|
İNŞİRAH 7 / 8 |
فَإِذَا
فَرَغْتَ
فَانصَبْ {7} وَإِلَى
رَبِّكَ
فَارْغَبْ {8} |
7. O
halde boş kaldın mı hemen yorul!
8. Ve
yalnız Rabbine yönel!
Bu buyruğa dair
açıklamalarımızı iki başlık halinde sunacağız:
1- Bir İşi Bitirdikten Sonra Bir
Diğerine Yönelmek:
2- Amele Ara Verilebilir mi?
1- Bir İşi Bitirdikten
Sonra Bir Diğerine Yönelmek:
"O halde boş kaldın
mı" buyruğu hakkında İbn Abbas ve Katade şöyle demişlerdir. Namazını
bitirdin mi "hemen yorul!" Yani duaya yönelmek te mübalağa et ve
O'ndan ihtiyacın olan şeyleri iste!
İbn Mesud dedi ki:
Farzları eda edip bitirdiğin vakit, gece namaza kalkmak suretiyle yorul.
el-Kelbi dedi ki:
Risaletini tebliğ etmeyi bitirdin mi "hemen yorul!" Yani kendi
günahın, mü'minler ve mü'min kadınlar için mağfiret dile!
el-Hasen ve yine Katade
şöyle demişlerdir: Düşmanın ile cihadını bitirecek olursan, hemen Rabbine
ibadet ile yorul.
Mücahid'den: "O
halde" dünya işlerini bitirip "boş kaldın mı hemen" namaz
kılmakla "yorul" diye açıkladığı nakledilmiştir. el-Hasen'den de buna
yakın bir açıklama nakledilmiştir.
el-Cüneyd dedi ki:
İnsanların işlerini bitirdin mi hemen hakka ibadete gereği gibi gayret göster.
İbnu'l-Arabi dedi ki:
Bazı bid'atçiler bu ayet-i kerimeyi "sad" harfini kesre ile ve
(fiilinin) ilk harfini hemze kabul ederek: "Nasbet, tayin et" diye
okumuşlar ve şöyle demişlerdir: Bu; yerine halife olarak geçecek olan imamı
nasbet anlamındadır. Ancak böyle bir şey hem kıraat bakımından, hem mana
bakımından batıldır. Çünkü Peygamber (s.a.v.) hiçbir kimseyi yerine halife
tayin etmiş değildir. Kimi cahiller de bu lafzı "be" harfini şeddeli
olarak; "Yönel, döküI" diye okumuşlardır ki; bunun da anlamı şu olur:
Sen cihadını bitirdin mi ülkene geri dönmek için acele davran, gayret göster.
Bu da kıraat bakımından -icmaa aykırı olduğundan ötürü- batıldır. Fakat anlamı
doğrudur. Çünkü Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Sefer (yolculuk)
azaptan bir parçadır. Sizden herhangi birinizi uykusundan, yemeğinden,
içeceğinden alıkoyar. Bundan dolayı herhangi biriniz ihtiyacını karşılayacak
olursa, ailesine dönmekte acele etsin.''
İnsanlar arasında
azapları en şiddetli olanlar ve varacakları yer ile akıbetleri en kötü olan
kimseler, doğru bir manayı alıp, o manaya uygun kendiliğinden bir kıraat ya da
bir hadis uyduran kimsedir. Böyle bir kimse hem Allah'a, hem de O'nun Resulüne
karşı yalan söylemiş olur. Allah'a karşı yalan uydurup, düzenden daha zalim
kimdir?
el-Mehdevi dedi ki: Ebu
Cafer el-Mansur'dan rivayet edildiğine göre o (ilk ayet olan "Biz göğsünü
senin için açıp genişletmedik mi" (1. ayet) buyruğundaki); "Açıp,
genişletmedik mi" anlamındaki lafzı; (...) şeklinde "ha" harfini
üstün olarak okumuştur ki, böyle bir okuyuşun doğruluğu çok uzak bir
ihtimaldir. (Sonunda) şeddesiz bir "nun" takdiri ile açıklanabilir.
Sonra da bu "nün" vakıf halinde "elif" ile değiştirilmiş,
arkasından vasıl hali vakfa göre yorumlanıp, arkasından da "elif" hazfedilmiş.
Buna uygun olarak şu beyit zikredilmiştir: "Gelip seni bulan kederleri
Kamçı ile atın kulakları arasına indirdiğin darbe gibi bir darbe ile vur (ve
uzaklaştır)."
Şair burada: (...) demek
istemiştir.
Ebu's-Semmal'den
"boş kaldın mı" anlamındaki lafzı "re" harfini kesreli
olarak; (...) diye okuduğu rivayet edilmiştir ki; bu da bu kelimenin bir
söyleniş tarzıdır. "Yönell" anlamındaki lafız; "(Başkalarını)
yönelt" diye de okunmuşturki: insanları onun nezdinde bulunanlara yönelt
ve onlara olan rağbetlerini arttır, demek olur.
2- Amele Ara
Verilebilir mi?
İbnu'I-Arabi dedi ki:
Şureyh'den rivayet edildiğine göre, o bir bayram gününde oyun oynayan bir
topluluğun yanından geçmiş ve: Şari' (olan Allah) bunu emretmemiştir, demiştir.
Ancak bu tartışılır bir husustur. Çünkü Habeşliler bayram gününde Peygamber
mescidinde kılıç ve kalkanlarla oynuyorlar ve Peygamber (s.a.v.) onları
seyrediyordu. Ebu Bekir, Resulullah (s.a.v.)'ın evine Aişe (r.anha)'ın yanına
girip de yanında ensar kızlarından şarkı söyleyen iki küçük kız görmüş. Ebu
Bekir: Rasülullah (s.a.v.)'ın evinde şeytanın şarkıları mı söyleniyor, diye
çıkışmış, Peygamber: "Onları bırak ey Ebu Bekir! Çünkü bu bir bayram
günüdür" diye buyurmuştur
Esasen sürekli olarak
işe yönelmek ve çalışmak gerekli olan bir şey değildir. Hatta böyle bir şey
insanlar için hoş karşılanmamıştır.
(inşirah Süresi burada
sona ermektedir. Allah'a hamd olsun)
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN