|
METALİBU’L-ALİYE İBN HACER el-Askalani |
TEFSİR |
|
11- Enfal Suresi |
3628. Ebu Eyyub
el-Ensari anlatmaktadır: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir müfreze
gönderdi. Allah, müfrezeye yardım edip zafer / fetih nasip etti. Kim ganimet malı
olarak kendisine bir şey getirdiyse, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
beşte bir payını (humus) aldıktan sonra gerisini ona vermişti. Bazı kimseler
ise hiçbir şey alamadan döndüler. Bunlar ilerleyerek (düşman erlerinden) kah esir alır, kah öldürürlerdi. Bu yüzden ganimetleri
arkalarında bıraktılar, onlardan hiçbir şey ele geçiremediler. Bunlar dediler
ki: "Ya Resulallah! Bir takım adamlar ilerleyip kah
esir alıyorlar, kah öldürüyorlar. Bir takım adamlar da geride kalıp savaşa
atılmamışlar ve siz onlara ganimetten pay veriyorsunuz. (Niye böyle
oluyor?)" Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sustu, cevap vermedi.
Derken Cebrail şu ayeti indirdi: "Sana ganimetlerin bölüştürülmesini
soruyorlar. De ki, ganimetlerin taksimi Allah'a ve Resulüne aittir. Onun için
siz gerçekten mü'min kimseler iseniz Allah'tan korkun da birbirinizle aranızı
düzeltin. Allah'a ve Resulüne itaat edin''(Enfal 1) Bunun üzerine Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) onları geri çağırdı ve "Aldıklarınızı geri
verin. Onları aranızda adaletle ve eşitçe bölüştürün" buyurdu. Ashabı:
"Ya Resulallah! Onları harcadık ve yedik" deyince "öyleyse ona
göre hesaplasın" buyurdu.
Tahric bilgisi: (İshak)
3629. el-Kasım'ın
bildirdiğine göre bir adam İbn Abbas'a ganimet mallarının ne olduğunu sordu. O
da: "At, ganimetlere dahildir. Seleb (öldürülen savaşçının üzerinden
çıkarılan kıymetli eşyası) ganimetlere dahildir" dedi. Adam aynı şeyi
tekrar sorunca İbn Abbas: "Bu da Ömer'in dayak attığı Sabiğ'e
benziyor" dedi.
Tahric bilgisi: (Müsedded)
3630. Müleyki'nin
babasından, onun da dedesinden naklettiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) yüce Allah'ın: "..ayrıca Allah'ın bilip de sizin bilmediğiniz
daha başkalarını korkutasınız...''(Enfal 60) ayeti hakkında "Bunlardan
maksat cinlerdir" buyurmuştur. Yine Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Muhakkak ki Şeytan, soylu bir kısrağın bulunduğu bir evde
kimsenin aklını bozamaz." buyurmuştur.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
3631. Ukbe b. Suhban ve
Ebu Reca el-Utaridi demişlerdir ki: Biz, Zübeyr'i "Ve öyle bir fitneden
sakının ki, içinizden yalnızca zulüm yapanlara dokunmakla kalmaz. Ve bilin ki,
Allah'ın cezası şiddetlidir''(Enfal 25) ayetini okurken dinledik. Dedi ki:
"Ben bu ayeti uzun zaman, kendimi onun ehlinden görmeksizin okudum. Ama
şimdi onun ehli olduk (yani biz de fitneye karıştık).
Tahric bilgisi: (Ebu
Davud et-Tayalisi)
3632. Ümmü Hani'nin
azatlısı Ebu Salih'in naklettiğine göre Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
kızı Fatıma, Ebu Bekir'e giderek ondan (ganimetlerden) Hz. Peygamber'in
yakınlarının payını (zi'l-kurba) istedi. Ebu Bekir de: "Ben Allah
Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Akrabaların payı, ben hayatta iken söz
konusudur. Ben öldükten sonra onların böyle bir hakkı kalmaz buyurduğunu
işittim" dedi.
Tahric bilgisi: (İshak)
3633. İbn Abbas demiştir
ki: Allah (ilk Müslümanlardan) bir kişinin on kişiye karşılık savaşmasını
emretmişti. Fakat bu, onlara ağır geldi ve Allah onlardan bu yükü, bir kişinin
iki kişiye karşı savaşmasına kadar hafifletti. Bu konuda Allah: "Eğer
sizden sabredecek yirmi kişi olursa iki yüz kişiye galip gelirler ve eğer
sizden yüz kişi olursa kafirlerden bin kişiye galip gelirler.)(Enfal 65)
ayetini indirdi.
Sonra: "Eğer
Allah'tan bir yazı (hüküm) bulunmasaydı, aldığınız fidyeden dolayı size mutlaka
büyük bir azap dokunurdu (Enfal 68) buyurdu. Maksat, Bedir ganimetleri olup
"Eğer bana isyan edene, kendisine emrim gelene kadar azap etmediğim
gerçeği olmasaydı" demek istemiştir. Sonra: "Ey Peygamber, elinizdeki
esirlere de ki: Eğer Allah sizin kalplerinizde bir hayır bulursa, sizden
alınandan daha hayırlısını size verir ve günahlarınızı bağışlar. Çünkü Allah
bağışlayıcıdır''(Enfal 70) buyurmuştur. Abbas demiştir ki: "Bu, benim
hakkımda nazil oldu. Zira ben Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Müslüman olduğumu bildirdim ve kendisinden, ondan aldığım 20 ukiyye yüzünden
beni hesaba çekmemesini istedim. Bana yirmi köle verdi. Hepsi de benim malımla
ticaret yaptı. Ayrıca Allah'ın mağfiretini de ummaktayım.
Tahric bilgisi: (İshak)
Ben derim ki: İsnadı
sahihtir. ibn Murdeveyh de et-Tefsiru'l-Müsned'inde İshak kanalıyla tahric
etmiştir. Buhari hadisin baş kısmını, (Sonra: "Eğer Allah'tan bir yazı
(hüküm) bulunmasaydı, aldığınız fidyeden dolayı size mutlaka büyük bir azap
dokunurdu") ibaresine kadarını rivayet etmiştir. Kanımca bu kısım müdrec
olup rivayete İbn İshak'ın sözlerinden katılmıştır. Buna göre Abbas hadisi
mu'daldir. Fakat baştaki bağlamın zahirine göre müsneddir. Nitekim İshak da
öyle değerlendirmiştir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: