باب:
من لم ير
الوضوء إلا من
المخرجين: من
القبل والدبر.
34. Abdestin Yalnızca Ön Ve Arkadan Çıkan Şey Sebebiyle Gerekli
Olduğunu Kabul Eden Kimselerin Görüşü
-وقول
الله تعالى:
{أو جاء أحد
منكم من الغائط}
/المائدة: 6/.وقال
عطاء - فيمن
يخرج من دبره
الدود، أو من
ذكره نحو
القملة - يعيد
الوضوء. وقال
جابر بن عبد الله:
إذا ضحك في
الصلاة أعاد
الصلاة ولم
يعد الوضوء.
وقال الحسن:
إن أخذ من
شعره
وأظفاره، أو
خلع خفيه فلا
وضوء عليه.
وقال أبو
هريرة: لا وضوء
إلا من حدث.ويذكر
عن جابر: أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم كان في
غزوة ذات
الرقاع، فرمي
رجل بسهم
فنزفه الدم،
فركع وسجد
ومضى في
صلاته. وقال
الحسن: ما زال
المسلمون
يصلون في
جراحاتهم.
وقال طاووس،
ومحمد بن علي،
وعطاء، وأهل
الحجاز: ليس
في الدم وضوء.
وعصر ابن عمر
بثرة، فخرج
منها الدم ولم
يتوضأ. وبزق
ابن أبي أوفى
دما فمضى في
صلاته. وقال
ابن عمر،
والحسن فيمن يحتجم:
ليس عليه إلا
غسل محاجمه.
Allah Teala "...yahut biriniz tuvaletten gelirse.[Maide, 6]
buyurmuştur.
Ata', makadından kurtçuk veya cinsel organından bit çıkan kimse hakkında
"abdestini yenilemesi gerekir" demiştir.
Cabir İbn Abdullah şöyle demiştir: "Kişi namazda iken
kahkaha ile gülerse abdestini tekrarlamaksızın namazını yeniden kılar."
Hasan-ı Basrî şöyle demiştir: "Kişi abdestli iken saçını
koparır, tırnağını keser veya mestlerini çıkarırsa yeniden abdest alması
gerekmez."
Ebu Hureyre şöyle demiştir: "Abdest ancak hadesten
(abdestsizlikten) dolayı gerekir."
Cabir'den rivayet edildiğine göre "Nebi s.a.v. Zatü'r-rika
gazvesinde idi. Birine namazda iken ok atıldı. Adamdan çokça kan geldiği halde
adam rüku ve secde etti, namazına devam etti."
Hasan-ı Basrî şöyle demiştir: "Müslümanlar ötedenberi
yaraları ile birlikte (yaralarından kan geldiği halde) namaz kılmaya devam
ederler."
Tavus, Muhammed İbn Ali, Ata ve Hicazlılar "Kandan dolayı
abdest gerekmez" demişlerdir.
İbn Ömer sivilcesini sıktı, ondan kan çıktı ancak abdest almadı.
İbn Ebî Evfa kan tükürdüğü halde namazına devam etti.
İbn Ömer ve Hasan-ı Basrî kan aldıran (hacamat yaptıran) kimse
hakkında "Kan aldırdığı yerleri yıkaması dışında başka bir şey yapmasına
gerek yoktur" demişlerdir.
AÇIKLAMA: Bu bölüm
başlığında, bedende ön ve arkadan başka yerlerden çıkan bir şey sebebi ile
abdesti gerekli görmeyenlerin görüşlerine yer verilmiştir. Buharİ bununla,
bedenden ön ve arka dışında çıkan kusmuk, kan aldırma vb. şeylerden dolayı
abdesti gerekli gören muhalif görüşe işaret etmiştir.
Şöyle denilebilir: (Ön ve arkadan çıkan şeyler dışında) abdesti
bozmada dikkate alınan durumlar şu ikisine indirgenebilir:
1. Uyku (çünkü uyku kişiden yel çıkma ihtimalini barındırır),
2. Kadına dokunmak, kendi cinsel organını tutmak (çünkü bunlar
erkekten mezi çıkma ihtimalini barındırır).
Zatü'r-rika gazvesi hakkında ayrıntılı açıklama ileride
gelecektir.[4125 nolu hadis.]
Buharî Zatü'r-rika gazvesi ile ilgili hadisten sonra Hasan-ı
Basrî'nİn "Müslümanlar ötedenberi yaralan ile birlikte (yaralarından kan
geldiği halde) namaz kılmaya devam ederler" sözüne yer vermiştir. Buradan
ilk anda Buharî'nin namazda kan çıkmasının namazı bozmayacağı görüşünde olduğu
anlaşılmaktadır. nitekim Hz. Ömer'in yarasından kan çıktığı halde namaz kıldığı
sahih olarak rivayet edilmiştir.
Leys'in şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Kan aldıran
kişinin kan aldırdığı yeri silmesi yeterli olur, bu şekilde namaz kılabilir.
Kan aldırma yerini yıkaması gerekmez."
حدثنا
آدم بن أبي
إياس قال:
حدثنا ابن أبي
ذئب، عن سعيد
المقبري، عن
أبي هريرة قال:
قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (لا يزال
العبد في
الصلاة، ما
كان في المسجد
ينتظر
الصلاة، ما لم
يحدث). فقال
رجل أعجمي: ما
الحدث يا أبا
هريرة؟ قال:
الصوت، يعني
الضرطة.
[-176-] Ebu Hureyre (r.a.,) Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in şöyle
buyurduğunu söylemiştir: "Kişi mescidde namazı beklediğinde, hades vaki
olmadığı sürece namazdaymış gibi sevap alır.
Yabancı bir adam: "Hades nedir ey Ebu Hureyre?" dîye
sordu.
Ebu Hureyre de rediyallahu anh: "Sesli yellenmektir"
dedi.
Tekrar: 445, 477, 647, 648, 659, 2119, 3229, 4717.
AÇIKLAMA: Burada kasdedilen,
kişinin namazı beklediği sürece namaz sevabı almasıdır.
Yabancı bir adam ifadesi ile arap olsun ya da olmasın Arapçayı
fasih olarak onuşamayan bir kimse kasdedilmektedir.
Ebu Hureyre bu hadiste abdestsizliği "sesli olarak
yellenmek" şeklinde açıklamıştır. Ebu Davud ve diğerlerinin rivayetindeki
"Abdest ancak sesli veya sessiz yellenmekten dolayı gerekir" ifadesi
de bunu desteklemektedir.
Abdestİ bozan daha şiddetli durumlar bulunduğu halde Ebu
Hureyre'nin yalnızca bu ikisini zikretmesinin sebebi, kişiden mescitte
genellikle bu ikisi dışındakilerin çıkmamasıdır. İlk anda anlaşıldığına göre
soru da zaten özel bir abdest-izlik, yani çoğunlukla namazda karşılaşılan
abdestsizlik ile ilgili olarak sorul-nuştur. Nitekim Abdest bölümünün başında
buna işaret edilmiştir.[137 nolu hadis.]
حدثنا
أبو الوليد
قال: حدثنا
ابن عيينة، عن
الزهري، عن
عباد بن تميم،
عن عمه، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال:
(لا ينصرف
حتى يسمع صوتا
أو يجد ريحا).
[-177-] Abbad İbn Temîm, amcasından (r.a.) o da Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den şunu rivayet etmiştir: "Kişi bir ses veya koku duymadıkça
namazını terk etmesin."
حدثنا
قتيبة بن سعيد
قال: حدثنا
جرير، عن الأعمش،
عن منذر أبي
يعلى الثوري،
عن محمد ابن
الحنفية قال: قال علي:
كنت رجلا
مذاء،
فاستحييت أن
أسأل رسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
فأمرت
المقداد بن الأسود
فسأله، فقال:
(فيه الوضوء).ورواه
شعبة عن
الأعمش.
[-178-] Muhammed İbnü'l-Hanefiyye, Hz. Ali r.a.'in şöyle dediğini rivayet
etmiştir: Ben kendisinden çok mezi gelen bir kimseydim. Bunu Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e sormaktan utandım. Mikdad İbnü'l-Esved'e
sormasını emrettim. O da Nebi s.a.v.'e bunu sordu.
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ondan (meziden) dolayı
abdest gerekir" buyurdu.
AÇIKLAMA: Bu konuda açıklama
Gusül bölümünde gelecektir.[269 nolu hadis]
İlim bölümünün başında bu hadisin başka bir yolla rivayeti
geçmişti.
Buhari hadisi burada, iki çıkış yolunun birinden (erkeğin cinsel
organından) çıkan mezinin abdesti gerektirdiğine dair delil olarak getirmiştir.