|
MECMAU ZEVAİD |
İLİM |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Alim (Ilim Sahibi) ile
Müteallim (Öğrencin)in Fazileti
489. Enes b. Malik'in
bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Yeryüzünde alimler, yeryÜzÜnÜn ve denizin karanlıklarında yön gösteren
gökteki yıldızlara benzerler. Yıldızlar batınca, rehberler bile yolunu
şaşırabilir.''
*Hadisi Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup senedinde zikri geçen
Rişdeyn b. Sa'd'ın hüccetliği ihtilaflıdır. Ayrıca Enes'in ravisi Ebü Hafs da
meçhuldür. Doğrusunu en iyi Allah bilir,
490. Cabir b.
Abdullah'ın naklettiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"İnsanlar madenler gibidir. Cahiliye döneminde değerli olanları, eğer
fakih olurlarsa İslam'da da değerlidirler" buyurmuştur.
*Hadisi Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup ravileri Sahih'in
ravileridir.
491. Abdullah b.
Mes'ud'un bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İnsanlar
iki kişiden biridir: Ya alimdir ya da talebe. Bu ikisi sevapta eşittirler.
Bunlar dışında kalan insanlarda ise hayır yoktur" buyurmuştur.
*Hadisi Taberanl, el-Mu'cemu'l-evsat ve el-Mu'cemu'l-kebir'de
rivayet etmiş olup elMu'cemu'l-evsat'takinin senedinde Nehşel b. Said,
diğerinde ise Rabi' b. Bedr bulunmaktadır ki. ikisi de hadis uydurucudur.
492. Yine, İbn Mes'ud'un
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Alim veya öğrenen;
Allah'ı ananlar ve alime uyanlar mÜstesna; dÜnya ve dÜnyadakiler
lanetlenmiştir" buyurmuştur.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet emiş ve
demiştir ki: Bunu ibn Sevban kanalıyla Abde'den, Ebu'I-Mutarrif Muğıre b.
el-Mutarrif'den başkası rivayet etmemiştir.
Ben derim ki: Bu zattan
söz edene rastlamadım.
493. Ebu'd-Derda'nın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Alim ve
öğrenen sevapta ortaktırlar. Kalan insanlarda ise hayır yoktur"
buyurmuştur.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde yer alan Muaviye b. Yahya es-Sadefı hakkında ibn Main: "Helak
olmuştur. Değersizdir" açıklamasını yapmıştır.
494. Abdullah (b.
Mes'ud) demiştir ki: "Ya alim ol, ya da müteallim (öğrenen). Bunlar
dışında biri olma. Eğer bunu yapamazsan, hiç olmazsa alimleri sev, onlara
buğzetme."
*Hadisi Taberanl, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
ravileri Snlıflı'in ravileridir. Ne var ki Abdülmelik b. Umeyr, ibn Mes'ud'a
yetişmemiştir.
495. Ebu Bekre
anlatmaktadır: Hz. Peygamber'i (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyururken
işittim: "Ya alim ol, ya müteallim (öğrenen). Veya ilim dinleyicisi ya da
ilmi seven ol. Beşincisi olma, helak olursun"
Ata demiştir ki: Bana
Mis'ar dedi ki: Sen beşincisini de ekledin. Bizde bu kısım yoktur." O da:
"Beşincisi, ilim ve ilim ehline buğz etmendir" dedi.
*Hadisi Taberani, üç Mu'cem'inde ve ayrıca Bezzar rivayet
etmiş olup ravileri güvenilir görülmüştür.
496. Zir b. Hubeyş
anlatmaktadır: Safvan b. Assal el-Muradi'ye gittim. "Zir! Seni buraya
getiren sebep nedir?" diye sordu. "İlim öğrenmek istiyorum"
dedim. O da: "Ya alim ol, ya da müteallim (öğrenen). Bunlardan başkası
olma" dedi.
*Hadisi Taberanl, el-Mu'cemu'l-evsatta rivayet etmiş olup
senedinde geçen Hafs b.
Süleyman'ı Ahmed b.
Hanbel güvenilir görürken, pek çok bilgin zayıf saymıştır.
497. Ebu'r-Rudayn'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Aralarında Allah'ınkitabını mÜzakere etmek Üzere toplanmış hiçbir
topluluk yoktur ki, Allah'ın misafirleri olmasınlar. Muhakkak ki onlar
yerlerinden kalkıncaya ya da başka bir söze dalıncaya kadar melekler onları
(rahmet kanatlarıyla) kuşatırlar. Kim ölmesinden korkarak bir ilmi öğrenmek
veya yok olmasından korkarak onu kaydetmek Üzere bir yolculuğa çıkarsa,
muhakkak ki o kimse Allah yolunda savaşa çı!can er gibi olur. Amelde geri
kalanı, soyu ileri geçirmez."
*Hadisi Taberanl, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde zikri geçen ismail b. Ayyaş'la ihticac konusu ihtilaflıdır.
498. Abdurrahman b.
Avf'ın naklettiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Alim,
abidden yetmiş derece daha üstün kılınmıştır. Her iki derecenin arası ise gökle
yer arası kadardır" buyurmuştur.
*Hadisi Ebü Ya'la rivayet etmiş olup senedinde geçen Halil b.
Murre hakkında Buhari: "Hadisi münkerdir" demiştir. ibn Adı ise
"Onun münker bir hadisini görmedim. Hadisi yazılanlar cümlesinden olup
metrük değildir" değerlendirmesini yapmıştır.
499. Ebu Umame'den
nakledildiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim, sadece
bir hayır / ilim öğrenmek ya da öğretmek maksadıyla mescide giderse, haccı tam
olan bir hacının ecri gibi ecir kazanır" buyurmuştur.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
ravilerinin tamamı güvenilir görülmüştür.
500. Sehl b, Sa'd'ın
naklettiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Kim, bir hayır / ilim öğrenmek veya öğretmek maksadıyla bu Mescid'ime
girerse, Allah yolunda cihat eden mÜcahidin konumunda olur. Kim de bunun
dışında bir maksatla, insanların sözlerini öğrenmek için oraya girerse,
başkasına ait olan bir şeyi görÜp beğenen kimsenin durumuna dÜşer."
*Hadisi Taberanl, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
senedinde yer alan Ya'küb b. Humeyd b. Kasib'i Buharı ve ibn Hibban güvenilir
kabul ederlerken, Nesai ve başkaları zayıf saymışlardır. Zayıf hükümlerini
sadece onun had cezası almış olmasına dayandırmışlardır. Hadisi sema / işitme
yoluyla aldığı ise doğrudur.
501. Safvan b. Assal
el-Muradi demiştir ki: "Kim, evinden ilim öğrenmek amacıyla çıkarsa
(bilsin ki) melekler kanatlarını ilim talebesi ve alim kişi için
gererler."
*Bunu Taberani el-Mu'cemu'l-keb'lr'de rivayet etmiştir.
"Alim" ifadesi hariç, hadisi Tirmizı de nakletmiştir. Ancak senedinde
yer alan Abdülkerım b. Ebi'I-Muharik zayıftır.
502. Vasile b.
el-Eska'nın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kim, bir ilmin
peşine dÜşer de onu elde ederse, Allah onun için iki kat ecir yazar. Kim de bir
ilmin peşine dÜşer, ama onu elde edemezse, Allah onun için bir kat sevap
yazar" buyurmuştur.
*Hadisi Taberanl, el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup
ravileri güvenilir görülmüştür.
503. Sahbere
anlatmaktadır: İki adam, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oturmuş vaaz
ederken yanına uğradılar. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
kendilerine: "Oturun! Zira hayır Üzerine geldiniz" buyurdu. Sonra Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kalkıp insanlar etrafından dağılınca,
onlar da kalktılar ve: "Ya Resulallah! Sen bize dedin ki: ''Oturun! Hayır
Üzerine geldiniz.'' Bu bize has bir şey mi, yoksa bütün insanlara şamil
mi?" diye sordular. Resulullah da (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Hangi kul ilim öğrenirse, mutlaka bu, onun geçmiş gÜnahlarına kefaret
olur" buyurdu.
*Ben derim ki: Tirmizı hadisin sadece "Kim ilim
öğrenirse bu, onun geçmiş gÜnahlarına kefaret olur" kısmını nakletmiştir.
Hadisi Taberani,
el-Mu'cemu'l-kebır'de rivayet etmiş olup senedinde geçen Ebu Davud el-A'ma
hadis uydurucunun tekidir.
504. İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim ilim
öğrenirken eceli gelirse, o kimse, peygamberlerle arasında yalnız peygamberlik
derecesi olduğu halde Allah'ın huzuruna çıkar" buyurdu.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
senedinde yer alan Muhammed b. el-Ca'd metruktur.
505. Ebu Hureyre'den
nakledildiğine göre kendisi Medine pazarına uğrayıp: "Ey pazar halkı! Size
mani olan nedir?" diye seslendi. "Hangi konuda ey Ebu Hureyre?"
diye sorduklarında, "Orada Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
mirası dağıtılırken siz buradasınız. Gidip ondan nasibinizi almaz
mısınız?" dedi. "Nerede?" diye sordular. "Mescid'de"
dedi.
Hızla çıkıp (Mescid'e)
gittiler. Ebu Hureyre ise onları bekledi.
Döndüklerinde
kendilerine: "Ne oldu?" diye sordu.
"Ey Ebu Hureyre!
Mescid'e gittik. İçeri girdik. Ama orada dağıtılan bir şey görmedik!"
dediler.
Ebu Hureyre:
"Mescid'de kimseyi görmediniz mi?" dedi.
"Evet, gördük. Bir
grubun namaz kıldığını, bir topluluğun Kur'an okuduğunu bir grubun da helal ve
haram meselelerini müzakere ettiklerini gördük" dediler. Bunun üzerine Ebu
Hureyre: "Yazıklar olsun size! İşte Muhammed'in (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) mirası odur" diye karşılık verdi.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
senedi hasendir.
506. Ebu Umame'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hangi çocuk,
büyüyünceye kadar ilim ve ibadet terbiyesi içinde yetişirse Allah, kıyamet günü
ona doksan dokuz sıddik insan sevabı verir" buyurmuştur.
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde yer alan Yusuf b. Atıyye hadisi metruk biridir.
************************************
Konuyla Ilgili Bir Başka
Bölüm
************************************
507. Ebu Hureyre ve Ebu
Zer demişlerdir ki: "Kuşkusuz kişinin ilim adına öğreneceği bir bahis,
benim nazarımda nafile olarak kılınan bin rekattan daha hoştur"
508. Yine aynı zatların bildirdiklerine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Eğer ilim öğrencisine,
ilim yolundayken ölÜm gelirse, şehit olarak ölür" buyurmuştur,
*Hadisi Bezzar rivayet etmiş olup senedinde yer alan Hilal b.
Abdurrahman elHanefi metrüktur.
509. Aişe'nin
bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Muhakkak ki
melekler, ilim öğrencisi için kanatlarını gererler ve mağfiret dilerler"
buyurmuştur.
*Hadisi Bezzar rivayet etmiş olup senedinde yer alan Muhammed
b. Abdülmelik hadis uydurur.
510. Aişe'nin
bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hayır /
faydalı ilim öğreticisi için her şey, hatta denizdeki balıklar bile mağfiret
diler" buyurmuştur.
*Hadisi Bezzar rivayet etmiş olup senedinde zikri geçen
Muhammed b. Abdülmelik de hadis uydurur.
511. İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Bu Ümmetin Üleması şu iki kişiden biridir: Ya Allah'ın kendisine ilim
verdiği ve ilmini insanlara yayan, bunun için bir karşılık almayan ve onu bir
bedel karşılığında satmayan kimsedir ki, denizdeki balıklar, karadaki hayvanlar
ve havadaki kuşlar onun için mağfiret dilerler. Bu kimse Allah'ın huzuruna
efendi ve şerefli biri olarak gelir ve peygamberlere yoldaş olur.
Ya da Allah'ın kendisine
ilim verdiği halde cimrilik edip ilmini Allah'ın kullarından esirgeyen, bunun
için bir karşılık alan ve onu, bir bedel karşılığında satan kimdedir ki, bu
kimse kıyamet gÜnÜ ateşten bir gemle gemlenir. O zaman bir mÜnadi şöyle
seslenir: ''Bu, Allah'ın kendisine bir ilim verdiği halde cimrilik edip onu
Allah'ın kullarından esirgeyen, onun için bir karşılık alan ve onu bir bedel
karşılığında satan kimsedir.'' Hesabı tamamlanıncaya kadar bu hal böyle devam
eder."
*Hadisi Taberani, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
senedinde ismi geçen Abdullah b. Hiraş'ı Buharı, Ebu Zür'a, Ebu Hatim ve ibn
Adı zayıf görürken ibn Hibban güvenilir kabul etmiştir.
512. Cabir'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hayır
öğreticisi için her şey, hatta denizdeki balıklar bile mağfiret diler''
buyurmuştur.
*Bunu Taberani el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
senedinde geçen ismail b.
Abdullah b. Zürare'yi
ibn Hibban güvenilir görürken Ezdi: "Hadisi münkerdir" değerlendirmesini
yapmıştır. Ama böyle bir konuda Ezdı'nin sözüne itibar edilmez. Hadisin kalan
ravileri ise Sahih'in ravileridir.
513. Ebu Umame'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Muhakkak ki,
Allah ve melekleri, hatta deliğindeki karınca, denizdeki balık insanlara hayır
öğreten kimse için dua eder" buyurmuştur.
*Hadisi Taberani. el-Mu'cemu'l-kebir'de rivayet etmiş olup
senedinde geçen Kasım Ebu Abdurrahman'ı Buharı güvenilir kabul ederken Ahmed b.
Hanbel zayıf saymıştır.
514. Abdullah b. Amr'ın
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Hayır çoktur, ancak onu yapan azdır."
*Bunu Taberani el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
ravilerinden Hüseyin b.
Abdülevvel zayıftır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Gençleri Ilim
Öğrenmeye Teşvik Etmek