|
ŞURA 11 |
فَاطِرُ
السَّمَاوَاتِ
وَالْأَرْضِ
جَعَلَ
لَكُم مِّنْ
أَنفُسِكُمْ
أَزْوَاجاً وَمِنَ
الْأَنْعَامِ
أَزْوَاجاً
يَذْرَؤُكُمْ
فِيهِ
لَيْسَ
كَمِثْلِهِ
شَيْءٌ وَهُوَ
السَّمِيعُ
البَصِيرُ |
11. Gökleri ve yeri
yaratandır, size kendi nefislerinizden eşler ve davarlardan da çiftler
yaratmıştır. O sizi bu yolla üretip çoğaltıyor. O'nun benzeri hiçbir şey yoktur
ve O, herşeyi işitendir, görendir.
"Gökleri ve yeri yaratandır."
buyruğundaki: ''Yaratandır" buyruğu Yüce Allah'ın isminin sıfatı olarak
merfü'dur yahutta: "o yaratandır' takdirindedir. Nida olmak üzere nasb ile
okunması da caizdir "Ona" lafzındaki "he" (o) zamirinden bedel
olarak cer ile okunması da caizdir.
Fatır (yaratan) yoktan
var eden ve yaratan demektir. Buna dair açıklamalar daha önceden (el-En'am. 14:
'Yusuf, 101; İbrahim, 10; er-Rum. 30; Fatır, 1) geçmiş bulunmaktadır.
"Size kendi
nefislerinizden eşler yaratmıştır." Bunun dişiler yaratmıştır, anlamında
olduğu söylenmiştir. "Kendi nefislerinizden" diye buyurması ise
Havva'yı Adem (a.s)'ın kaburga kemiğinden yaratmış olmasındandır. Mücahid de:
Ardı arkasına gelen nesiller diye açıklamıştır.
"Ve davarlardan da
çiftler yaratmıştır." Bundan kasıt daha önce el-En'am Suresi'nde (113,
114, ayetlerde) sözkonusu ettiği deve, inek, koyun ve keçi türlerinin erkek ve
dişilerinden ibaret sekiz (tekin oluşturduğu) çiftlerdir.
"O sizi bu yolla
üretip çoğaltıyor." Yani O sizi "bu yolla" yani rahimde
yaratıyor ve çoğaltıyor. Karında diye de açıklanmıştır. el-Ferra ve İbn Keysan
ise buradaki: "Orada" lafzının; "(...): (mealde olduğu gibi) Bu
yolla" anlamında olduğunu söylemişlerdir.
ez-Zeccac da aynı
şekilde "O sizi bu yolla üretip çoğaltıyor" buyruğunu, bununla sizi
çoğaltıyor diye açıklamıştır. Yani sizi çoğaltmakta ve sizi eşler yani
birbirine helal olan eşler kılmaktadır. Çünkü eşler neslin devamına sebeptir.
''Bu yolla"
lafzındaki "he" zamirinin yaratmaya ait olduğu da söylenmiştir. Buna
da: "Yaratmıştır'' buyruğu delil teşkil etmektedir. O bu şekilde
yaratmakla sizi çoğaltmaktadır, diye buyurmuş gibidir.
İbn Kuteybe ise şöyle
açıklamıştır: "O sizi bu yolla üretip, çoğaltıyor" buyruğu eşiniz
bünyesinde üretip çoğaltıyor demektir. Yani O sizleri dişilerin karınlarında
yaratır, demek istemektedir. buna göre: ''Orada" rahimde demek olur. Ancak
bu uzak bir ihtimaldir, çünkü "rahim" kelimesi müennestir ve daha
önceden de kendisinden söz edilmiş değildir (ki ona ait bir zamirin varlığı
sözkonusu olsun),
"O'nun benzeri
hiçbir şey yoktur ve O herşeyi işitendir, görendir" buyruğunda denildiğine
göre; "O'nun benzeri" lafzındaki "kef (benzetme edatı)"
te'kid için fazladan gelmiştir.
Yani: ''O'nun benzeri
hiçbir şey yoktur" demektir. Şair de şöyle demiştir: "Ve o ocak
taşları ki sizin iki taşınız gibi, Tencere koymak için kurulurlar,"
Görüldüğü gibi şair
burada "kef"in başına benzetmeyi te'kid etmek için bir (benzetme
edatı) "kef'' daha getirmiş bulunmaktadır. Bir diğer görüşe göre buradaki:
"Benzer" kelimesi fazladan tekid için getirilmiştir. Bu da Sa'leb'in
görüşü olup; ''O'nun gibi hiçbir şey yoktur" takdirindedir.
Yüce Allah'ın: ''Artık
eğer onlar da sizin buna iman ettiğiniz gibi iman ederlerse muhakkak hidayet
bulurlar" (Bakara, 137) buyruğuna benzemektedir. İbn Mesud'un kıraatinde
ise bu (...): Artık onlar sizin kendisine iman ettiğiniz şeylere inanırlarsa
hidayet bulmuş olurlar" şeklindedir. Evs b, Hacer de şöyle demektedir:
"Ve öyle maktuller ki, hurma ağaçları gibidirler, Onları sağanak yağan
yağmur örtmektedir,"
Burada ("gibi"
anlamı verilen kelime fazladan getirildiği için) ''Hurma ağaçları gibi"
demektir.
Bu hususta inanılması
gereken şu ki; Şanı Yüce Allah azametinde, kihriya ve melekutunda güzel
isimleri ve yüce sıfatları ile mahlukatında hiçbir şeye benzemez ve hiçbir şey
O'na benzetilemez, şeriatın gerek yaratıcı, gerek yaratılmış hakkında
kullandığı ifadelere gelince, bu noktada gerçek anlamı itibariyle yaratan ile
yaratıcı arasında hiçbir benzerlik sözkonusu değildir. Çünkü Aziz ve Celil olan
O, kadim zatın sıfatları, yaratılmışların sıfatlarından farklıdır. Zira
yaratılmışların sıfatları garez ve arazlardan ayrı değildir. Şanı Yüce Allah
ise bundan münezzehtir. Hatta O, "el-Kitabu'l-Esna fi Şerhi Esmaillahi'l-Hüsna"
adlı eserimizele açıkladığımız gibi: her zaman isim ve sıfatlarına sahiptir. Bu
hususta O'nun hak sözü "O'nun benzeri hiçbir şey yoktur" buyruğu,
delil olarak yeterlidir.
Kimi muhakkik ilim adamı
şöyle demiştir: Tevhid, diğer zatlara benzetilmeyen ve sıfatlardan da muattal
(sıfatsız) kabul edilmeyen bir zatı kabul etmektir. el-Vasıti -Allah'ın rahmeti
üzerine olsun- bunu daha da açıklayarak şöyle demektedir: Onun zatı gibi bir
zat, O'nun ismi gibi bir isim, O'nun fiili gibi bir fiil, O'nun sıfatı gibi bir
sıfat olamaz, Sadece lafız bakımından bir uyum sözkonusu olabilir. Kadim olan
zat hadis (sonradan yaratılmış) bir sıfata sahib olmaktan Yüce ve münezzehtir.
Tıpkı hadis (sonradan yaratılmış) zatın kadim bir sıfatının olmasının imkansız
oluşu gibi Bütün bunlar hak ehli sünnet ve cemaatin kabul ettiği görüşlerdir.
Allah onlardan razı olsun,
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN