|
KARİA 4 |
يَوْمَ
يَكُونُ
النَّاسُ
كَالْفَرَاشِ
الْمَبْثُوثِ |
4. O gün, insanlar
darmadağın pervaneler gibi olacak.
"O gün" lafzı
zarf olarak mansubtur. İfadenin takdiri şöyledir: O şiddetlice çalan (Karia)
insanların etrafa dağılmış pervaneler gibi olacağı günde gerçekleşecektir.
Katade dedi ki:
Pervaneler (el-feraş) ateşe ve kandillerin üzerine düşen, uçan canlı
mahluklardır. Tekili "feraşe" diye gelir. Ebu Ubeyde de böyle
açıklamıştır.
el-Ferra dedi ki: Bu,
sivrisinek ve buna benzer küçük uçan varlıklardır, çekirgeler de bu türdendir.
Deyim olarak "O, bir feraşeden (pervaneden) bile daha akılsızdır"
denilir. Şair şöyle demiştir: "Çok kıt akıllı, akılsız bir topluluktandır,
O uçan bir pervaneden bile daha kıt akıllıdır."
Bir başkası da şöyle
demiştir: "Birtakım kimseler vardı ki, kalblerini sen geri çevirdin onlara
Oysa cahillikten ötürü tıpkı pervane gibi idiler."
Müslim'in Sahih'inde
Cabir'den şöyle dediği rivayet edilmektedir: Rasülullah (s.a.v.) buyurdu ki:
"Benim durumum ile sizin durumunuz, bir ateş yakıp da çekirgelerin, kelebeklerin
(feraş) gelip içine düştüğü, kendisi de onları düşmesin diye önlemeye çalıştığı
bir kimsenin durumuna benzer. Ben sizlerin ateşe düşmemeniz için bellerinizden
yakalayıp (çekmeye ve ateşe) düşmenizi önlemeye çalışıyorum, siz ise benim
elimden kurtulup kaçıyorsunuz." Bu hususta Ebu Hureyre'den de gelmiş bir
rivayet de vardır
" ...
Darmadağın" demektir. Bir başka yerde de Yüce Allah: "Darmadağın
çekirgeler gibi" (el-Kamer, 7) diye buyurmaktadır. İlk halleri pervaneler
(rastgele uçuşan) kelebekler gibi olacaklardır. Belli bir istikametleri yoktur.
Rastgele her tarafa şaşkınca giderler. Sonra çekirgeler gibi olacaklardır.
Çünkü çekirgelerin özel olarak gözettikleri bir yönleri olur.
" ...
Darmadağın" etrafa dağılmış ve yayılmış olan demektir. Bu lafzın müzekker
olarak gelmesi (pervaneler anlamındaki "el-feraş") lafzının müzekker
oluşundan ötürüdür. Yüce Allah'ın: "Kökünden kopmuş hurma kütükleri"
(el-Kamer, 20) buyruğunda olduğu gibi. Eğer Yüce Allah bu lafzı (...) diye zikretmiş
olsaydı (müennes olarak zikretmiş olduğu bu lafız bu yönüyle) Yüce Allah'ın:
"İçleri boşalmış hurma kütükleri" (el-Hakka, 7) buyruğuna benzemiş
olacaktı.
İbn Abbas ve el-Ferra
dedi ki: "Darmadağın pervaneler gibi" buyruğu, biri diğerinin üstüne çıkmış
çekirgelerin, karman çorman hali gibi demektir. İşte insanlar da ölümden sonra
diriltilecekleri vakit, birbirlerine böylece gireceklerdir.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN