باب:
استعمال فضل
وضوء الناس.
40. İnsanların Abdest Alırken Kullandıkları Sudan Artanı
Kullanmak
-وأمر
جرير بن عبد
الله أهله أن
يتوضؤوا بفضل
سواكه.
Cerîr İbn Abdullah ailesine dişlerini mîsvaklamasından artan
suyu kullanmalarını emretti.
حدثنا
آدم قال:
حدثنا شعبة
قال: حدثنا
الحكم قال:
سمعت أبا
جحيفة يقول: خرج
علينا رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
بالهاجرة،
فأتي بوضوء
فتوضأ، فجعل
الناس يأخذون من
فضل وضوئه
فيتمسحون به،
فصلى النبي
صلى الله عليه
وسلم الظهر
ركعتين،
والعصر
ركعتين، وبين
يديه عنزة.
[-187-] Ebu Cuhayfe radiyallahu anh şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) öğlenin sıcak zamanında yanımıza çıkıp geldi. Kendisine
abdest alması için su getirildi, o da abdest aldı. İnsanlar abdestinden artan
suyu alıp, vücutlarına sürmeye başladılar. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
öğleni de, ikindiyi de iki rekat kıldırdı. Onun önünde de (sütre olarak) bir
harbe duruyordu.
Tekrar: 376, 495, 499, 501, 633, 634, 3553, 3566, 5786, 5859.
AÇIKLAMA: Burada fazlalıktan
maksat, kişinin abdest almasından sonra kapta kalan sudur.
Cerîr ile ilgili bazı rivayetlerde şöyle denilmektedir: Cerîr
dişlerini misvaklarken misvağın baş kısmını suya sokar sonra da ailesine;
"Bu suyun fazlası ile abdest alın" derdi. Bunda bir sakınca
görmezdi. Bu rivayet, ne kasdedildiğini açıklamaktadır. İbnü't-Tîn ve bazı
yorumcular yukarıdaki ifadeden, erak vb. ağaçlardan koparılan çubuğun
yumuşaması için konulan suyu anlayarak "Bunun suyu değiştirmediğini
gösterir," demişlerdir. Buhari de Cerîr'in bu hareketinin suyun hükmünü
değiştirmediğini kasdetmiştir. Aynı şekilde yalnızca kullanmak da suyu
değiştirmez, dolayısıyla ondan abdest almak yasak olmaz.
Buhari'nin bu hadisi bu konuda, kullanılmış suyun temiz olduğuna
dair delil getirmesi problemli görülmüştür. Buna şu şekilde cevap verilmiştir:
Misvak ağız temizleyicisidir. Misvağın karıştığı su ile abdest almak, temizleme
için kullanılmış suyun abdestte kullanılması anlamına gelir.
وقال
أبو موسى: دعا
النبي صلى
الله عليه
وسلم بقدح فيه
ماء، فغسل
يديه ووجهه
فيه، ومج فيه،
ثم قال لهما:
(اشربا منه،
وأفرغا على
وجوهكما ونحوركما).
[-188-] Ebu Musa r.a. şöyle demiştir: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
su dolu bir kap getirilmesini istedi. Bu kab da ellerini ve yüzünü yıkadı ve
kabın içine ağzından su püskürttü. Sonra kab'ı getirenlere (Ebu Musa ve
Bilal'e) şöyle buyurdu: "Bu sudan için ve yüzleriniz ile göğüslerinize
sürün.
Tekrar: 196, 4328.
AÇIKLAMA: Hz. Peygamber'in
ağzına aldığı suyu kaba geri boşaltmasının amacı, mübarek tükürüğü ile suyun
bereketlenmesini sağlamaktır.
حدثنا
علي بن عبد
الله قال:
حدثنا يعقوب
بن إبراهيم بن
سعد قال:
حدثنا أبي، عن
صالح، عن ابن شهاب
قال: أخبرني
محمود بن
الربيع قال:
وهو الذي مج رسول
الله صلى الله
عليه وسلم في
وجهه وهو غلام
من بئرهم.
وقال عروة، عن
المسور
وغيره، يصدق
كل واحد منهما
صاحبه: وإذا
توضأ النبي
صلى الله عليه
وسلم كادوا يقتتلون
على وضوئه.
[-189-] İbn Şihab şöyle demiştir: Bana Mahmud İbnü'r-Rebî' -ki bu
çocukluğunda, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bir kuyu'dan içtiği
suyu yüzüne püskürttüğü sahâbîdir bildirdi; Urve de Misver ve diğer bir
kimseden rivayet etmiştir (ki bunların her biri diğerini doğrulamaktadır):
"Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdest aldığında onun abdestînden
artan suyu almak için insanlar nerede ise birbiri ile kavgaya
tutuşacaklardı."
AÇIKLAMA: Urve İbn Mesud
es-Sekafî bu sözü, Kureyş kabilesine döndüğünde sahabenin Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e ne kadar saygı duyduğunu anlatmak için söylemiştir. Onun bu
sözde "kavgaya tutuşacaklardı" ifadesi mübalağa için olabilir.