DEVAM-2: 31. Her Taraftan Kıbleye Yönelmek
حدثنا
عثمان قال:
حدثنا جرير،
عن منصور، عن
إبراهيم، عن
علقمة قال:
قال عبد الله:
صلى
النبي صلى
الله عليه
وسلم - قال
إبراهيم: لا
أدري - زاد أو
نقص، فلما سلم
قيل له: يا
رسول الله،
أحدث في
الصلاة شيء؟
قال: (وما ذاك).
قالوا: صليت
كذا وكذا،
فثنى رجليه،
واستقبل
القبلة، وسجد
سجدتين، ثم
سلم. فلما
أقبل علينا
بوجهه قال:
(إنه لو حدث في
الصلاة شيء
لنبأتكم به،
ولكن، إنما
أنا بشر
مثلكم، أنسى
كما تنسون،
فإذا نسيت
فذكروني،
وإذا شك أحدكم
في صلاته،
فليتحر
الصواب فليتم
عليه، ثم
ليسلم، ثم
يسجد سجدتين).
[-401-] Alkame'den şöyle nakledilmiştir: Abdullah İbn Mes'ûd Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in kendilerine namaz kıldırdığını anlattı. (Alkame'nin
rivayet ettiği ravi İbrahim, fazla mı yoksa eksik mi kıldırdığını
hatırlamıyorum demiştir.)
Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) selam verince ona,
"Ey Allah'ın elçisi namazla ilgili yeni bir gelişme mi oldu?" diye
sordular. O da, "Böyle bir şey olmadı" diye cevap verdi. Ashab-ı
kiram: "Şöyle şöyle namaz kıldırdın" deyince Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem ayaklarını büküp kıbleye yöneldi ve iki kez secdeye gitti, sonra
selâm verdi. Yüzünü bize çevirdikten sonra ise şöyle buyurdu: Eğer namazda bir
değişiklik olsaydı elbette size haber verirdim. Ancak ben de sizin gibi bir
insanım. Nasıl ki siz unutuyorsanız, ben de unuturum. O halde unuttuğum zaman
bana hatırlatın. İçinizden kim namazı konusunda şüpheye düşerse doğru olanı
esas alıp ona göre namazını tamamlasın. Sonra selâm verip iki kez secde etsin.
Tekrar: 404, 1226, 6671, 7249.
AÇIKLAMA: (yeni bir gelişme);
Burada ashâb-ı kiram, alışageldikleri namazın değiştiğini gösteren bir vahyin
gelip gelmediğini öğrenmek istemiştir. Onların bu hususta soru yöneltmeleri,
neshi kabul ettiklerini ve neshin meydana geleceğini beklediklerini gösterir.
Bu hadiste, amel ederken peygamberlerin de yanılabileceğine dair
delil vardır. Bu hususta İbn Dakîki’l-İyd şöyle demiştir: "Alimlerin çoğu
ile en-Nazzâr bu görüştedir. Bazı gruplar Nebi s.a.v.'in yanılmayacağını
savunarak şaz kalmışlardır. Bu hadiste geçen "Nasıl ki siz unutuyorsanız,
ben de unuturum", "O halde unuttuğum zaman bana hatırlatın"
ifadeleri onlara cevap niteliğindedir.
Namazda yanılanı ikaz etmek "sübhânallâh" gibi çeşitli
zikirlerle olur. Nebi s.a.v.'in Eğer namazda bir değişiklik olsaydı elbette
size haber verirdim " sözü, İhtiyaç anında açıklama yapmanın
geciktirilmemesi gerektiğine bir delildir.
(kıbleye yöneldi); Hadisin bu kısmı, namaz kılarken bütün
durumlarda kıbleye yönelmeyi terk etmenin caiz olmadığına delalet eder. Ayrıca
bu rivayet, imamın kendisine uyanların sözüne tabî olması gerektiğine delil
olarak kullanılmıştır.
(doğru olanı esas alıp); Burada yakine göre namazı devam
ettirmek kasdedilmiştir.