باب: ليس على
المسلم في
فرسه صدقة.
45. Müslüman Atın Zekatını Vermekle Yükümlü Değildir
حدثنا
آدم: حدثنا
شعبة: حدثنا
عبد الله بن
دينار قال:
سمعت سليمان
بن يسار، عن
عراك بن مالك،
عن أبي هريرة
رضي الله عنه
قال:
قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (ليس على
المسلم في
فرسه وغلامه
صدقة).
[-1463-] Ebu Hureyre'nin naklettiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem şöyle buyurmuştur: "Müslüman, atı ve kölesinden dolayı zekat
vermekle yükümlü değildir.
Tekrar: 1464
Diğer tahric: Tirmizî, Zekat; Müslim, Zekat
باب: ليس على
المسلم في
عبده صدقة.
46. Müslüman Kölesinin Zekatını Vermekle Yükümlü Değildir
حدثنا
مسدد: حدثنا
يحيى بن سعيد،
عن خيثم بن عراك
قال: حدثني
أبي، عن أبي
هريرة رضي
الله عنه، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا وهيب
بن خالد:
حدثنا خيثم بن
عراك بن مالك،
عن أبيه، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (ليس
على المسلم
صدقة في عبده
ولا فرسه).
[-1464-] Ebu Hureyre'nin naklettiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem şöyle buyurmuştur: "Müslüman, atı ve kölesinden dolayı zekat
vermekle yükümlü değildir."
AÇIKLAMA: İbn Reşîd şöyle
demiştir: "Burada kasdedilen, tek bir (at yada köle) değil, cins olarak at
ve köledir. Çünkü kullanılan köle ve binek atından dolayı (zekat gerekmediği
konusunda) hiçbir görüş ayrılığı yoktur.
Kufeli bazı alimler, kölenin değeri üzerinden zekat alınması
gerektiğini söylemiştir. Buhari belki, Hz. Ali'den (r.a.) merfu olarak rivayet
edilen, "At ve kölenin zekatı konusunda size muafiyet tanımıştım. Artık
kölenin zekatını getirin" hadisine işaret etmek istemiştir. Bu hadisi, Ebu
Davud ve diğer bazı hadisçiler nakletmiştir. Ravî zinciri sağlamdır.
Ebu Hanîfe, atın, erkek ve dişi atlardan oluşması halinde
üremelerini dikkate alarak, farklı bir görüş belirtir. Bu görüşünde yalnız
kalmıştır. Ondan, bunun aksi yönünde bir rivayet de bulunmaktadır. Ebu
Hanîfe'ye göre, mal sahibi şu seçeneklerden birini yapabilir: Ya her bir at
İçin bir dinar verir. Ya da atların değerini hesapladıktan sonra bedelinin
kırkta birini zekat olarak verir. Delil olarak yukarıdaki hadis getirilmiştir.
Şöyle ki; hadisteki, "yükümlü değildir" şeklindeki olumsuz ifade,
değeri ile İlgili değil, rakabesi (kölenin bizatihi şahsı) hakkındadır.
Zahirîler, yukarıda metnini vermiş olduğumuz hadisten yola
çıkarak, ticaret İçin bile olsa hiçbir durumda at ve köle için zekatın vacip
olmadığı görüşüne varmıştır.
Zahirîlerin görüşüne şöyle cevap verilir: Ticaret mallarından
zekat verilmesi gerektiği icma ile sabit bir hükümdür. Nitekim İbnü'l-Münzir ve
diğer alimler bu şekilde nakletmiştir. Dolayısıyla bu hüküm, yukarıdaki hadisin
genel anlamını tahsis eder. Allah (c.c) en iyisini bilir.