باب: قول
الرجل: فاتتنا
الصلاة.
20. Kişinin Cemaat Namazını Kaçırdık Demesi
-وكره
ابن سيرين أن
يقول: فاتتنا
الصلاة، ولكن ليقل:
لم ندرك. وقول
النبي صلى
الله عليه
وسلم أصح.
İbn Sîrîn kişinin "namaz geçti" demesinden
hoşlanmazdı. O şöyle demiştir: Bunun yerine "namaza yetişemedik
desin." Ancak Nebi s.a.v.'in sözü daha doğrudur.
حدثنا
أبو نعيم قال:
حدثنا شيبان،
عن يحيى، عن
عبد الله بن
أبي قتادة، عن
أبيه قال: بينما
نحن نصلي مع
النبي صلى
الله عليه
وسلم، إذ سمع
جلبة رجال،
فلما صلى قال:
(ما شأنكم). قالوا:
استعجلنا إلى
الصلاة. قال:
(فلا تفعلوا،
إذا أتيتم
الصلاة
فعليكم
بالسكينة،
فما أدركتم
فصلوا، وما
فاتكم فأتموا).
[-635-] Abdullah İbn Ebî Katade babasından şöyle nakletmiştir: "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile namaz kılarken birilerinin patırtıları duyuldu.
Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem namaz'ı bitirince onlara: 'Sizin
neyiniz vardı?' diye çıkıştı. Onlar da: 'Namaz'a yetişmek için acele etmiştik'
diye karşılık verdiler. Bunun üzerine Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle
buyurdu: Namaz'a gelince vakur biçimde gelin. Yetiştiklerinizi kılın,
yetişemediklerinizi tamamlayın!''
AÇIKLAMA: (Kişinin cemaat
namazını kaçırdık demesi) Yani bu sözün hükmü nedir? Mekruh mudur, değil midir?
Bu başlık bunu araştırmak için konulmuştur.
(birilerinin patırtıları) insanların hareket ederken
çıkardıkları gürültüye denir. Hadisin bu bölümü, namaz kılan kimsenin yeni
meydana gelen bir olaya zihninin meyletmesinin namazını bozmayacağına delil
olarak getirilmiştir.
باب: لا يسعى
إلى الصلاة،
وليأت
بالسكينة والوقار.
21. Namaz'a Koşarak Gidilmez. Vakur Biçimde Gidilir
-وقال:
(ما أدركتم
فصلوا، وما
فاتكم
فأتموا). قاله
أبو قتادة، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم.
"Yetiştiğiniz kadarını kılınız! Yetişemediklerinizi ise, sonra
tamamlayınız!" Ebu Katâde bunu Nebi s.a.v.in sözü olarak nakletmiştir.
حدثنا
آدم قال:
حدثنا ابن أبي
ذئب قال:
حدثنا الزهري،
عن سعيد بن
المسيب، عن
أبي هريرة، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. وعن
الزهري، عن
أبي سلمة، عن
أبي هريرة، عن
النبي صلى
الله عليه وسلم
قال: (إذا
سمعتم
الإقامة
فامشوا إلى
الصلاة، وعليكم
بالسكينة
والوقار، ولا
تسرعوا، فما
أدركتم
فصلوا، وما
فاتكم فأتموا).
[-636-] Ebu Hureyre (r.a.) Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle
buyurduğunu nakletmiştir: "Kameti duyduğunuz vakit namaz'a gidiniz!
Giderken vakur biçimde yürüyünüz. Acele etmeyiniz! Yetiştiğiniz kadarını
kılınız, yetişemediklerinizi ise sonra tamamlayınız!
Tekrar: 908.
AÇIKLAMA: Hadisteki emrin
hikmeti İmam Müslim'in Alâ ve babası kanalıyla naklettiği hadisteki ilave
bilgide mevcuttur. İmam Müslim bu başlık altında zikredilen hadisin benzerini
zikrettikten sonra söz konusu rivayetin sonunda şu bir ilaveye de yer verir:
"Sizden biri namaza yöneldiği zaman, artık o namaz kılıyor demektir."
Yani namaz kılıyor hükmündedir. O halde, namaz kılanın riayet
etmesi gereken şeylere riayet etmesi, onun sakınması gereken şeylerden de
sakınması gerekir.
(vakur biçimde) Kadı Iyâz ve Kurtubî şöyle demiştir:
"Hadiste geçen aynı anlama gelir. kelimesine tekit için getirilmiştir.
Hadisten
Çıkarılan Sonuçlar
1- Namazın bir bölümüne yetişen, cemaat sevabına nail olur.
Çünkü Nebi s.a.v. "Yetiştiğiniz kadarını kılın" buyurmuştur. Bu konuda
namazın az bir bölümü ile çok bölümü arasında ayırım gözetmemiştir. Cumhurun
görüşü bu doğrultudadır. Daha önce geçen hadise binaen, bir rekata yetişmeyen
kimselerin cemaat sevabı alamayacağı da söylenmiştir. Söz konusu hadis
şöyledir: "Kim bir rekata yetişmişse, namaza yetişmiş demektir." Bir
de, bu meseleyi Cuma namazına kıyas etmişlerdir. Ancak buna gerekli
cevabı, yerinde yani vakitler bahsinde
verdik. Cuma konusunda ise bu namaza ilişkin özel bir hadîs vardır.
2- Namaza imamın bulunduğu yerden başlamak müstehaptır. Bu
konuda buradaki hadisten daha açık bir rivayet vardır. Söz konusu rivayeti İbn
Ebî Şeybe şu şekilde merfu olarak tahriç etmiştir: "Beni rüku ederken veya
ayakta iken ya da secde halinde yakalayan kimse, benimle birlikte bulunduğum
hale riayet etsin."