|
METALİBU’L-ALİYE İBN HACER el-Askalani |
İMAN |
|
24- Kader |
Konuyla ilgili bazı
hadisler, Bidatlerden Sakınmak ile ilgili olarak daha önce geçmişti.
2918. İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Allah bir canlı yaratmak istediği zaman rahimler meleği itiraz ederek Ey
Rabbim! Erkek mi, dişi mi? diye sorar. Allah da hükmünü verir. Sonra Ey Rabbim,
bahtsız mı, bahtlı mı olacaktır? diye sorar. Allah da hükmünü verir. Sonra onun
iki gözü arasına karşılaşacağı her şeyi, hatta başına gelecek bir felaketi bile
yazar. "
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2919. Salim'in,
babasından (İbn Ömer'den) naklettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurmuştur: "Rahimde nutfe yaratıldığında rahimler meleği
Ey Rabbim, ne yazayım? diye sorar. Allah da emrini verir. Erkek mi dişi mi?
diye sorar. Allah da hükmünü verir....."
Tahric bilgisi: (Bezzar)
2920. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim kader
hakkında bir şey söylerse, kıyamet günü o yüzden sorguya çekilir"
buyurmuştur.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2921. ibn Abbas'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Milletlerin helaki kader yüzünden olmuştur. Kuşkusuz siz de, ey ümmet, bu
gibi kimselerle sınanacaksınız. Onlarla karşılaştığınızda veya onlara
yetiştiğinizde siz onlara sorun veya soru soran siz olun ve onların soru
sormalarına fırsat vermeyin.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2922. İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim kaderi
yalanlar veya onun hakkında tartışırsa, benim getirdiklerimi reddetmiş,
Muhammed'e indirilenleri inkar etmiş olur" buyurmuştur.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2923. Enes
anlatmaktadır: Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) evinden çıkıp odasına
geçmek isterken bir topluluğun "Allah şöyle şöyle buyurmadı mı?"
diyerek kader konusunda tartıştıklarını duydu. Bunun üzerine odasının perdesini
açtı. Sanki yüzüne nar taneleri ekilmişti. "Siz bununla mı emrolundunuz?
-Ya da- size bu mu gönderildi? Sizden Önceki kavimler gerçekte bu gibi
tartışmalar yüzünden helak olmuştur. Onlar Allah'ın Kitab'ının bir kısmını
diğer kısmıyla karşılaştırmışlardı. Allah size bir şeyi emrettiyse, ona tabi
olunuz- Sizi bir şeyden menettiyse ondan sakının" buyurdu. Ondan sonra
insanlardan hiç kimsenin bu konuda konuştuğu duyulmadı. Ta ki Ma'bed el-Cüheni
gelene dek. Onu da Haccac yakalayıp öldürdü.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2924. Ata b. Ebi Rabah
demiştir ki: Bir gün Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabının yanına
çıktığında, ashabı kader konusunu tartışıyorlardı. Bunun üzerine: "Siz
bununla mı emrolundunuz? Sizler öyle iki vadiye daldınız ki, onların dibine ermeniz
mümkün değildir. Sizden önceki nesiller de bunlar yüzünden helak oldular. Sizi
bundan men ederim. Sizi bundan men ederim!" buyurdu.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2925. Enes'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Muhakkak ki
Allah (mahlukatından) Eline bir avuç aldı ve Bunlar rahmetimle cennetliktir
buyurdu. Sonra bir avuç daha aldı ve <Hiç aldırmam. Bunlar da cehennemliktir
buyurdu. "
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2926. Yine Enes'in bildirdiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ümmetim hakkında kaderi
yalanlayıp yıldızlara inanmalarından endişe ediyorum" buyurmuştur.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2927. Rabia' merfu
olarak şöyle nakletmiştir: "Ümmetim üç şey yüzünden helak olacaktır:
Kadercilik, milliyetçilik ve sağlam olmayan kimseden rivayette bulunmak."
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2928. İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah İlk
önce Kalem'i yarattı ve sonra ona her şeyi yazmasını emretti" buyurmuştur.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2929. İbn Ömer demiştir
ki: Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyururken işittim:
"Kureyş'in bu boyu, ümmetimi dinlerinden döndürüp kapkara kafirler
yapıncaya kadar onlarla uğraşmaya devam edecektir." Sonra bir adam ayağa
kalkıp: "Ey Allah'ın Resulü! Ben cennete mi cehenneme mi gireceğim?"
diye sordu. "Cennete" buyurdu. Sonra başka biri kalktı ve: "Ey
Allah'ın Resulü! Ben cennete mi gireceğim, yoksa cehenneme mi?" diye
sordu. "Cehenneme" buyurdu. Sonra: "Ben size bir şey
söylemedikçe siz de bana bir şey sormayın. Eğer birbirinize düşmenizden endişe
duymasaydım, cehennemliklerden olan ulularınızı / yöneticilerinizi size
bildirirdim ve onları ölüm sırasında tanırdınız- Eğer bunu yapmakla
emrolunsaydım, mutlaka yapardım" buyurdu.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2930. Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) "Her zındıklar
grubunun başlangıcında mutlaka kaderi yalanlamak vardır" buyurmuştur.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2931. Ebu Bürde demiştir
ki: Aişe'nin yanına gittim. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurduğunu söyledi: "Uğursuzluk kaderle olur." Kendisi iyimserliği
(tefeülü) severdi.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2932. İbn Mes'ud'un
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kader mevzu
bahis olduğunda susun. Ashabım mevzu bahis olduğunda, susun" buyurmuştur.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2933. Hasan
(el-Basri)'nin naklettiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)....
buyurmuştur. Bu rivayette ilave olarak "Yıldızlar mevzu bahis edildiğinde,
susun" ifadesi geçmiştir.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
2934. Amr b. Şuayb
demiştir ki: Ben, Said b. el-Müseyyib'in yanında oturuyordum. Topluluktan biri
dedi ki: "Bazı insanlar Allah şer dışında her şeyi takdir etmiştir
diyorlar. Vallahi Said'in o günkü öfkesi gibi öfkelendiğini hiç görmemiştim.
Hatta kalkıp gitmeye yeltendi. Sonra "Demek onu da yaptılar. Yazıklar
olsun onlara. Keşke gerçeğin idrakinde olsalardı. Hakikat şu ki, vallahi ben
onlar hakkında bir söz duydum ki, kendilerine şer olarak yeter" dedi.
"Allah iyiliğini versin Ebu Muhammed, nedir o söz?" diye sordum. Bana
baktı, öfkesi dinmişti. Sonra dedi ki: Bana Rafi' b. Hadic bildirdi. Dedi ki:
Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyururken işittim:
"Ümmetim içinde Öyle kimseler vardır ki, bunlar kader konusunda farkında
olmadan Yahudi ve Hıristiyanların inkar ettikleri gibi Allah'ı inkar
ederler." Rafi dedi ki: "Canım feda olsun sana ey Allah'ın Resulü, ne
söylüyorlar?" diye sordum. Şöyle buyurdu: "Hayır Allah'tan, şer ise
iblis'tendir diyorlar. Bu düşünceyle Allah'ın kitabım okuyorlar. İman ve
marifete (hakikat bilgisine) erdikten sonra hem Allah'ı, hem de Kur'an'ı inkar
ediyorlar. Ümmetim bunlardan nice düşmanlık, kin ve polemik görecektir. Bunlar,
bu ümmetin zındıklarıdır. Onların zamanında yönetici zulmeder. Ah keşke mesele
zulüm, taşkınlık ve bencillikle kalsaydı. Ayrıca Allah onların üzerine bir veba
gönderecek ve hepsini yok edecektir. Ardından suretleri hayvan suretine
dönüştürülecek ve yerin dibine geçirileceklerdir. Bundan pek az kimse
kurtulacaktır. O gün mü 'minin sevinci az, üzüntüsü büyük olacaktır. Sonra
Allah, onların hepsini maymunlara ve domuzlara dönüştürecektir." Sonra
Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ağladı. Onun ağlamasıyla biz de
ağladık. "Niçin ağlıyorsun, ya Resulallah?" diye sorulunca: "O
bahtsızlara merhametten dolayı. Çünkü içlerinde müçtehit olanı var, abid olanı
var. Bununla beraber onlar bu görüşü ilk olarak savunup başarısız olanlar da
değillerdir. Zira İsrail oğullarından helak olanların geneli bu yüzden helak
olmuştur" buyurdu. "Ey Allah'ın Resulü! Kadere iman nedir?" diye
soruldu. "Tek Allah'a inanman, ondan başka kimsenin zarar ya da fayda
veremeyeceğini bilmen, cennete ve cehenneme inanman, Allah'ın cennet ve
cehennemi sair mahlukattan önce yarattığını, sonra mahlukatı yarattığını ve
onlardan dilediğini cennetlik, dilediğini de cehennemlik yaptığını bilmendir
buyurdu.
Tahric bilgisi: (el-Haris)
2935. İbn Abbas bir
adamın "Şer kader değildir" dediğini işitmiş ve "Bizimle kader
yanlıları arasında şu ayet hakemdir" demiştir: Puta tapanlar, "Allah
dileseydi babalarımız ve biz puta tapmaz ve hiçbir şeyi haram kılmazdık"
diyecekler; onlardan öncekiler de, bizim şiddetli azabımızı tadana kadar böyle
demişlerdi. Onlara Bize karşı çıkarabileceğiniz bir bilginiz var mı? Siz ancak
zanna uyuyorsunuz ve sadece tahminde bulunuyorsunuz de. Üstün delil Allah'ın
delilidir. O dileseydi hepinizi doğru yola eriştirirdi de."
İbn Abbas demiştir ki:
"Acizlik de, akıllılık da kaderdendir."
Tavus demiştir ki:
"Kadercilik konusunda fikir beyan eden iki kesim de bilgisizce
konuşmaktadır. Kader hakkında konuşmaktan sakının."
Ravi anlatıyor: İblis, Hz.
İsa b. Meryem'le karşılaşınca ona: "Bilmiyor musun ki, başına ancak
kaderinde olan gelir. Öyleyse şu dağın zirvesine çıkıp, kendini aşağı at.
Bakalım yaşayacak mısın, ölecek misin?" dedi. İsa: "Şüphesiz ki
Allah: ''Kul benim dilediğimi yapmama engel olamaz'' buyurmaktadır" diye
karşılık verdi ve İblis sustu.
Ma'mer ve Zühri
demişlerdir ki: İblis, İsa b. Meryem'le karşılaştı.... İsa, İblis'e: "Kul
Rabbini sınamaz, asıl Allah, kulunu sınar" dedi ve onu susturdu.
Tahric bilgisi: (İshak)
2936. İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre bir adam Mekke'ye gelerek kader konusunda ileri geri
konuşmaya başladı. İbn Abbas da dedi ki: "Onu bana gösterin başından
yakalayayım. Vallahi eğer boynu elime düşerse, boynunu ezeceğim. Burnu elime
düşerse, burnunu ısıracağım. Zira ben Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyururken işittim: "Fehr oğullarının kadınlarının,
müşrikler olarak etek sallayarak Hazreclileri dolaştıklarını görür gibiyim. Bu,
İslam'da ilk şirk olayıdır. Vallahi, onlar Allah'ın elinden şerri takdir etme
kudretini aldıkları gibi hayrı takdir etme kudretini de almadıkça taşkınlıkları
onların yakalarını bırakmayacaktır."
Bakiyye'nin bildirdiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurmuştur ki: "Kuşkusuz
Allah'ın indirdiği kitapların birinde Ben, Allah'ım. Benden başka tanrı yoktur.
Ben hem hayrı, hem de şerri takdir ettim yazılmıştır."
Tahric bilgisi: (İshak)
2937. Hişam b. Hakim b.
Hizam'ın bildirdiğine göre bir adam: "Ya Resulallah! Amelleri daha baştan
biz kendimiz mi yapıyoruz yoksa, onlar önceden takdir edilmiş midir?" diye
sordu. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Allah, Hz. Adem'in
soyunu belinden çıkarıp, kendilerine şahit tuttu. Sonra onlardan avuçlarına
doldurarak Bunlar cennetliktir, bunlar da cehennemliktir buyurdu. İşte o gün
bugün cennetlikler cennet ehlinin amellerini işlemeye, cehennemlikler de
cehennem ehlinin amellerini işlemeye muvaffak kılınmaktadır" buyurdu.
Tahric bilgisi: (İshak)
Bu, garib (tek kanallı) bir hadistir.
2938. Enes merfu olarak:
"(Bunlar) oruç tutup namaz da kılsalar bu ümmetin Mecusileridirler, yani
Kaderiye ekolü" diye nakletmiştir.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2939. Enes demiştir ki:
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Ey islam'ın ve Müslümanların dostu! Sana
mülaki olana dek beni bu hal üzere yaşat!" diye dua ederdi.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
2940. Bilal'ın
bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle dua ederdi:
"Ey kalpleri istediği yöne çeviren (Allahım), benim kalbimi dinin üzere
sabit kıl''
Tahric bilgisi: (Abd b.
Humeyd) Ravileri güvenilirdir.
2941. Ebu Umame'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Allah, mahlukatı yarattı, kaderi tayin etti ve peygamberlerden söz aldı.
Bütün bunları yaparken Arş'ı su üzerinde idi. Sağ yanındakileri sağ eline, sol
yanındakileri de diğer eline alarak, ki Rahman'in her iki eli de sağdır: Ey
sağdakiler! diye seslendi. Buyur Rabbimİz! Emrine amadeyiz! dediler. Ben, sizin
Rabbiniz değil miyim? buyurdu. Evet. Rabbimizsin! diye cevap verdiler. Sonra Ey
Soldakiler! diye seslendi. Buyur Rabbimiz. Emrine amadeyiz! dediler. Ben, sizin
Rabbiniz değil miyim ? buyurdu. Evet. Rabbimizsin! dediler. Sonra onları
birbirine karıştırdı. İçlerinden birisi: Ey Rabbimiz bizi niçin karıştırdın?
dedi. Allah da: Bundan başka da onların yapa geldikleri işler vardır. Rabbin,
insanoğlunun sulbünden soyunu alıp devam ettirmiş, onlara: "Ben sizin
Rabbiniz değil miyim" demiş ve buna kendilerini şahit tutmuştu. Onlar da:
"Evet şahidiz" demişlerdi. Bu, kıyamet günü, "Bizim bundan
haberimiz yoktu" dersiniz diyedir? buyurdu. Sonra onları Adem'in sulbüne
iade etti."
Yine (Ebu Umame'nin)
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Allah, mahlukatı yaratıp, kaderi tayin etti ve peygamberlerden söz aldı.
Bütün bunları yaparken Arş'ı su üzerinde idi ve cennetlikler, cennetlik olarak,
cehennemlikler de cehennemlik olarak belirlenmişti." Bir zat: "Ey
Allah'ın Peygamber'i! Ya amellerin faydası nedir?" diye sordu. "Her
topluluk kendi makamı için çalışır" buyurdu. Ömer de: "'Biz gayret
ederiz" dedi.
Tahric bilgisi: {Ebu
Bekir b. Ebi Şeybe)
2942. (Ravi) Demiştir
ki: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) amellerin durumu hakkında:
"Ya Resulallah! Sence ameller sıfırdan mı işlenir, yoksa onlarla ilgili
hüküm kesinleşmiş midir?" diye sordular. "Bilakis
kesinleşmiştir" buyurdu.
Tahric bilgisi: (Ebu
Bekir b. Ebi Şeybe)
2943. Ebu Umame'nin bildirdiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: .... Aynı
hadisi "Bütün bunları yaparken Arş'ı su üzerinde idi ve cennetlikler,
cennetlik olarak, cehennemlikler de cehennemlik olarak belirlenmişti"
sözüne kadar zikretmiştir.
Tahric bilgisi: (Ebu
Davud et-Tayalİsi)
2944. Ebu Salih'in
rivayeti ise şöyledir: "Kuşkusuz Allah, gökleri ve yeri yarattı, cenneti
ve cehennemi yarattı. Adem 'i yarattı. Sonra onun soyunu avuçlarına dağıttı.
Sonra onları iyice doldurarak: Bunlar burası için yaratılmıştır. Umurumda
değil. Bunlar da burası için yaratılmıştır. Umurumda değil buyurdu. Sonra
cennetlikleri ve onların yapacakları amelleri yazdı. Ardından cehennemlikler ve
onların yapacakları amelleri yazdı. Sonra kitap dürülüp kaldırıldı."
Tahric bilgisi:
(Müsedded) Hadis mürseldir.
2945. Enes'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kişinin
dininde muvaffak olması ona mutluluk olarak yeter" buyurmuştur.
Tahric bilgisi: (İbn Ebi
Ömer)
2946. Muhammed b.
el-Münkedir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kul, kadere; hayrına ve şerrine, acısına ve tatlısına, zararına ve
faydasına inanmadıkça imanı kemale ermiş olmaz" buyurmuştur.
Tahric bilgisi:
(Müsedded) Hadis mürsel olup zayıftır.
2947. Ebu Said
(el-Hudri) demiştir ki: "Hz. Adem, Musa ile karşılaştı. Hz. Musa, Adem'e:
Seni Allah kendi eliyle yarattı. Sana kendi ruhundan üfledi. Seni cennetine
koydu. Sen İse bizi helak ettin, azdırdın dedi. Bu konuda Allah'ın dilediği
kadar şey saydı. Hz. Adem ise ona şöyle cevap verdi: Allah seni seçip, Özel
kelimeleri ve risaletine mazhar kılmışken kalkıp Allah'ın gökleri ve yeri
yaratmadan önce benim İçin takdir ettiği bir suçtan dolayı beni
kınıyorsun." Bunu zikreden Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Böylece Hz. Adem (bu sözüyle) Musa'yı altetti, Adem Musa'yı altetti"
buyurdu.
Tahric bilgisi: (Ebu
Bekir b. Ebi Şeybe)
2948. Ebu Harun, aynı
hadisi merfu olarak şu ifadeyle nakletmiştir: Daha ben yaratılmadan benim hakkımda
takdir edilmiş bir suçtan dolayı beni kınıyorsun. Böylece Hz. Adem, Musa'yı
yendi, Adem Musa'yı yendi."
Tahric bilgisi: (Abd b.
Humeyd)
2949. Ebu Said
el-Hudrinin bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Hz. Adem, Musa ile karşılaştı. Musa: dedi..." Bu
rivayette: "Sana melekleri secde ettirdi" ilavesi var Diğer yandan
"Bizi helak edip azdırdın" kısmı yerine: "Yapacağını yaptın ve
soyunu cennetten çıkardın " ifadesi geçmiştir.
Yine şu ilave vardır:
"Seninle konuşarak seni kendine yakın kıldı, sana Tevrat'ı verdi. Orada
benim işlediğim amelin bana onu işlemeden kaç yıl önce yazıldığını
görüyorsun?" diye sordu. O da: Kırk yıl dedi."
Gerisi aynıdır.
Tahric bilgisi:
(el-Haris)
Azil konusundaki Cerir
hadisi daha evvel Evlilik / Nikah kitabında Ümmü Veledler bahsinde geçmişti.
2951. Ebu Hureyre merfu
olarak şöyle nakletmiştir: "Kim kadere; onun hayrına ve şerrine inanmazsa,
ben ondan uzağımdır" Hadisin senedi sahihtir.
Tahric bilgisi: (Ebu
Ya'la)
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: