باب: احتساب
الآثار.
33. Giderken Adımları Saymak
حدثنا
محمد بن عبد
الله بن حوشب
قال: حدثنا عبد
الوهاب قال:
حدثنا حميد،
عن أنس قال: قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (يا بني
سلمة، ألا
تحتسبون
آثاركم).وقال
مجاهد في
قوله: {ونكتب
ما قدموا
وآثارهم}. قال:
خطاهم.
[-655-] Enes (r.a.) Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğunu
nakletmiştir: Ey Seleme oğulları Cemaatle namaza gelirken adımlarınızı hesap
etsenize!" Mücahid de ونكتب
ما قدموا
وآثارهم
[Ya Sin 12] ayetinde geçen آثارهم ifadesini adımlarını" olarak tefsir etmiştir.
Tekrar: 656, 1887.
Yâsîn 12. Ayetin meali: "Onların yaptıkları her işi,
bıraktıkları her izi yazarız."
وقال
ابن أبي مريم:
أخبرنا يحيى
بن أيوب: حدثني
حميد: حدثني
أنس: أن بني
سلمة أرادوا
أن يتحولوا عن
منازلهم،
فينزلوا
قريبا من
النبي صلى
الله عليه
وسلم، قال:
فكره رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أن
يعروا، فقال:
(ألا تحتسبون
آثاركم).قال
مجاهد: خطاهم
آثارهم، أن
يمشى في الأرض
بأرجلهم.
[-656-] Enes (r.a.)'den şöyle nakledilmiştir: "Selime oğulları
oturdukları muhîti değiştirmek istediler. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e yakın bir yerde ikamet etmeyi düşündüler. Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem onların Medine'nin kenar semtlerini bırakıp bu şekilde yer değişikliğine
gitmelerini hoş karşılamadı. Bu yüzden onlara şöyle dedi: Mescid-i Nebeviye
gelirken attığınız adımları hesaplamaz mısınız!"
AÇIKLAMA: (Giderken Adımları
Saymak) Bu başlık namaza giderken adımları hesaba katmak anlamına gelir. İmam
Buhârî, bu ifadeyi her hangi bir şarta bağlamadan kullandı. Böylece itaat için
atılan her adımı kapsamasını murat etmiştir.
(Ey Selimeoğulları!) Selime oğulları, Ensar'ın Hazreç kolundan
bir kabiledir.
(hesaplamaz mısınız) Yani camiye gelirken attığınız adımları
saymaz mısınız! Çünkü her adım için bir sevap vardır. aslında saymak anlamına
gelse de, çoğu zaman, halisane niyet ile sevap kazanmak anlamına kullanılır.
(Medine'nin kenar semtlerini) Yani Allah Resulü Medine'nin
giriş kısımlarını boş bırakmalarını hoş karşılamadı. Böylece onların Mescid-İ
Nebevi'ye yakın bir yere yerleşmelerine niçin rıza göstermediğini açıkladı.
Çünkü Medine'nin kenar bölgelerinin meskun olmasını istiyordu.
Hadisten
Çıkarılan Sonuçlar
1- Camiye giderken ne kadar çok adım atılırsa o kadar çok sevap
kazanılır.
2- Eğer iyi ameller halisane niyet ile yapılırsa onun izleri
yerine iyilik yazılır.
3- Camiye yakın bir yerde oturmak müstehaptır. Ancak kendisinden
başka bir menfaat elde edilen veya çok yürüyerek daha fazla sevap almak
isteyenler, kendilerine güçlük çıkarmadıkları sürece bu hükmün muhatabı
değildir. Çünkü Selimeoğulları camiye yakın yerde kalmanın faziletini
bildikleri için Mescid-i Nebevî'ye yakın bir yerde ikamet etmek istemişlerdi.
Allah Resulü onların bu isteklerini yadırgamadı. Ancak Medine'nin kenar
semtlerine ilişkin yukarıda belirttiğimiz nedenden ötürü onların bulundukları
yerde kalmaları sayesinde bir mefsedeti def etmeyi / kötülüğü uzaklaştırmayı
tercih etti. Üstelik onlara, Mescid'e gitme konusunda Mescid-i Nebevî'nin
yanında oturan kimselerle aynı, belki de daha fazla sevabın yazılacağını haber
verdi.