|
MECMAU ZEVAİD |
NAMAZ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Namazda Yanılma
2907. Osman b. Affan
anlatmaktadır: Bir adam Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelerek
"Ya Resulallah! Ben namazı kıldım. Fakat çift rekat mı, yoksa tek rekat mı
kıldım bilemedim (ne yapmam gerekir)?" diye sordu. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) de:
"Sizi, namazınızda
Şeytanın sizinle eğlenmesinden menederim: Sizden her kim namaz kılarken iki
rekat mı, bir rekat mı kıldığını hatırlamazsa, iki kere secde yapsın; zira
bunlar onun namazını tamamlarlar" buyurdu.
*Hadisi Ahmed b. Hanbel, Yezıd b. Ebi Kebşe kanalıyla
Osman'dan rivayet etmiştir ki, Yezıd, Osman'dan hadis işitmemiştir. Aynı hadisi
(Ahmed b. Hanbel'in) oğlu Abdullah ise Yezıd b. Ebi Kebşe'den, o da Mervan'dan,
o da Osman'dan aynı veya yakın ifadelerle rivayet etmiştir. Her iki tarikin
ravileri de güvenilir ravilerdir.
2908. Ata'dan
nakledildiğine göre bir gün İbnü'z-Zübeyr akşam namazını kıldırırken iki rekat
kılıp selam verdi. Ardından Hacer-i Esved'i istilam etmek üzere kalktı. Hemen
cemaat "Sübhanallah" deyip uyardılar. İbnü'z-Zübeyr: "Neyiniz
var?" dedi. Sonra kalan (bir rekat)ı kıldı. Sonunda iki kere secde etti.
Bu olay İbn Abbas'a anlatıldığında "Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sünnetinden sapmamış" dedi.
*Hadisi Ahmed b. Hanbel, Bezzar ve el-Mu'cemu'l-kebir ve
el-Mu'cemu'l-evsat'ta Taberani rivayet etmiş olup Ahmed b. Hanbel'in ravileri
Sahih'in ravileridirler.
2909. Güvenilir biri
olan Ma'di b. Süleyman anlatmaktadır: Zu'lY edeyn'in hadisini sormak üzere
Mutayr'a gittim. Yanına vararak bunu kendisine sordum. Baktım ki yaşlı bir zat,
yaşlılıktan hadisi tam aktaramıyor. Oğlu araya girerek şöyle dedi: "Bilakis
babacığım sen bana, Zu Haşeb'de Zu'l-Yedeyn'le karşılaştığını ve onun sana şunu
naklettiğini anlattın: Bir gün Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
onlara öğle sonrası namazlarından birini; ikindi namazını iki rekat olarak
kıldırıp selam vermiş. İnsanlardan acele edenler çıkıp gitmişler. Cemaat
arasında Ebu Bekir ve Ömer de varmış. Zu'l-Yedeyn: "Namaz mı kısaldı,
yoksa unuttun mu?" diye sormuş. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
de: "Ne namaz kısaltıldı, ne de ben unuttum" buyurmuş. Sonra Ebu
Bekir ve Ömer'e dönerek: "Bu Zu'l-Yedeyn ne diyor?" diye sorunca
onlar da: "Doğru söylüyor, ey Allah'ın Resulü" demişler. Bunun
üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hemen geri dönmüş, peşinden
insanlar da gelmişler ve onlara iki rekat daha kıldırarak sonunda iki kere
sehiv secdesi yapmış.
Diğer bir rivayet ise
şöyledir: Bana Şuayb b. Mutayr bildirdi. Mutayr da orada hazır olup onun
sözlerini doğruluyordu. "Sana nasıl anlatmıştım?" diye sorunca Şuayb:
Babacığım bana şöyle anlatmıştın:
Sen ZU Haşeb'de,
Zu'l-Yedeyn'le karşılaştın (benzer ifadelerle)
*iki rivayeti de Abdullah b. Ahmed Müsned'e ziyadelerinde
nakletmiş olup ravilerinden Ma'dı b. Süleyman hakkında Ebu Hatim:
"Şeyhtir" derken, Nesai zayıf görmüştür.
2910. Kays b. Ebi Hazım
bildiriyor: Sa'd b. Ebi Vakkas bize namaz kıldırdı. İki rekat kıldıktan sonra
(oturmadan) ayağa kalktı. Biz hemen "Sübhanallah "diyerek uyardık.
Ama o kıyamda namazına devam ederek namazını tamamladı. Sonra: "Siz
oturmamı mı bekliyordunuz? Oysa ki ben sadece Allah Resulü'nden (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) gördüğümü yaptım" dedi.
*Ebu Osman Amr b. Muhammed en-Nakıd: "Biz bu hadisi Ebu
Muaviye'den başkasının Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dayandırdığını
işitmedik" demiştir.
Hadisi Ebu Ya'la ve
Bezzar rivayet etmiş olup ravileri Sahih'in ravileridirler.
2911. Kays b. Ebi Hazım
anlatmaktadır: Sa'd b. Malik bize namaz kıldırdı. .. Ebu Muaviye hadisinin
benzerini nakletti. Fakat Peygamber'le ilgi kısmı (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
zikretmedi.
*Bunu yine Ebu Ya'la rivayet etmiş olup ravileri Sahih'in
ravileridirler.
2912. Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İki sehiv
secdesi, (namazda yapılan) her ilave ve eksikliği kapatır" buyurmuştur.
*Hadis! Ebu Ya'la, Bezzar ve el-Mu'cemu'l-evsat'ta Taberani
rivayet etmiş olup ravilerinden Hakım b. Nafi'yi Ebu Zür'a zayıf görürken, ibn
Main güvenilir kabul etmiştir.
2913. Ebu'l-Melih b.
Usame'nin babasına dayandırarak naklettiğine göre bir adam Hz. Peygamber'e (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) gelerek: "Ya Resulallah! Ben sana kalbimde hissettiğim
bir vesveseden şikayet etmek istiyorum. Namazıma duruyorum. Sonra iki rekat mı,
tek rekat mı kıldığımı hatırlayamıyorum" dedi. Bunun üzerine Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Böyle bir şey
hissettiğin zaman sağ şahadet parmağını kaldırarak ‘‘Bismillah’‘ deyip sol
dizine dürt; zira bu şeytan için bıçak vazifesi görür" buyurdu.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiştir. Aynı
hadisi Bezzar da rivayet etmiş, fakat muhtemelen nüshanın hatalı oluşundan,
metni düzgün değildir. Doğrusunu Allah bilir. Rivayetin senedinde ismi geçen
Muhacir b. Ebi'I-Melih meçhuldür.
2914. Meymüne binti
Sa'd, kendisinden nakledildiğine göre "Ya Resülallah! Bizi namazında
yanılıp kaç rekat kıldığını hatırlamayan kimse hakkında aydınlat" demiş.
Allah Resülü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Namazından çıkmaz ve kaç
rekat kıldığını hatırlayıncaya kadar bekler. Zira bu, gerçekte vesveseci
şeytandır ve kişiye tebelleş olup onu namazında yanıltır" buyurmuş.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde meçhul raviler vardır.
2915. Ebü Hureyre'den
nakledildiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendilerine
ikindi veya öğle namazını kıldırırken iki rekattan sonra (oturmadan) kıyama
kalktı. Cemaat "Sübhanallah" dediyse de o namazına devam etti. Sonra
namazını bitirdiğinde iki kere secde edip selam verdi.
*Hadisi Bezzar rivayet etmiş olup ravileri güvenilir
ravilerdir.
2916. İbn Abbas'dan
nakledildiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara ikindi
namazını üç rekat kıldırır. Sonra hanımlarından birinin yanına girer.
Ashabından Zü'ş-Şimaleyn adıyla anılan bir adam da peşinden girerek: "Ya
Resulallah! Namaz eksiltildi mi?" diye sorar. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Neden eksiltilsin ki?" deyince adam: "çünkü
sen namazı üç rekat kıldın" der. Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) onun elinden tutup arkasında namaz kılan cemaatin yanına
gider. "Zü'l-Yedeyn doğru mu söylüyor?" diye sorar. Cemaat:
"Hangi konuda ya
Resulallah?" diye sorarlar. "Benim üç rekat kıldığımı söylüyor"
deyince, "Doğru söylüyor. Biz sana bu şekilde emredildiğini düşündük"
derler. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara bir rekat
daha kıldırıp teşehhüd duasından sonra iki secde yapar.
*Hadisi Bezzar ve el-Mu'cemu'l-kebır'de Taberani rivayet
etmiş olup senedinde ismi geçen ismail b. Eban el-Ganevı el-Amiri metruktur.
2917. İbn Abbas
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize namazı üç rekat
kıldırıp selam verdi. Zü'ş-Şimaleyn de: "Ya Resulallah! Namaz eksiltildi
mi?" diye sordu. "Öyle mi oldu Zü'l-Yedeyn?" diye sordu. O da:
"Evet. Öyle
oldu" deyince bir rekat daha kılıp sonunda iki secde etti.
*Hadisi Bezzar ve el-Mu'cemu'l-kebır'de Taberani rivayet
etmiş olup senedinde ismi geçen Cafer el-Cu'fI'yi Şu'be ve Sevri güvenilir
kabul ederken, bazı kimseler zayıf görmüşlerdir.
2918. İbn Abbas'ın naklettiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ikindi namazını beş rekat olarak
kıl dır dı. Sonra oturarak iki sehiv secdesi yaptı.
*Hadisi Bezzar ve el-Mu'cemu'l-kebir ve el-Mu'cemu'l-evsat'ta
Taberani rivayet etmiş olup senedinde ismi geçen Said b. Beşır güvenilir
olmakla beraber ihtilat'a düşmüştür.
2919. Ebu Halde
anlatmaktadır: İbn Sirin'e şunu sordum: "Namaz kılarken (bazen) iki rekat
mı, dört rekat mı kıldığımı hatırlayamıyorum (ne yapmalıyım)?" Dedi ki:
Bana Ebu'l-Uryan'ın bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bir gün namaz kıldıktan sonra eve girmiş. Cemaat arasında elleri uzun
bir adam varmış. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu Zü'l-Yedeyn
lakabıyla anarmış. İşte o Zü'l-Yedeyn: "Ya Resulallah! Namaz kısaltıldı
mı? Yoksa unuttun mu?" diye sormuş. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) de: "Ne namaz kısaltıldı, ne de ben unuttum" buyurmuş.
Zü'l-Yedeyn: "Hayır. Sen namazı unuttun" deyince Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ileri çıkarak onlara iki rekat daha kıldırıp
selam vermiş. Sonra tekbir alıp normal secdesi gibi veya daha uzunca secde
yapmış. Sonra tekbir alıp başını kaldırmış. Ravi Muhammed (b. Sirin), bundan
sonra tekrar selam verip vermediğini tam aklında tutamadığını ifade etmiştir.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
ravileri Sahih'in ravileridirler.
2920. Abdullah -İbn
Mes'ud- anlatmaktadır: Bir gün Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize
namaz kıldırdı. Sonra evine girdi. Cemaattan biri: "Namaza ilave mi
yapıldı?" diye sordu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Neden ilave yapılsın ki?" dedi. "Çünkü sen namazı beş rekat
kıldırdın" deyince onun elinden tutup tekrar Mescid'e girdi. Mescid'de
içlerinde Ebu Bekir ve Ömer'in de bulunduğu bir halka vardı.
"Zü'l-Yedeyn'in söylediği doğru mu?" diye sordu. Cemaat: "Evet
ya Resulallah!" deyince hemen kıbleye doğru dönerek iki secde yaptı.
*Ben derim ki: Zü'I-Yedeyn kıssası olmaksızın hadisin bir
kısmı Sahili'te de geçmiştir. Bu şekliyle ise hadisi Taberani,
el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup senedinde ismi geçen Muhammed b. Eban
el-Cu'H zayıftır.
2921. İbn Mes'ade'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğle ve ikindi
namazlarını kıldırırken ikinci rekatta selam verdi. Bunun üzerine Zü'l-Yedeyn:
"Namaz kısaltıldı mı, yoksa unuttun mu?" diye sordu. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Zü'l-Yedeyn ne söylüyor?" diye
sordu. Cemaat: "Doğı;u söylüyor" deyince onlara iki rekat daha kıldırıp
selam verdi, sonra oturduğu yerde iki sehiv secdesi yaptı.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
senedinde zikri geçen ibn Mes'ade'nin ismi Abdullah'tır. Taberani'nin hocası
ibrahım b. Muhammed b. Berre hariç ravileri Sahılı'in ravileridirler.
2922. İbn Ömer'den
nakledildiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Zü'l-Yedeyn'in
namazı hatırlattığı gün secde etmemiştir.
*Bunu Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde zikri geçen elUmerı ile ihticac konusu ihtilaflıdır.
2923. Ubade b.
es-Samit'ten nakledildiğine göre Resülullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
namazında yanılıp kaç rekat kıldığını hatırlamayan kimsenin durumu
sorulduğunda: "Namazını iade edip oturduğu yerde iki kere secde
etsin" buyurmuştur.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de bu şekilde nakletmiş
olup ravilerinden ishak b. Yahya, Ubade'den hadis işitmemiştir. Doğrusunu Allah
bilir.
2924. Hz. Aişe
bildiriyor: Resülullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namazdaki yanılmamdan
yakındım. Buyurdu ki: "Namaz kılarken namazını eksiksiz kıldığını
düşünüyor, bununla beraber içinde bir şüphe varsa, teşehhüd duasını okuduktan
sonra namazdan çık ve oturduğun yerde iki kere secde et. İki secde arasında
teşehhüd duasını okuyup sonra namazdan çık."
*Ben derim ki: Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta bu
şekilde rivayet etmiş ve eklemiş: Aişe'den bu senetle hadis rivayet
edilmemiştir. Bilmiyorum acaba orijinal nüshada mı bu şekilde, yoksa istinsah
edilen nüsha mı hatalı. Doğrusunu Allah bilir.
Senedinde yer alan Musa
b. Mutayr hadis uydurmakla itham edilmiş, hadisi metruk biridir.
2925. Ebu Osman en-Nehdi
anlatmaktadır: Ebu Musa el-Eş'ari ve Mekkeli dostları beraber çıktılar. Ebu
Musa arkadaşlarına akşam namazını iki rekat kıldırarak selam verdi. Sonra ayağa
kalkıp Nisa suresinden üç ayet okudu. Sonra rüku ve secde ederek selam verdi ve
bu uygulamayı Hz. Peygamber'den (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nakletti.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
ravileri Sahıh'in ravileridirler.
2926. İbn Şemase'nin
bildirdiğine göre Ukbe b. Amir, (bir gün) namazda oturması gerekirken ayağa
kalkar. Cemaat: "Sübhanallah, sübhanallah" diyerek bunu kendisine
hatırlatırlar. Ukbe onların ne demek istediklerini anlar ve namazını
tamamlayınca, oturduğu yerde iki kere secde eder. Sonra: "Sizin ben
oturayım diye ‘‘Sübhanallah’‘ dediğinizi duydum. Fakat bu, sünnete uygun
değildir. Asıl sünnete uygun olanı, benim yaptığımdır" dedi.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebır'de Zühri'nin Ukbe'den
nakli olarak rivayet etmiştir. Ama Zühri, Ukbe'den hadis işitmemiştir.
Senedinde ismi geçen Abdullah b. Salih'le ihticac konusu da tartışmalıdır.
2927. Hz. Aişe'nin
naklettiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namazı bitirmeden
yanıldı ve bu yüzden selam vermeden önce iki kere sehiv secdesi yaptı. Sonra:
"Kim henüz namazı bitirmeden yanılırsa, selam vermeden önce iki kere sehiv
secdesi yapar. Eğer namazı tamamladıktan sonra yanılırsa, selam verdikten sonra
iki kere sehiv secdesi yapar" buyurdu.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta bu şekilde rivayet
etmiş olup senedinde ismi geçen isa b. Meymun ile ihticac konusu ihtilaflıdır.
Çoğunluk ise kendisini zayıf görmüştür.
2928. Muhammed b. Salih
b. Ali b. Abdillah b. Abbas anlatmaktadır: Enes b. Malik'in arkasında namaz
kıldım. Namazda yanıldı ve selamdan sonra sehiv secdesi yaptı. Sonra bize
dönerek: "Ben, sadece Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
gördüğümü yaptım" dedi.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu's-sağfr'del rivayet etmiş olup
senedinde meçhul raviler bulunmaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Sehiv Secdesi
Gerektirmeyen Durum