باب:
إثم من كذب
على النبي صلى
الله عليه
وسلم.
38. Nebi s.a.v. Hakkında Yalan Söyleyen Kişinin Günahı
حدثنا
علي بن الجعد:
أخبرنا شعبة
قال: أخبرني منصور
قال: سمعت
ربعي بن جراش
يقول: سمعت
عليا يقول:
قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (لا
تكذبوا علي،
فإنه من كذب
علي فليلج
النار).
[-106-] Rib'i İbn Hiraş, Hz. Ali'nin şöyle söylediğini rivayet etmiştir:
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Benim ağzımdan yalan
uydurmayınız. Kim benim ağzımdan yalan uydurursa cehenneme girsin".
AÇIKLAMA: "Benim
ağzımdan yalan uydurmayınız" ifadesi tüm yalancıları ve her türlü yalanı
kapsayan genel bir ifadedir. Bunun anlamı "yalanı bana nisbet
etmeyin" dir. Bir grup cahil insan aldanarak amellere teşvik ve
günahlardan sakındırmak amacıyla hadis uydurmuşlar ve "biz onun aleyhine
yalan hadis uydurmadık, aksine bunu onun dinini güçlendirmek için yaptık"
demişlerdir. Bu kişiler, onun adına yalanlar düzmenin aslında Allah adına yalan
sözler düzmek olduğunu da fark etmemişlerdir.
107 - حدثنا
أبو الوليد
قال: حدثنا
شعبة، عن جامع
بن شداد، عن
عامر بن عبد
الله بن
الزبير، عن
أبيه قال: قلت
للزبير: إني
لا أسمعك تحدث
عن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم كما يحدث
فلان وفلان؟
قال: أما إني
لم أفارقه،
ولكن سمعته
يقول: (من كذب
علي فليتبوأ
مقعده من
النار).
[-107-] Abdullah İbnü'z-Zübeyr'in oğlu Amir babasından şunu aktarmıştır:
(Babam) Zübeyir'e "Falan ve falan kimselerin hadis aktardığı gibi senin
Resûlullah'tan hadîs aktardığını (niçin) duymuyorum?" dedim. O şöyle cevap
verdi: "Gerçek şu ki ben Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den hiç
ayrılmadım (hep onunla birlikte idim), ancak onun şöyle dediğini duydum (bu
sebeple çok hadis rivayet etmiyorum): "Kim benim ağzımdan yalan söz
uydurursa cehennemdeki yerine hazırlansın".
AÇIKLAMA: Zübeyr (r.a.)'in
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bu
sözü sebebiyle az hadis rivayet etmesi gösteriyor ki "yalan, kişi kasten
söylesin veya yanlışlıkla söylesin, söylediği şeyin gerçeğe uygun olmamasıdır".
Yanlışlıkla söylediğinde günahın söz konusu olmadığı konusunda icma vardır.
Ancak Zübeyr çok hadis rivayet ederek farkında olmaksızın hataya düşmekten
korkmuştur. Zübeyr ve diğer bazı sahabîler çok hadis rivayet etmekten geri
durmuşlardır. Çok hadis rivayet eden sahabîlere gelince, bu durum onların hadis
ezberleme konusunda kendilerine güvendiklerine yahut uzun süre yaşamaları
sebebiyle bilgilerine ihtiyaç duyulduğuna, kendilerine soru sorulduğunda bunu
saklamalarının mümkün olmamasına yorulur.
108 - حدثنا
أبو معمر قال:
حدثنا عبد
الوراث، عن
عبد العزيز:
قال أنس:
إنه
ليمنعني أن
أحدثكم حديثا
كثيرا أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (من
تعمد علي كذبا
فليتبوأ
مقعده من
النار).
[-108-] Abdülaziz, Enes'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Benim sizlere çok
hadis rivayet etmeme engel olan şey Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
"Kim kasten benim ağzımdan yalan uydurursa cehennemdeki yerine
hazırlansın".
AÇIKLAMA: Enes de yukarıda
geçtiği gibi Zübeyr'in korktuğundan korkmuştur. Onların az hadis rivayet
etmesi, hataya düşmekten kaçınmak içindir. Bununla birlikte Enes çok hadis
rivayet eden sahabîlerdendir. Çünkü daha önce de belirttiğimiz üzere o uzun
süre yaşamış, onun bilgisine İhtiyaç duyulmuş, o da bildiklerini saklamamıştır.
Enes'in bu sözü ile rivayetler ettiği hadislerin sayısı dikkate alındığında şu
da söylenebilir: Şayet bildiği hadislerin tümünü rivayet etseydi, mevcut
rivayetlerinin birkaç katı olurdu.