|
ALAK 1 |
بِسْمِ
اللهِ
الرَّحْمنِ
الرَّحِيمِ اقْرَأْ
بِاسْمِ
رَبِّكَ
الَّذِي
خَلَقَ |
1. Yaratan Rabbinin
adıyla oku!
Bu süre, müfessirlerin
çoğunun görüşüne göre Kur'an-ı Kerim'in inen ilk süresidir Cebrail bunu
Peygamber (s.a.v.)'e Hira dağında ayakta iken indirmiştir. Ona bu surenin ilk
beş ayetini öğretmiştir İlk inen buyruğun: "Ey örtünüp, bürünen ... "
(el-Müddessir, 1) olduğu da söylenmiştir Bu görüş Cabir b. Abdullah'a aittir
Daha önceden (belirtilen ayetin tefsirinde) geçmiş bulunmaktadır.
İlk inen sürenin Fatiha
olduğu da söylenmiştir. Bu da Ebu Meysere el-Hemdani'nin görüşüdür. Ali b. Ebi
Talib (r.a.) ise şöyle demiştir: Kur'an'dan ilk nazil olan: "De ki: Gelin,
Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım ... " (el-En'am, 151)
buyruklarıdır. Ancak sahih olan birincisidir Aişe dedi ki: Rasülullah
(s.a.v.)'a (vahiy) ilk olarak sadık rüya gelmeye başladı. (Sonra) melek ona
gelip: "Yaratan Rabbinin adıyla oku! O insanı bir kan pıhtısından yarattı.
Oku Rabbin en kerim olandır" dedi. Bu hadisi Buhari rivayet etmiştir.
Buhari ve Müslim'de
Aişe'den şöyle dediği rivayet edilmiştir: Resulullah (s.a.v.)'e ilk olarak
gelen vahiy, uykuda gelen sadık rüyalardı O, bir rüya gördü mü, mutlaka sabahın
aydınlığı gibi gerçekleşirdi. Daha sonra yalnız başına kalması ona sevdirildi.
O bakımdan Hira dağında yalnız başına inzivaya çekiliyordu. Ailesinin yanına
dönmeksizin bir kaç gece orada tek başına ibadet ederdi. (Önceden) bu maksatla
da azıklarını hazırlardı Sonra yine Hatice'nin yanına geri döner ve yine benzer
süre (ve maksat) için azık hazırlardı Ta ki o Hira mağarasında iken, ansızın
hak ile karşılaşıncaya kadar. Melek ona gelip: "Oku!" dedi. "Ben
okuma bilmem" dedi. Melek beni aldı ve adeta takatim kesilinceye kadar
sıkı sıkıya bağrına bastı, sonra bıraktı ve "oku" dedi. Ben
"okuma bilmem" dedim. Nihayet üçüncü defa takatim kesilinceye kadar
beni yine sıkı sıkıya bağrına bastı, sonra serbest bıraktı ve: "Yaratan
Rabbinin adıyla oku. O insanı bir kan pıhtısından yarattı. Oku! Rabbin en kerim
olandır. O, kalemle öğretendir. İnsana bilmediğini öğretti." dedi. (Daha
sonra Hz. Aişe) hadisin tamamını nakletti.
Ebu Reca el-Utaridi dedi
ki: Ebu Musa el-Eşari, bu Basra mescidinde bizleri dolaşır, bizleri halkalar
halinde oturtur, bize Kur'an okuturdu. İki beyaz elbise arasında hala onu görür
gibiyim. Ben şu: "Yaratan Rabbinin adıyla oku" süresini ondan
öğrendim. Allah'ın Muhammed (s.a.v.)'e indirdiği ilk süre budur.
Aişe (r.anha)'nın
rivayet ettiğine göre, Rasülullah (s.a.v.)'a indirilen ilk süre budur. Bundan
sonra; "Nun (Kaleme ... andolsun ki)"
Süresi; daha sonra; "Ey örtünüp, bürünen" (el-Müddessir, 1) buyruğu;
daha sonra da: "Andolsun kuşluk vaktine" (ed-Duha, 1) Süresi nazil
oldu. Bunu el-Maverdi zikretmiştir.
ez-Zühri'den rivayete
göre de ilk nazil olan "Yaratan Rabbinin adıyla oku ... İnsana bilmediğini
öğretti" buyruklarıdır. Rasülullah (s.a.v.) bundan dolayı kederlendi.
Dağların tepelerine çıkmaya başladı Cebrail ona gelerek: "Sen Allah'ın
peygamberisin" dedi. Hatice'nin yanına dönerek: "Beni sıkı sıkıya
örtünüz ve üzerime soğuk su dökünüz" dedi. Bunun üzerine "ey örtünüp,
bürünen" (el-Müddessir, 1) buyrukları nazil oldu.
"Yaratan Rabbinin
adıyla oku!" buyruğunun anlamı da şudur: Sen Rabbinin adı ile başlamak
suretiyle Kur'an'dan sana indirilenleri oku! Bu da her sürenin başında
besmeleyi zikretmek ile olur. Buna göre "Rabbinin adıyla"
buyruğundaki "be"nin i'rabtaki mahalli, hal olarak nasbdır. Buradaki
"be"nin: "üzerine, adına" anlamında olduğu da söylenmiştir
ki; Rabbinin adına oku demektir. Nitekim: "Şu işi Allah adına yaptı,
Allah'ın adı üzerine yaptı" denilir. Buna göre "okunan şey"
hazfedilmiştir. Yani Kur'an oku ve onu okumaya Allah'ın adı ile başla!
Kimileri de şöyle
demiştir Rabbinin adı Kur'an'ın kendisidir. O da: "Rabbinin adıyla
oku" diye buyurmaktadır ki; bu da "Rabbinin adını ... (oku)"
demektir ve "be" fazladan gelmiştir. Bu da (bu yönüyle) Yüce
Allah'ın: "Yağ veren" (el-Mu'minün, 20) buyruğuna benzer Şairin şu
mısraında da bu kabildendir: "Gözlerinin çevresi siyahtır onların, süreler
okumazlar."
Şair burada
"be"siz olarak; (...) demek istemiştir.
"Rabbinin adıyla
oku" buyruğunun O'nun adını zikret, anlamında olduğu da söylenmiştir. Yüce
Allah, kendisine "Allah'ın adı ile" okumaya başlamasını emretmiş
bulunmaktadır.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN