MECMAU ZEVAİD

AHKAM

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Hakimin Ictihad Etmesi

7001. Seleme b. Eksum anlatıyor: İbn Huceyre'nin, Kasım b. elBerhtye şöyle dediğini işittim: "Abdullah b. Amr b. el-As'ın nasıl haber verdiğini işittin?" Şu karşılığı verdi: Abdullah b. Amr b. el-As'ın şöyle dediğini işittim: İki hasım, anlaşmazlıklarını çözmesi için (babam) Amr b. el-As'a çıktılar. Amr, ikisi arasında hüküm verdi. Aleyhine hüküm verilen kişi öfkelendi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gidip olanları anlatınca Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kadı, ictihad edip de doğruya isabet ettiğinde onun için on sevap vardır. İctihat edip de hata ettiğinde ise onun için bir ya da iki sevap vardır."

*Hadisi, Ahmed ve el-Mu'cemu'l-evsat'ta Taberani rivayet etmiş olup ravilerden Seleme b. Eksum'un biyografisini yazana rastlamadım.

7002. Amr b. el-As anlatıyor: İki tane hasım, Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e geldi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Amr'a: "Ey Amr! Aralarında hüküm ver" buyurdu. Amr: "Sen bu işe benden daha layıksın ya Resülallah!" deyince Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Öyle olsa bile (yine de sen hüküm ver)" buyurdu. Amr tekrar: ''... Aralarında hüküm verdiğimde, benim için ne vardır?" diye sorunca Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Eğer aralarında hüküm verir de, (doğru) hükme isabet edersen, senin için on sevap vardır. Eğer ictihat edip de, (verdiğin hükümde) hata edersen, senin için bir sevap vardır."

*Ben derim ki: Amr'ın Sahih'te şu rivayeti mevcuttur: "Eğer sen isabet edersen, senin için iki sevap; hata edersen, senin için bir sevap vardır. "

Hadisi, Ahmed ve el-Mu'cemu'l-kebır'de Taberani rivayet etmiştir. Senedinde tanımadığım bir ravi bulunmaktadır.

7003. Ukbe b. Amir'in bildirdiğine göre Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), yukarıdaki hadisin benzerini buyurmuştur.

Farklı olarak hadisin sonu şöyledir: "Eğer, ictihat eder de isabet edersen senin için on sevap; ictihat eder de hata edersen, senin için bir sevap vardır."

7004. Ukbe b. Amir el-Cühem anlatıyor: Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanına gittim. Yanında, anlaşmazlık içerisinde olan iki davacı vardı. Bana: "İkisi arasında hüküm ver" diye emir buyurdu. Ben: "Anam babam sana feda olsun, sen buna benden daha layıksın" dedim. Yine:

''İkisi arasında hüküm ver" diye emir buyurdu. Ben: "Benim için (bunun karşılığında) ne vardır?" diye sorunca Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''İctihat et, eğer (doğruya) isabet edersen, senin için on sevap; isabet edemezsen, bir sevap vardır" buyurdu.

*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat ve el-Mu'cemu's-sağır'de rivayet etmiş olup ravilerden Hafs b. Süleyman el-Esedi metruk biridir. imam Ahmed'in, Sahih'in ravilerinden ibaret olan bir isnadla rivayet ettiği bundan önce geçmişti.

7005. İbn Büreyde'nin babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kadılar üçtür. Kişi, hüküm verip de (hakka) isabet eder ve bu sayede onun için cennet vardır. Diğeri ise zulümle hüküm verir de bu sebeple cehennemdedir. "

*Ben derim ki: Ebu Davud, bu zatın şu hadisini rivayet etmiştir: "Kadılar üç (türlü)dür. Biri cennette, ikisi cehennemdedir. "

Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup ravileri güvenilir kimselerdir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Kadı Bir Meselede Iki Farklı Hüküm Veremez