|
MECMAU ZEVAİD |
MENKIBELER |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Muaz b. Cebel'in
Fazileti - Ubey b. Ka'b'ın Fazileti - Ebu Talha'nın Fazileti - Harise b.
en-Nu'man'ın Fazileti - Amr b. el-Cemah'un Fazileti - Bişr b. el-Bera b. Ma'rur
*
******************
Muaz b. Cebel'in
Fazileti
*******************
Bedir'e katılanlar
anlatılırken nesebinden bahsedilmişti.
15708- Muaz b. Cebel'den
bildirildiğine göre Muaz hastayken, sağ tarafına tükürdü veya sağ tarafına
tükürmek istedi ve: "Müslüman olduğumdan bu güne kadar sağ tarafıma hiç
tükürmedim" dedi.
*Taberani rivayet etti. Ravileri Sahih'in ravileridir.
15709- İbn Mes'ud der
ki: "Şüphesiz Muaz, Allah'a boyun eğen ve O'na yönelen bir ümmet idi;
Allah'a şirk koşanlardan olmadı." İbn Mes'ud'la oturanlardan bazıları:
"Senin söylediklerin Hz. İbrahim hakkında söylenmiştir" dediler. İbn
Mes'ud: "Unutmadım" diyerek şöyle devam etti: "Ümmetin ne
olduğunu biliyor musunuz?" Oradakiler: "Hayır" deyince:
"İnsanlara hayrı öğretendir" dedi.
İbn Mes'ud, devamla:
"Boyun eğen ne demektir biliyor musunuz?" diye sorunca:
"Hayır" karşılığını verdiler. İbn Mes'ud: "Allah'a itaat eden
demektir" dedi.
*Taberani rivayet etti. Ravileri, Haccac b. ibrahım dışında,
Sahih'in ravileridir. O da güvenilirdir.
15710- İbn Mes'ud,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu bildiriyor:
"Kur'an'ı dört kişiden öğrenin: Ubey b. Ka'b, Abdullah b. Mes'ud, Muaz b.
Cebel ve Ebu Huzeyfe'nin azatlısı Salim."
*Bezzar rivayet etti. Ravileri güvenilirdir.
15711- Muhammed b. Ka'b
el-Kurazı, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu
nakleder: "Muaz b. Cebel, Kıyamet günü alimlerin bir adım önÜndedir.
"
*Taberani mürselolarak rivayet etti. Ravilerden Muhammed b.
Abdullah b. Ezher elEnsarı'yi tanımıyorum. Diğer ravileri, Sahih'in
ravileridir.
15712- Malik b. Enes der
ki: Muaz b. Cebel, yirmi sekiz yaşında vefat etti. Birisi de otuz iki yaşında
vefat ettiğini söyler. Resulullah: "Muaz b. Cebel, Kıyamet gÜnÜ alimlerin
bir retve (adım) önÜndedir" buyurur.
İbn Bukeyr, retve'nin
bir konaklama mesafesi olduğunu söyler.
*Taberani kopuk bir isnadla rivayet etti.
15713- Yahya b. Bukeyr
bildiriyor: Muaz b. CebeL, hicri on yedi veya on sekiz yılında, Amevas
vebasından vefat etti.
*Taberani rivayet etti. isnadında kopukluk vardir.
15714- Said b.
el-Müseyyeb bildiriyor: "Muaz b. CebeL, otuz üç veya otuz dört yaşında
vefat etti."
*Taberani mürselolarak rivayet etti. Ravilerden Ali b.
Zeyd'in hadisi hasendir. Diğer ravileri, Sahih'in ravileridir.
15715- Yahya b. Said der
ki: "Muaz b. Cebel, yirmi sekiz yaşında vefat etti. Yaşının daha fazla
olduğunu söyleyenler, otuz iki yaşında vefat ettiğini söyler."
*Taberani. kopuk bir isnadla rivayet etti. Senedi hasendir.
****************
Ubey b. Ka'b'ın Fazileti
****************
15716- Derim ki:
"Taberani, Bedir savaşına katıldığını rivayet eder."
15717- Ebu Habbe
el-Bedri dedi ki: "Apaçık delil kendilerine gelinceye kadar Ehl-i kitaptan
ve müşriklerden inkarcılar (küfürden) ayrılacak değillerdi" (Beyyine, 1)
ayeti nazil olduğu zaman, Cibril: "Ya Resulallah! Allah, bu ayeti Ubey'e
okumanı emrediyor" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ubey'e:
"Cibril, bana, sana bu sureyi okumamı emretti." buyurunca Ubey:
"Ya Resulallah! Allah benim adımı da andı mı?" dedi. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Evet" deyince Ubey sevinçten ağladı.
*Ahmed ve Taberani rivayet ettiler. Ravilerden Ali b. Zeyd'in
hadisleri hasendir.
Diğer ravileri, Sahıh'in
ravileridir.
15718- Ubey b. Ka'b'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona: "Ey
Ebu'l-Münzir! Sana Kur'an'ı okumam emredildi" deyince Ubey: "Allah'a
iman ettim ve senin elinle Müslüman oldum. Ne öğrendiysem senden öğrendim, buna
rağmen mi?" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aynı şeyi
söyleyince, Ubey: "Ya Resulallah! Sana, bizzat benim adım mı
söylendi?" diye sordu. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Evet ismin ve Meleu'l-A'la'daki nesebinle" diye cevap verdi. O zaman
Ubey: "Öyleyse oku Ya Resulallah" dedi.
15719- Bir rivayette
Ubey dedi ki: " Kur'an'ı Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
okudum; Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Cibril, sana
Kur'an'ı okumamı emretti" dedi.
15720- Diğer rivayete
göre Ubey dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana: "Sana
Kur'an'ı okumam emredildi" buyurdu.
*Derim ki: Tirmizı bu hadisi kısa metinle rivayet etti.
Taberani,
el-Mu'cemu'l-evsat'ında değişik isnadlarla rivayet etti. Birinci rivayetin
ravileri güvenilir sayılmıştır.
15721- Muaz b. Cebel'in
fazileti anlatılırken Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kur'an'ı şu dört kişiden öğreniniz: ... Ubey b. Ka'b'dan" dediği
geçmişti.
15722- Amir eş-Şa'bi
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında, Ensar'dan şu
altı kişi Kur'an'ı ezberlemişti. Zeyd b. Sabit, Ebu Zeyd, Muaz b. CebeL,
Ebu'd-Derda, Sa'd b. Ubade ve Ubey b. Ka'b. Cariye b. Mucemmi ise bir veya iki
sure dışında Kur'an'ın tümünü biliyordu."
*Taberani mürselolarak rivayet etti. Ravilerden ibrahım b.
Muhammed b. Osman el-Hadramı'yi tanımıyorum. Diğer ravileri, Sahıh'in
ravileridir.
15723- Mesruk dedi ki:
"Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından fıkhi meseleler
hakkında hüküm verebilen altı kişi vardı: Ömer, Ali, Abdullah, Ubey, Zeyd ve
Ebu Musa."
*Taberani rivayet etti. Ravileri Sahih'in ravileridir.
15724- Uteyy es-Sa'di
der ki: ''Ubey b. Ka'b'ı, saçları ve sakalı beyaz bir şekilde gördüm. Boya
yapmamıştL"
*Taberani rivayet etti. Senedi hasendir.
15725- Zirr b. Hubeyş
dedi ki: ''Ubey güler yüzlü, ama (haksızlık karşısında) çabuk sinirlenen
biriydi."
*Taberani rivayet etti. Ravileri güvenilir bir ravi olan
Muhammed b. Kennase dışında Sahıh'in ravileridir.
15726- Muhammed b.
Abdillah b. Numeyr der ki: "Dbey b. Ka'b, 22 yılında, Ömer'in hilafeti
döneminde vefat etti. (Bazıları, Osman'ın hilafeti döneminde vefat ettiğini
söyler.) Birisi de: "30 yılında, Osman'ın hilafeti döneminde vefat
etti" demiştir.
15727- Yahya b. Bukeyr
dedi ki: "Dbey b. Ka'b, 22 yılında Medine'de vefat etti. Künyesi
Ebu'l-Münzir'di."
*Taberani rivayet etti. ibn Numeyr'den sonraki isnadı
kopuktur.
****************
Ebu Talha'nın Fazileti
****************
15728- Enes,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu bildiriyor:
"Ebu Talha'nın sesi, müşrikleri bir grup askerden daha çok korkutur.
"
15729- Bir rivayet ise
şöyledir: " Ebu Talha'nın orduda attığı nara, bir gurup askerden daha tesirlidir."
*Ahmed ve Ebu Ya'la rivayet ettiler. Birinci rivayetin
ravileri Sahih'in ravileridir.
15730- Enes bildiriyor:
Ebu Talha Tevbe suresini okuyup: "Hangi hal üzere olursanız olun, savaşa
çıkınız" (Tevbe, 41) ayetine gelince dedi ki: ''Allah, savaşa çağırırken
yaşlı mı, genç mi olduğumuza bakmadı. Beni savaşa hazırlayınız.'' Çocukları:
''Sen Resulullah'la, Ebu Bekr'le ve Ömer'le beraber hepsi vefat edene kadar
savaşa çıktın. Şimdi biz senin yerine savaşırız" dediler. Ebu Talha:
"Beni hazırlayın" dedi ve hazırlanıp denizde Müslüman askerlerle
beraberken vefat etti. Müslümanlar onu defnetmek için bir ada aradılar.
Aradıklarını ancak bir hafta sonra bulabildiler. Bu bir hafta zarfında, vücudu
hiç bozulmamıştı.
*Ebu Ya'la rivayet etti. Ravileri Sahih'in ravileridir.
15731- Enes b. Malik
bildiriyor: Ebu Talha, savaşmak için deniz yolculuğuna çıktı. Gemide vefat
etti. Onu defnedecek bir yer bulamadılar. Ancak yedi gün sonra onu defnedecek
bir yer buldular. Bu bir hafta zarfında vücudunda hiçbir bozulma olmadı.
*Taberani rivayet etti. Ravileri Sahih'in ravileridir.
15732- Yahya b. Bukeyr
bildiriyor: Ebu Talha Zeyd b. Sehl, 34 yılında vefat etti. Namazını Osman b.
Affan kıldırdı. Vefat ettiği zaman yetmiş yaşındaydı.
*Taberani rivayet etti. isnadında kopukluk vardır.
15733- Muhammed b.
Abdullah b. Numeyr dedi ki: "Ebu Talha Zeyd b. Sehl, 34 yılında vefat
etti. Namazını Osman b. Affan kıldırdı. Vefat ettiği zaman yetmiş yaşındaydı.
Ebu Talha'nın 32 yılında vefat ettiği de söylenir."
*Taberani ibn Numeyr'den dolayı kopuk isnadla rivayet etti.
******************
Harise b. en-Nu'man'ın
Fazileti
******************
15734, İbn Şihab
(ez-Zühri) bildiriyor: Ensar'dan, Neccar oğullarından Bedir'e katılanlar
arasında Harise b. en-Nu'man da vardır. Harise b. en-Nu'man; Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Cibril ile insanların bir araya gelip oturduğu
yerde birlikte otururken kendisine uğrayan idir."
*Taberani mürselolarak rivayet etti. Ravileri güvenilirdir.
15735- Muhammed b. İshak
şöyle birdirir: "Bedir'e katılanlar arasında, Harise b. en-Nu'man b. Zeyd
b. Ubeyd b. Sa'lebe b. Ğanm b. Malik b. en-Neccar da vardır."
*Taberani rivayet etti. Ravileri sözü söyleyene kadar
güvenilirdir.
15736- Hz. Aişe,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu bildiriyor:
"Cennete girdiğimde, okuma sesi duydum. ‘‘Bu okuyan kim?’‘ diye sorunca;
‘‘Sizin şöyle iyi olanınız böyle iyi olanınız Harise b. en-Nu'man'dır’‘
dediler." (Annesine karşı çok iyi davranırdı.)
*Ahmed ve Ebu Ya'la rivayet ettiler. Ahmed'in ravileri,
Sahıh'in ravileridir.
15737- Abdullah b. Amir
b. Rabia bildiriyor: Harise b. en-Nu'man dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem), Cibril ile insanların bir araya gelip oturduğuyerde otururken
yanına uğradım. Ona selam verdim. Yanında eyleşmeden ayrıldım. Ben geri dönüp,
Cibril de gittiği zaman Resulullah: "Benimle olan kişiyi gördün mü?"
dedi. Ben: "Evet" deyince: "O Cibril'di, selamına karşılık
verdi" buyurdu.
*Ahmed ve Taberani rivayet ettiler. Ahmed'in ravileri
Sahih'in ravileridir.
15738- Musa b. Ukbe, Ebu
Seleme'den bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Cibril'le
konuşurken Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adam uğradı. Ebu Seleme,
adamın O'nun (Sallallahu aleyhi ve Sellem) konuşmasını duymamak için yanına
yaklaşmadığını söyler. İkinci gün Resulullah: "Dün neden bana uğradığın
zaman selam vermedin?" diye sorunca adam: "Bir adamla konuştuğunuzu
gördüm ve size yaklaşmamı istemeyeceğinizi düşündüm" dedi. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) "O adamın kim olduğunu biliyor musun?"
deyince, adam: "Hayır" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "O, Cibril'di. Eğer selam verseydin selamını alırdı" dedi.
Ebu Seleme'den başkasından
bu adamın Harise b. en-Nu'man olduğunu duydum.
*Ahmed rivayet etti. Ravileri, Sahih'in ravileridir.
15739- Abdullah b. Amir
b. Rabia, Harise b. en-Nu'man'ın şöyle dediğini bildiriyor: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), CibrIl'le insanların bir araya gelip oturduğu
yerde otururken yanına uğradım. Yanında eyleşmeden ayrıldım. Ben geri
döndüğümde ve Resulullah onunla konuşmasını bitirince bana: "Benimle
beraber olan kişiyi gördün mü?" diye sordu. Ben: "Evet" deyince,
Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O Cibril'di, selamına
karşılık verdi" buyurdu.
*Ahmed ve Taberani rivayet ettiler. ikisinin de ravileri
Sahih'in ravileridir.
15740- . Musa b. Ukbe,
Ebu Seleme'den bildiriyor: Hz. Peygamber Cibril'le konuşurken Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bir adam uğradı. Ebu Seleme, adamın Resulullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) konuşmasını duymamak için yanına yaklaşmadığını söyler.
İkinci gün Resulullah:
"Dün neden bana
uğradığın zaman selam vermedin?" dedi. Adam: "Bir adamla
konuştuğunuzu gördüm ve size yaklaşmamı istemeyeceğinizi düşündüm" dedi.
Resulullah: "O adamın kim olduğunu biliyor musun?" deyince, adam:
"Hayır" dedi. Hz. Peygamber: "O, Cibril'di. Eğer selam verseydin
selamını alırdı" dedi.
Ebu Seleme'den başkasından
bu adamın Harise b. en-Nu'man olduğunu duydum."
*Ahmed rivayet etti. Ravileri Sahıh'in ravileridir.
15741- İbn Abbas
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Cibril ile konuşurken,
Harise b. en-Nu'man yanına uğradı ve selam vermeden geçip gitti. Cibril:
"Neden selam vermeden geçip gitti? Selam verseydi ona karşılık
verirdim" dedi. Cibril sonra: "O, seksen kişiden biridir" deyip
te Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Seksen kişi ne
demek?" deyince, Cibril: "Seksen kişi dışındaki herkes seni terk edip
kaçar. Sadece bu seksen kişi yanında kalıp sabrederler. Onların ve çocuklarının
cennetteki rızıkları yüce Allah'ın yükümlülüğündedir" dedi.
Harise geri dönünce
selam verdi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Demin geçtiğin
zaman neden selam vermedin?" dedi. Harise: "Seninle bir insan
konuşuyordu. Sözünüzü bölmek istemedim" dedi. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Onu gördün mü?" deyince, Harise: "Evet"
dedi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O Cibril'di ve şöyle
şöyle dedi" diyerek Cibril'in kendisi için söylediğini Harise'ye söyledi.
*Taberani rivayet etti. Bezzar da buna benzer bir rivayette
bulundu. Taberani'nin senedi hasendir. Hepsinin ravileri güvenilir sayılmıştır.
Bazılarında ihtilaf vardır.
****************
Amr b. el-Cemah'un
Fazileti
****************
15742- İbn Abbas,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ensar'a: "Ey Ensar topluluğu!
Sizin efendiniz kimdir?" diye sordu. Ensar: "Cedd b. Kays'tır, ama
biz onun cimri olarak görüyoruz" dediler. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): "O sizin seyyidiniz değildir. Sizin seyyidiniz, cömert olan
Amr b. el-Cemuh'tur" buyurdu.
*Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat ve el-Mu'cemu'l-kebır'inde
rivayet etti. Ravilerden Ebu Şeybe ibrahım b. Osman zayıftır.
15743- Cabir,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu bildiriyor:
"Ey Seleme oğulları! Sizin efendiniz kimdir?" Seleme oğulları:
"Cedd b. Kays'tır.
Fakat biz onu cimri olarak sayıyoruz" dediler. Hz. Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Sizin efendiniz, bu cömert ve beyaz tenli olan Amr b.
el-Cemuh'tur" buyurdu.
Ravi dedi ki:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) evlendiği zaman Amr b. el-Cemuh
onun düğünü için ziyafet verirdi."
*Bezzar rivayet etti. Humeyd b. er-Rabı dışındaki ravileri,
Sahıh'in ravileridir. Osman b. Ebi Şeybe, ibn Hibban ve başkaları onu güvenilir
bulmuş, bazılarıysa zayıf olduğunu söylemiştir.
15744- Ka'b b. Malik,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle: "Ey Seleme oğulları!
Sizin seyyidiniz kimdir?" buyurduğunu bildiriyor. Seleme oğulları:
"Cedd b. Kays'tır ve biz onun cimri olduğunu düşünüyoruz" dediler.
Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hangi hastalık cimrilikten
daha büyüktür ki Sizin efendiniz, cömert ve kıvırcık saçlı olan Amr b.
el-Cemuh'tur" buyurdu.
*Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ında rivayet etti. Taberani'nin
hocası dışındaki ravileri Sahih'in ravileridir.
15745- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Seleme
oğulları! Şimdiki efendiniz kimdir?" diye sorunca Seleme oğulları:
"Cedd b. Kays'tır ve biz onun cimri olduğunu görüyoruz" dediler. Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hangi hastalık cimrilikten daha
büyüktür ki? Sizin efendiniz (bundan böyle), Amr b. el-Cemuh'tur" buyurdu.
*Taberani. el-Mu'cemu'l-evsat'ında rivayet etti. Ravilerden
ibrahım b. Yezıd el-Mekki metruktur.
Derim ki: Zekat
kitabının Cimrilik ve Cömertlik konularında buna benzer hadisler geçmişti.
15746- Ebu Katade, şahit
olduğu olayı şöyle anlatır: Amr b. el-Cemuh, Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) gelip dedi ki: "Ya Resulallah! Ölene kadar Allah yolunda savaşsam
cennette şu ayağımla rahat yürüyebilir miyim? -Amr'ın ayağının birisi topaldı-
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Evet,
yürürsün" cevabını verdi. Uhud günü, Amr b. el-Cemuh, kardeşinin oğlu ve
azatlılarından birisi şehid oldular. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) Amr'ın yanına gidip dedi ki: "Kendisini bu topal ayağıyla cennette
iyileşmiş bir şekilde görür gibiyim." Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem), onu ve azatlısını aynı mezara defnetmelerini söyledi.
*Ahmed rivayet etti. Yahya b. Nasr el-Ensarı dışındaki
ravileri Sahıh'in ravileridir. O da güvenilirdir.
************************
Bişr b. el-Bera b.
Ma'rur
************************
15747- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Ubeyd
oğulları! Sizin efendiniz kimdir?" diye sorunca Ubeyd oğullan: "Cedd
b. Kays'tır ancak, onda cimrilik vardır" dediler. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): ""Hangi hastalık cimrilikten daha
büyüktür ki? Sizin efendiniz, Bişr b. el-Bera b. Ma'rur'dur" buyurdu.
*Taberani ve Bezzar rivayet ettiler. Ravilerden Sa'd b.
Muhammed el-Varrak metruktur.
15748- Ka'b b. Malik'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Seleme
oğulları! Şimdiki seyyidiniz kimdir?" diye sordu. Seleme oğulları:
"Cedd b. Kays'trr ve biz onu cimrilikle itham ediyoruz" dediler. Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hangi hastalık cimrilikten daha
büyüktür?" buyurdu. Seleme oğulları: "O zaman efendimiz kim
olsun?" diye sorunca, Resulullah: "Sizin efendiniz, Bişr b. el-Bera
b. Ma'rur'dur" dedi.
*Taberani iki isnadla rivayet etti. Taberani'nin hocası
dışındaki ravileri, Sahıh'in ravileridir. Onların zayıf olduğunu söyleyeni
görmedim.
15749- İbn Şihab
(ez-Zühri) dedi ki: "Ensar'dan, Seleme oğullarından Bedr'e katrlanlar arasında,
Bişr b. el-Bera b. Ma'rur da vardır. Hayber günü, zehirli olan oğlak etinden
Resulullah'la (Sallallahu aleyhi ve Sellem) beraber kendisi de yemişti."
*Taberani mürselolarak rivayet etti. Senedi hasendir.
Derim ki: Bu hadise,
yeri geldikçe zikretmiş olduğum yerlerde başka yollarla da nakledilmiştir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: