5. Binek Üzerinde Vitir Namazı Kılmak
حدثنا
مسدد قال:
حدثنا يحيى بن
سعيد، عن عبيد
الله: حدثني
نافع، عن عبد
الله بن عمر
بن الخطاب، عن
سعيد بن يسار
أنه قال: كنت
أسير مع عبد
الله بن عمر
بطريق مكة، فقال
سعيد: فلما
خشيت الصبح
نزلت فأوترت،
ثم لحقته،
فقال عبد الله
بن عمر: أين
كنت؟ فقلت:
خشيت الصبح
فنزلت
فأوترت، فقال
عبد الله:
أليس لك في
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أسوة
حسنة؟ فقلت:
بلى والله،
قال: فإن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم كان
يوتر على
البعير.
[-999-] Said İbn Yesar anlatıyor: "Bir defasında Abdullah İbn Ömer
(r.a.) ile birlikte geceleyin Mekke'ye gidiyordum. Sabah namazının vaktinin
gireceğinden endişe duyunca indim ve vitir namazını kılıp tekrar ona yetiştim. İbn
Ömer bana: 'Nerede kaldın' diye sordu. Ben: 'Sabah namazının vaktinin
gireceğinden endişeye kapıldım ve inip vitir namazını kıldım' dedim. Bunun
üzerine bana: 'Senin için Resul-i Ekrem Sallallahu Aleyhi ve Sellem'de çok
güzel bir örnek yok mu?' diye sordu. Ben: Tabiî ki var' Allah'a yemin ederim ki
var, deyince şu cevabı verdi: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
devesinin üzerinde vitir namazını kılardı.
Tekrar: 1000, 1095, 1096, 1098 ve 1105. 999 ve 1000
AÇIKLAMA: Vitir namazının
farz olduğunu söyleyen bazı alimler bundan önce geçen Hz. Aişe hadisi ile gece
kılınacak son namazın vitir olmasını emreden hadisi esas almışlardır. İşte İmam
Buharî vitir namazının farz olmadığını göstermek İçin söz konusu iki rivayetten
sonra, vitrin farz olmadığına işaret eden iki rivayet nakletmiştir. Bu
rivayetlerden birincisi vitir namazının farz olmadığını, ikincisi ise diğer
nafile ibadetlerden daha güçlü olduğunu göstermektedir.
Abdullah İbn Ömer'in "Senin için Resul-i Ekrem'de (s.a.v.)
çok güzel bir örnek yok mu?" şeklindeki sorusu alim bir kimsenin
kendisiyle birlikte yolculuk yapan yol arkadaşına doğruyu göstermesi ve
bilmediği sünnetleri öğretmesi gerektiğini gösterir.
Saîd İbn Yesar'ın bu soruya yemin ederek cevap vermesi de
kesinlikle İstenen bir şey için yemin edilebileceğine işaret eder.
Rivayette "Devesinin üzerinde vitir namazını kılardı"
ifadesi geçmesine rağmen İmam Buharî'nin başlıkta genel bir ifade kullanarak
"binek üzerinde..." demesini Zeyn İbnü'l-Müneyyir şöyle
değerlendirmiştir: "İmam Buharî binek kelimesini kullanarak deve ile diğer
hayvanlar arasında bu hüküm açısından herhangi bir fark bulunmadığına işaret
etmiştir. Deve ile diğer hayvanların bu hükümde ortak olduklarını gösteren
delil ise, farz namazların deve ve diğer hayvanlar üzerinde
kılınamamasıdır."
باب: الوتر
في السفر.
6. Yolculukta Vitir Namazı Nasıl Kılınır?
حدثنا
موسى بن
إسماعيل قال:
حدثنا جورية
بن أسماء، عن
نافع، عن ابن
عمر قال:
كان
النبي صلى
الله عليه
وسلم يصلي في
السفر على
راحلته حيث
توجهت به،
يومىء إيماء،
صلاة الليل
إلا الفرائض،
ويوتر على
راحلته.
[-1000-] İbn Ömer (Radiyallahu
Anh)'in şöyle dediği nakledilmiştir: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem yolculuk sırasında bineğinin üzerinde namaz kılardı. Bineği ne tarafa yönelirse
yönelsin namazına devam eder ve gece namazını ima ile eda ederdi. Fakat farz
namazlarını binek üzerinde kılmazdı. Vitir namazını da yolculuk sırasında binek
üzerinde kılardı."
AÇIKLAMA: İmam Buharî'nin kullandığı bu başlık vitir namazının yolculukta
sünnet olmadığını söyleyen Dahhak gibi alimlere bir cevap niteliğindedir.
Ayrıca İmam Müslim ile Ebu Davud'un Hafs İbn asım'dan naklettikleri, Abdullah
İbn Ömer'in (yolculuk sırasında nafile namaz kılanlarla ilgili olarak
söylediği: "Eğer nafile kılacak olsaydım ben de namazımı tamamlardım"
şeklindeki sözünde farz namazlara bağlı olarak kılınan nafile/sünnet namazlar
kasdedilmiştir. Abdullah İbn Ömer'in burada kasdettiği vitir namazı gibi başka
bir namaza bağlı olmayan nafile namazlar değildir.
(Fakat farz
namazlarını binek üzerinde kılmazdı) ifadesi farz namazlarıyla ilgili
uygulamanın farklı olduğunu ve Resul-İ Ekrem (s.a.v.)'in farz namazları binek
üzerinde kılmadığını göstermektedir.
Hadisten Çıkan Sonuçlar
1. Vitir namazı farz
değildir.
2. Vitir namazının
sadece Resulullah (s.a.v.)'e vacip olduğu ve sırf ona mahsus olan şeyler
(hasaisü'n-nebî) kapsamına girdiği söylenemez.
3. Vitir namazının
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e vacip olduğu ve binek üzerinde bu namazın
kılınabilmesinin sadece Resul-i Ekrem (s.a.v.)'e mahsus bir özellik olduğu
söylenemez. Bazı kimselerin savunduğu bu görüş, delilden yoksun bir iddianın
ötesine geçemez. Çünkü vitir namazının Resul-i Ekrem (s.a.v.)'e farz olduğunu
gösteren hiçbir delil bulunmamaktadır.
4. Farz namazlar binek
üzerinde kılınamaz.