الضحى، قال:
فسألناه عن
صلاتهم، فقال:
بدعة. ثم قال
له: كم اعتمر رسول
الله صلى الله
عليه وسلم؟
قال أربعا:
إحداهن في
رجب. فكرهنا
أن نرد عليه.قال:
وسمعنا
استنان عائشة
أم المؤمنين
في الحجرة،
فقال عروة: يا
أماه، يا أم
المؤمنين: ألا
تسمعين ما
يقول أبو عبد
الرحمن، قالت:
ما يقول؟ قال:
يقول: إن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم اعتمر
أربع عمرات،
إحداهن في
رجب. قالت:
يرحم الله أبا
عبد الرحمن،
ما اعتمر عمرة
إلا وهو شاهده،
وما اعتمر في
رجب قط.
[-1775 - 1776-] Mücahid şöyle dedi: Ben ve Urve b. Zübeyr mescide girdik. Bir de
baktık Abdullah İbn Ömer, Aişe r.anha'nın odasının yanında oturuyor, insanlar
da mescitte kuşluk namazı kılıyorlar. Biz bu namazın hükmünü Abdullah İbn
Ömer'e sorduk.
O "bidattir" dedi. Sonra Urve ona "Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem kaç kere umre yaptı?" diye sordu. O "Dört
kere umre yaptı. Bunların biri Receb ayında idi" şeklinde cevap verdi. Biz
Abdullah'ın bu söylediğini reddetmeyi kötü gördüğümüz için reddetmedik.
Aişe r.anha'nın odasında dişini misvakladığını işittik.
Urve: "Ana! Ey
mu'minlerin anası! Ebu Abdurrahman'ın (İbn Ömer'in) ne dediğini işitiyor
musun?" dedi.
Aişe r.anha.: "Ne diyor?" diye sordu.
Urve: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in biri Receb ayında
olmak üzere dört kere umre yaptığını söylüyor, dedi.
Aişe r.anha şöyle dedi: Allah Ebu Abdurrahman'a merhamet etsin.
Resulullah'ın yaptığı bütün umrelerde o da vardı. (Ancak demek ki unuttu).
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, hiç Receb ayında umre yapmadı.
Tekrar: 1777, 4253, 4254
حدثنا
أبو عاصم:
أخبرنا ابن
جريج قال:
أخبرني عطاء،
عن عروة بن
الزبير قال:
سألت
عائشة رضي
الله عنها
قالت: ما
اعتمر رسول
الله صلى الله
عليه وسلم في
رجب.
[-1777-] Urve İbn Zübeyr şöyle dedi: Aişe r.anha'ya Resulullah'ın umresini
sordum o: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Receb ayında umre
yapmadı" dedi.
حدثنا
حسان بن حسان:
حدثنا همام،
عن قتادة: سألت
أنسا رضي الله
عنه: كم اعتمر
النبي صلى الله
عليه وسلم؟
قال: أربعا:
عمرة
الحديبية في
ذي القعدة حيث
صده المشركون،
وعمرة من
العام المقبل
في ذي القعدة
حيث صالحهم،
وعمرة
الجعرانة إذ
قسم غنيمة - أراه
- حنين. قلت: كم
حج؟ قال:
واحدة.-
[-1778-] Katade şöyle dedi: Enes'e sordum: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
kaç kere umre yaptı?
Enes şöyle dedi: Dört kere yaptı. Birisi, Zilkade ayında yaptığı
ve müşriklerin kendisine engel olduğu Hudeybiye umresi, diğeri müşriklerle sulh
yaptıktan sonra ertesi yılın Zilkade ayında yaptığı umre, diğeri Huneyn
ganimetlerini dağıttığı Ci'rane umresi.
Ben: Kaç kere hac yaptı? diye sordum. Enes: Bir kere, dedi.
Tekrar: 1779, 1780, 3066, 4148
(Zikredilmeyen dördüncü umre, bir sonraki hadiste yer aldığı
üzere hac ile birlikte yaptığı umredir.)
حدثنا
أبو الوليد:
هشام بن عبد
الملك: حدثنا
همام، عن
قتادة قال:
سألت أنسا رضي
الله عنه، فقال:
اعتمر
النبي صلى
الله عليه
وسلم حيث
ردوه، ومن
القابل عمرة
الحديبية،
وعمرة في ذي
القعدة،
وعمرة مع حجته.
حدثنا
هدبة: حدثنا
همام قال:
اعتمر أربع
عمر في ذي
القعدة، إلا
التي اعتمر مع
حجته: عمرته من
الحديبية،
ومن العام
المقبل، ومن
الجعرانة حيث
قسم غنائم حنين،
وعمرة مع حجته.
[-1779-] Katade şöyle dedi: Enes'e (Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in umrelerini) sordum. Enes şöyle dedi: Hz. Nebi: Müşriklerin kendisinin umre yapmasına engel
olduğu yıl umre yapmak istedi, Ertesi sene Hudeybiye'nin kaza umresini yaptı,
Bir kere Zilkade ayında umre yaptı, bir de hacc'ı ile birlikte umre yaptı.
[-1780-] Hemmam şöyle dedi: Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) dört umre yaptı. Hac ile birlikte yaptığı umre dışında hepsi de Zilkade
ayında idi: 1- Hudeybiye umresi, 2- Ertesi yıl yaptığı umre (kaza umresi),
3-Huneyn ganimetlerini taksim ettiği Ci'rane umresi, 4- Haccı ile birlikte
yaptığı umre.
حدثنا
أحمد بن
عثمان: حدثنا
شريح بن
مسلمة: حدثنا
إبراهيم بن
يوسف، عن
أبيه، عن أبي
إسحق قال:
سألت مسروقا
وعطاء
ومجاهدا،
فقالوا:
اعتمر
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في ذي
القعدة قبل أن
يحج. وقال:
سمعت البراء
بن عازب رضي الله
عنهما يقول:
اعتمر رسول
الله صلى الله
عليه وسلم في
ذي القعدة قبل
أن يحج مرتين.
[-1781-] Ebu İshak şöyle dedi: Mesruk, Ata ve Mücahid'e (Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in) umrelerini sordum. şöyle dediler: Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem hac yapmadan önce Zilkade ayında umre yaptı.
Ebu İshak dediki: Bera bin A'zib r.a.'e sordum şöyle cevap verdi:
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem hac yapmadan önce Zilkade ayında iki
kere umre yaptı.
Yani haccın farz kılındığı hükmünün gelmesinden önceki yıllarda.
Tekrar: 1844, 2698, 2699, 2700, 3184, 4251
AÇIKLAMA: Aişe (r.anha),
yukarıda geçen hadiste, değerini yükseltmek için İbn Ömer'i künyesi ile
zikretmiş "Hz. Nebi'in yaptığı bütün umrelerde o da vardı" derken de
onun bu meseleyi unuttuğuna işaret etmiştir. Aişe r.anha, İbn Ömer'in
"umrelerin biri Receb ayında idi" sözü dışında söylediklerini
reddetmemiştir.
Hadisten çıkan bazı sonuçlar
1- Müşriklerin yaptığının aksine haram aylarda umre yapmak
caizdir.
2- Değeri yüksek olan, Hz. Nebi'den pek çok hadisler rivayet
eden ve sürekli onunla birlikte bulunan bir sahabi bile Hz. Nebi'in bazı
durumlarını bilmeyebilir. Onunla (s.a.v.) İlgili bazı şeylerde yanılabilir,
unutabilir. Çünkü sahabe hatadan korunmuş değildir.
3- Alimler birbirini reddedebilir. Bu hadiste birbirini reddetme
konusunda güzel edebe nasıl riayet edildiği görülmektedir.
4- Hadisi dinleyen kişinin, hadisi aktaranın hata yaptığını
düşündüğünde doğrunun ortaya çıkması için nasıl ince bir davranış gösterdiği de
bu hadiste görülmektedir.
Nevevî şöyle demiştir; Hz. Aişe'nin kendisini reddetmesi üzerine
İbn Ömer'in susması, kendisinin bu konuyu karıştırdığını, unuttuğunu veya
şüphe ettiğini göstermektedir.
Kurtubî de şöyle demiştir; Aişe (r.anha)'nın sözünü
reddetmemesi, İbn Ömer'in bu konuda yanılgı içinde olduğunu, sonradan aİşe'nin
görüşünü benimsediğini gösterir.