|
FATIR 15 |
يَا
أَيُّهَا
النَّاسُ
أَنتُمُ
الْفُقَرَاء
إِلَى
اللَّهِ
وَاللَّهُ
هُوَ
الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ |
15. Ey insanlar!
Allah'a muhtaç olan sizlersiniz. Allah ise O, kimseye muhtaç olmayandır, her
hamde layık olandır.
"Ey insanlar.!
Allah'a muhtaç olan sizlersiniz." Hayatta kalmak ve bütün hallerinizde
O'na muhtaçsınız.
ez-Zemahşeri şöyle
demektedir: Şayet: "el-Fukara (muhtaç olanlar)" lafzı niye marife
olarak gelmiştir diye soracak olursanız, şöyle cevab veririz: O böyle
buyurmakla onların Yüce Allah'a ne kadar ileri derecede muhtaç olduklarını
kendilerine göstermek istemiştir. Çünkü "el-fukara" bir cins ismidir.
Her ne kadar insan olsun, diğerleri olsun bütün yaratıkların ona ihtiyaçları
sözkonusu olsa da bu böyledir. Zira fakirlik zayıflığa tabi olan
özelliklerdendir. Fakir kimse ne kadar zayıf ise, o kadar fakirdir. Nitekim
Yüce Allah; "insan zayıfolarak yaratılmıştır" (en-Nisa, 28) buyruğu
ile "Allah sizi bir zaaftan yaratan'' (er-Rum, 54) buyruğunda, insanın
zayıf olduğuna tanıklık etmektedir. Eğer (muhtaç oluş anlamındaki lafız) nekre
(belirtisiz) gelmiş 'olsaydı, anlam: Siz baz-ı fakirlersiniz demek olur.
Şayet "el-fukara
(muhtaç olanlar, fakirler)"in karşılığında "gani (kimseye muhtaç
olmayan)" ismi kullanılmıştır. Bu durumda "hamid (her hamde layık
olan)"ın faydası nedir? diye soracak olursanız, cevabımız şu oLur:
Yüce Allah insanların
kendisine muhtaç olduklarını ve kendisinin de onlara ihtiyacının bulunmadığını
tesbit ettikten sonra, herbir gani (muhtaç olmayan) muhtaç olmayışı ile faydalı
olmayıp ancak cömert ve nimet ihsan eden kişi olması halinde faydalı olduğundan
ötürü, böyle bir varlıklı, cömertlik edip nimet ihsan ettiği takdirde de
kendilerine nimet ihsan edenler ona hamdettiklerinden ve kendisine
hamdetmelerini de hakettiğinden dolayı "el-Hamid" (her hamde layık
olan) ismini de zikretmiştir. Bununla zenginliğiyle, muhtaç olmayışıyla
yarattıklarına fayda sağlayan gani; onlara nimet ihsan eden, cömert (cevad) ve
verdiği nimetleri dolayısıyla da kendisine hamdetmeleri hakkına sahib olduğuna
delalet etsin diye bu ismini zikretmiş bulunmaktadır. "
"fakirler ...
" lafzındaki ikinci hemzenin tahfihle okunması el-Halil'e göre kıraat
şekillerinin en güzel olanıdır. Bununla birlikte yalnızca birincisinin tahfif
edilmesi de, her ikisinin tahfifi de ve her ikisinin tahkik ile okunması da
caizdir.
"Allah ise O, kimseye
muhtaç olmayandır. Her hamde layık olandır" buyruğundaki: "O"
zamiri zaiddir. O bakımdan i'rab'ta yeri olmaz. Mübteda da olabilir, o vakit
ref' konumunda olur.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN