باب:
التخفيف في
الوضوء.
5. Abdesti Hafif Almak
حدثنا
علي بن عبد
الله قال:
حدثنا سفيان
عن عمرو قال:
أخبرني كريب
عن ابن عباس: أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم نام حتى
نفخ، ثم صلى.
وربما قال:
اضطجع حتى نفخ،
ثم قام فصلى.ثم
حدثنا به
سفيان، مرة
بعد مرة، عن
عمرو، عن كريب،
عن ابن عباس:
قال: بت عند
خالتي ميمونة
ليلة، فقام
النبي صلى
الله عليه
وسلم من الليل،
فلما كان في
بعض الليل،
قام النبي صلى
الله عليه
وسلم، فتوضأ
من شن معلق
وضوءا خفيفا،
يخففه عمرو
ويقلله، وقام
يصلي، فتوضأت
نحوا مما
توضأ، ثم جئت
فقمت عن يساره،
وربما قال
سفيان: عن
شماله،
فحولني فجعلني
عن يمينه، ثم
صلى ما شاء
الله، ثم
اضطجع فنام
حتى نفخ، ثم
آتاه المنادي
فآذنه بالصلاة،
فقام معه إلى
الصلاة، فصلى
ولم يتوضأ.
قلنا لعمرو:
إن ناسا
يقولون: إن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم تنام
عينه ولا ينام
قلبه؟ قال
عمرو: سمعت
عبيد بن عمير
يقول: رؤيا
الأنبياء وحي.
ثم قرأ: {إني أرى
في المنام أني
أذبحك}.
[-138-] İbn Abbas r.a. şunu rivayet etmiştir: Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) horlayacak derecede uyudu, sonra kalkarak namaz kıldı.
Süfyan bu hadisi bize tekrar tekrar Amr, Kureyb, İbn Abbas yoluyla
rivayet etmiştir. Bu rivayete göre İbn Abbas şöyle demiştir: "Bir gece
teyzem Meymûne'nin yanında kaldım. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) geceleyin
kalktı. Gecenin bir kısmı geçince duvara asılı bir tulumdaki su'dan hafif bir
abdest aldı, sonra da kalkıp namaz kıldı. Ben de onun gibi abdest aldım ve onun
sol tarafına durdum. O beni sağına geçirdi. Sonra bir süre namaz kıldı. Daha
sonra yatarak uyudu ve horladı. Ardından münadi / müezzin gelerek kendisine
namaz vaktinin girdiğini bildirdi. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de onun
haberi üzerine namaza kalkarak yeniden abdest almaksızın namaz kıldı."
(Süfyan dedi ki): Biz Amr'a "İnsanlar, Resulullah'ın gözü
uyur ancak kalbi uyumaz" diyorlar, dedik. Amr şöyle cevap verdi: Ubeyd İbn
Umeyr'in şöyle dediğini duydum: "Nebiin rüyası vahiydir". Daha sonra
şu âyeti okudu: Ben rüyamda seni boğazladığımı görüyorum, dedi.[Saffât, 102]
AÇIKLAMA: Bu bölüm hafif bir
abdest almanın caiz olduğunu göstermektedir.
Hz. Peygamber'in uyuyup horladıktan sonra kalkınca abdest
almaksızın namaz kılması, uykunun doğrudan abdesti bozmadığını ancak bozma
ihtimali bulunduğunu göstermektedir. Çünkü Hz. Peygamber'in gözleri uyur, kalbi
uyumazdı. Şayet abdestini bozmuş olsa bunu bilirdi. Bu sebeple bazen uykudan
kalkınca abdest alır, bazen de almazdı.
Hattâbî şöyle demiştir: "Kalbinin uyumaması, uykuda iken
kendisine gelen vahyi kavraması içindir."
"Peygamberlerin rüyası vahiydir"
sözünü Müslim merfu olarak rivayet etmiştir. Teuhid bölümünde Şüreyk'in
Enes'ten rivayet ettiği hadiste bu konu gelecektir.[7517.hadis]
Amr'ın bu âyeti delil getirme gerekçesi şudur: Şayet
peygamberlerin rüyası vahiy olmasaydı, Hz. İbrahim'in oğlu İsmail'i rüyaya dayanarak
boğazlamaya kalkışması caiz olmazdı.