|
MECMAU ZEVAİD |
NAMAZ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Kıble ile ilgili
Rivayetler
1967. İbn Abbas
anlatmaktadır: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke'de Kabe'yi önüne
alarak Beytü'l-Makdis'e doğru namaz kılardı. Medine'ye hicret ettikten sonra on
altı ay müddetle yine aynı yöne doğru namaz kıldı. Sonra (kıblesi) Kabe'ye
doğru çevrildi.
*Hadisi Ahmed b. Hanbel, el-Mu'cemu'l-kebir'de Taberani,
ayrıca Bezzar rivayet etmiş olup ravileri Sahlh'in ravileridirler.
1968. Ebu Said b. el-MuaIla
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) döneminde sabah yola
çıkar, Mescid'e uğrayıp, orada namaz kılardık. Yine bir gün (Mescid'e)
uğradığımızda Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) minbere oturmuş:
"Bugün büyük bir olay yaşandı" diyordu. Biraz Peygamber'e (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) doğru yaklaştığımda: "Biz senin yüzünü göğe doğru
çevrilmekte olduğunu görüyoruz .... "[Bakara, 144] ayetini okudu. Yan
tarafımda bir arkadaşım duruyordu. Ona: "İki rekat namaz kıl" dedim.
O da: "Önce ne yapacağına bir bakalım" dedi. Sonra Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) minberden inerek o gün öğle namazını insanlara
Kabe'ye doğru dönerek kıldırdı.
*Ben derim ki: Nesai hadisin "Mescide uğrar, namaz
kılardık" kadarını nakletmiştir.
Hadisi Bezzar ve
el-Mu'cemu'l-kebır'de Taberani rivayet etmiştir. Ancak Taberani'nin rivayetinde
şöyle geçmektedir: Arkadaşıma: "Gel de Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) minberden inmeden iki rekat namaz kılalım. Böylece (Kabe'ye doğru)
namaz kılan ilk kişiler olalım" dedim. Sonra bir tarafa gizlenip namaz
kıldık. Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) minberden indi ....
Ben derim ki: Konuyla
ilgili Abdullah b. Amr hadisi inşallah Tefsir bölümünde Bakara suresinin
tefsirinde gelecektir. Ebu Said hadisinin senedinde yer alan, Leys'in katibi
Abdullah b. Salih'i çoğunluk zayıf sayarken, Abdülmelik b. Şuayb b. Leys emin
ve güvenilir biri olduğunu belirtmiştir.
1969. Kesit b. Abdillah b.
Amr, babası kanalıyla dedesinden şöyle nakletmiştir: Biz, Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Medine'ye geldiğinde onunla beraberdik. Orada on
altı ay Beytü'l-Makdis'e doğru namaz kıldı. Sonra (yönü) Kabe'ye doğru
çevrildi.
*Hadisi Bezzar ve el-Mu'cemu'l-kebır'de Taberani rivayet
etmıştır. Ravi Kesır zayıf olmakla beraber Tirmizı onun hadisini hasen
derecesinde görmüştür.
1970. Enes b. Malik
anlatmaktadır: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Beytü'l-Makdis'e doğru
dönüp öğle namaZInı kılıyordu. Sonra Kabe'ye doğru dönüp kılmaya başladı ve:
"insanlardan bir kısım beyinsizler dediler ki: Onları yönelmekte oldukları
kıblelerinden çeviren nedir?" buyurdu.
*Ben derim ki: Enes hadisi Sahlh'te geçmiştir. Yalnız orada
olay sabah namazında geçmişken burada öğle namazı söz konusudur.
Hadisi Bezzar rivayet
etmiş olup senedinde yer alan Osman b. Said'i Yahya elKattan, ibn Main ve Ebu
Zür'a zayıf görürlerken, Ebu Nuaym güvenilir kabul etmiştir. Ebu Hatim de
onunla ilgili: "Şeyh" tabirini kullanmıştır.
1971. Enes bildiriyor:
İmam namazın iki rekatmı kıldırdığı bir sırada Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) münadisi gelerek: "Kıble değiştirildi" diye bildirdi.
"Kıble Kabe yönüne değiştirildi. Dolayısıyla kalan iki rekatı Kabe'ye doğru
dönerek kılın" dedi.
*Hadisi Bezzar rivayet etmiş olup senedi hasendir.
1972. Ammar b. Rueybe
anlatmaktadır: Biz kıble değiştirildiğinde akşam veya yatsı namazında
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile beraberdik. Hemen Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) (Kabe'ye doğru) döndü, son iki rekatta onunla
birlikte biz de döndük.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde ısmı geçen Abdülmelik b. Hüseyin Ebu Malik en-Neha'ı zayıftır.
1973. Umare b. Evs'in
bildirdiğine göre o, iki kıbleye doğru namaz kılmıştı. Bizler akşam veya yatsı
namazında iken birden bir münadi kapının önünde: "Kıble, Kabe'ye doğru
değiştirildi" diye ilan etti. Yemin ederim ki, o anda imarrumız, onunla
birlikte arkasındaki erkekler, kadınlar ve çocuklar yönlerini Kabe'ye doğru
döndüler. Kimimiz burada, kimimiz şurada namaz kıldı.
*Hadisi el-Mu'cemu'l-kebir'de Taberani ve ayrıca Ebu Ya'la
rivayet etmiştir. Fakat Ebu Ya'la'nın rivayetinde ifade: "Ben evimde idim.
Birden kapının önünde bir münadi şöyle seslenmeye başladı. .. "
şeklindedir. Senedinde ismi geçen Kays b. er-Rabı'yi Şu'be ve Sevrl güvenilir
kabul etmekle beraber kendisiyle ihticac konusu tartışmalıdır.
1974. İbn Abbas
bildiriyor: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yönü Şam'dan (şu anki)
Kıble'ye doğru çevrildi ve böylece namazlarını Medine'ye gelişinin 17. ayının
başında Receb ayı içerisinde Kabe'ye doğru dönerek kılmaya başladı.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup ravileri
güvenilir olarak değerlendirilmişti r.
1975. Sehl b. Sa'd'ın
naklettiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) daha evvel
Kudüs'e (Beytülmakdis'e) doğru namaz kılardı. Kıble değiştirildiğinde, bir adam
Kuba halkına gitti. Onların sabah namazını kılmakta olduklarını gördü ve:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) artık namazlarını Kabe'ye doğru
dönülerek kılınmasını emretti" dedi. Bunun üzerine imamları yönünü
çevirerek cemaatle birlikte kıbleye doğru döndü.
*Hadisi Taberani. el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
ravileri güvenilir olarak değerlendirilmiştir.
1976. Osman b. Sehl b.
Huneyf bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (Medine'ye)
gelmeden önce Mekke'de insanları Allah'a imana ve kendisini, amel olmaksızın
sözle tasdike davet ederdi. O zaman kıblenin yönü Kudüs'e (Beytülmakdis'e)
doğru idi. Bize (Medine'ye) hicret edince, farzlar indi ve Medine, Mekke'deki
uygulamaların hükmünü kaldırdı. Beyt-i Haram da Beytülmakdis'in hükmünü
kaldırdı ve böylece iman, söz ve amelden ibaret oldu.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
senedinde ismi geçen Sa'd b. imran hakkında Ebu Hatim: "O da Vakıdı
gibidir ve Vakıdı de metruktur" demiştir.
1977. (Resulullah'a)
biat eden kadınlardan olan Tuveyle binti Eslem anlatmaktadır: Biz Harise
oğullarında kendi yerimizde namaz kılıyorduk. Derken Abbad b. Bişr b. Kayzi:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yönünü Beyt-i Haram ve Kabe'ye
doğru döndü" dedi. Derhal erkekler kadınların yerlerine, kadınlar da
erkeklerin yerlerine geçti. Böylece kalan iki rekatı Kabe'ye doğru yönelerek
kıldılar.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
ravileri güvenilir olarak değerlendirilmiştir.
1978. Tuveyle binti
Müslim anlatmaktadır: Biz öğle veya ikindi namazını Harise oğulları mescidinde
kılıyorduk. Namazda yönümüzü İliya2 mescidine doğru dönerek iki rekat kılmıştık
ki bize biri gelerek: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yönünü
Beyt-i Haram'a doğru döndü" dedi. Hemen erkekler kadınların yerlerine,
kadınlar da erkeklerin yerlerine geçtiler. Böylece kalan iki rekatı da Beyt-i
Haram'a doğru dönerek kıldık. Bana Harise oğullarından bir zatın bildirdiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İşte onlar gaybe inanan
kimselerdir" buyurmuş.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde ısmı geçen ishak b. idris el-Esvari zayıf ve metruk biridir.
1979. Hz. Aişe
bildiriyor: Ben, Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında idim. Derken
Yahudilerden bir zat yanına girmek için izin istediğinde izin verdi. Adam:
"Es-samu aleyke (sana ölüm olsun)" dedi. Peygamber (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) de: "Sana da" diyerek karşılık verdi. Ben konuşmamak için
kendimi zor tuttum. Sonra ikinci defa içeri girdi ve aynısını söyledi.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yine: "Sana da" diyerek
karşılık verdi. Sonra üçüncü kez yanına girdi ve yine: "Es-samü
aleyke" deyince ben dayanamayıp: "Ölüm de, Allah'ın gazabı da senin
üzerine olsun, ey maymunların, domuzların kardeşleri! Siz Allah Resulü'nü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), onu Allah'ın selamlamadığı bir sözle mi
selamlıyorsunuz?" diye çıkıştım.
Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bana bakarak şöyle buyurdu: "Yavaş ol. Muhakkak ki,
Allah çirkin söz ve davranışlara razı olmaz. Onlar bir söz söylediler ve biz
onu aynen kendilerine iade ettik, bize bir zarar veremediler. Ama bu söz
kıyamet gününe kadar onların yakasını bırakmaz. Onlar Allah'ın bizi muvaffak
kıldığı, fakat onların ihmal ettikleri Cuma günümüze, Allah'ın bizi muvaffak
kıldığı, fakat onların terk ettikleri kıblemize ve bir de imam ın arkasında
söylediğimiz "amin" sözümüze kıskandıkları gibi başka hiç bir şeye
kıskanmazlar. "
*Ben derim ki: Hadisin bir kısmı Sahih'te yer almıştır.
Bu şekliyle ise hadisi
Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup senedinde yer alan, imam Ahmed'in hocası Ali
b. Asım, çok yanılması ve hata yapması yönünden tenkit edilmiştir. imam Ahmed
ise: "Ben ondan rivayette bulunmaktayım. Nitekim rivayette bulunduk da"
demiştir. Kalan ravileri ise güvenilir ravilerdir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: