|
MAİDE 109 |
يَوْمَ
يَجْمَعُ
اللّهُ
الرُّسُلَ
فَيَقُولُ
مَاذَا
أُجِبْتُمْ
قَالُواْ
لاَ عِلْمَ لَنَا
إِنَّكَ
أَنتَ
عَلاَّمُ
الْغُيُوبِ |
109. Allah
Peygamberleri toplayacağı gün: "Size ne cevap verildi" buyuracak.
Onlar da: "Bizim hiçbir bilgimiz yok. Şüphesiz gayıpları çok iyi bilen
ancak Sensin" diyecekler.
Yüce Allah'ın: "Allah
Peygamberleri toplayacağı gün ... " buyruğu ile ilgili olarak, bu ayetin
kendisinden önceki buyruklarla ilişki yönü nedir diye sorulacak olursa, cevabı
şudur: Buradaki ilişki şudur: Vasiyette veya başka bir husus hakkında, iç yüzün
hilafına açıklama yapmanın yasak kılınması, böyle bir yanlış açıklamayı yapana
ceza verecek olanın bu durumunu çok iyi bildiğini ortaya koymaktadır. (...):
Gün" kelimesi zaman zarfıdır. Bunda amil ise; "işitiniz"
şeklindeki mukadder fiildir. Yani, öyle bir günün haberini dinleyiniz, işitiniz
demektir. ifadenin takdirinin: (...) şeklinde, yani Allah'ın peygamberleri
toplayacağı günden korkunuz şeklinde, olduğu da ez-Zeccac'dan nakledilmiştir.
ifadenin takdirinin: Allahın peygamberleri toplayacağı vaki olan, Kıyamet
gününden sakının, yahut o günü hatırlayın şeklinde olduğu da söylenmiştir
Anlamlar birbirlerine yakındır. Maksat, tehdit ve korkutmaktır.
"Size ne cevap
verildi buyuracak" yani, ümmetleriniz size ne şekilde karşılık verdi? Siz,
kendilerini Beni tevhide çağırdığınız vakit kavminiz size nasıl karşılık verdi.
"Bizim hiçbir
bilgimiz yok ... diyecekler"
Te'vil alimleri,
peygamberlerin: "Bizim hiçbir bilgimiz yok" sözleriyle kastedilen
mananın ne olduğu hususunda farklı görüşlere sahiptirler. Bunun anlamının: Biz,
ümmetlerimizin bize verdikleri cevabın iç yüzünü bilmiyoruz, şeklinde olduğu
söylenmiştir. Çünkü, ceza veya mükafatı verilecek şey budur. Böyle bir
açıklama, Peygamber (s.a.v.)'dan rivayet edilmiştir.
Anlamın: Bize
öğrettiğinden başka bizim hiç bir bilgimiz yoktur, şeklinde olduğu ve burada,
bize öğrettiğinden başka, ifadesinin hazfedilmiş olduğu da söylenmiştir ki, bu
açıklama İbn Abbas'tan ve biraz farklı olarak Mücahid'den rivayet edilmiştir.
Yine İbn Abbas şöyle demektedir: Bunun anlamı şöyledir: Bizim bu konudaki
bilgimiz, mahiyetini Senin bizden daha iyi bildiğin bir bilgiden başka bir şey
değildir.
Şöyle de denilmiştir:
Onlar, böyle bir sorudan dolayı dehşete kapılacak ve korkularından cevap
veremeyecekler. Akılları başlarına geldikten sonra cevap verecekler ve:
"Bizim hiçbir bilgimiz yok" diyeceklerdir. Bu açıklamayı da el-Hasen,
Mücahid ve es-Süddi yapmıştır. en-Nehhas ise, böyle bir şey sahih olamaz,
demiştir. Çünkü peygamberler (Allah'ın salat ve selamı üzerlerine olsun) için
herhangi bir korku da yoktur ve onlar üzülmezler de.
Derim ki: Evet, kıyamet
hallerinin birçoğunda bu böyledir. Bize ulaşan haberde şöyle denilmektedir:
"Cehennem getirildiğinde bir sefer kaynayıp coşar. Ne kadar peygamber ve
sıddik varsa mutlaka dizleri üstüne çöker." Yine Rasulullah (s.a.v.) şöyle
buyurmuştur: "Cibril, Kıyamet gününden beni o kadar korkuttu ki, sonunda
beni ağlattı. Ve şöyle dedim: Ey Cibril, günahımın geçmişi de geleceği de bana
bağışlanmadı mı? Bana şöyle dedi: Ey Muhammed, o günün dehşetinden öyle şeylere
tanık olacaksın ki, bu bağışlamayı sana unutturacaktır."
Derim ki: Eğer
kimilerinin de söylediği gibi bu soru, cehennemin kaynayıp coşması esnasında
olacaksa, Mücahid ve el-Hasen'in açıklamaları doğrudur. Doğrusunu en iyi bilen
Allah'tır.
en-Nehhas ise der ki: Bu
hususta sahih olan şudur: Buyruğun anlamı şöyledir: Gizli ve açık hallerde size
ne şekilde cevap verildi? Bu soru kafirlere azar olsun diye sorulacaktır. .
Peygamberler ise: Bizim hiçbir bilgimiz yok, diyecekler. Bununla da Mesih'i
ilah edinenleri yalanlamış olacaklardır. İbn Cüreyc de der ki: Yüce Allah'ın:
"Size ne cevap verildi" buyruğu sizden sonra neler yaptılar demektir.
Onlar da: "Bizim hiçbir bilgimiz yok. Şüphesiz gaybları çok iyi bilen
ancak Sensin" diyeceklerdir.
Ebu Ubeyd de der ki:
Peygamber (s.a.v.)'ın bir hadisi de bu açıklamaya benzemektedir. O, şöyle
buyurmuştur: "(Kıyamet gününde) bazı kimseler Havz'ın başında yanıma
gelecekler. Fakat oradan çekip uzaklaştırılacaklardır. Ben de:
Onlar ümmetimdendirler
diyeceğim. Bu sefer: Sen, senden sonra bunların (dinde olmayan) neler ortaya
çıkardıklarını bilemezsin denilecektir." (...): Gayblar kelimesinin
"ğayn" harfini, Hamza, el- Kisai ve Ebu Bekr esreli okumuşlar,
diğerleri ise ötreli okumuşlardır.
el-Maverdı der ki: Yüce
Allah'ın kendilerinden daha iyi bildiği bir hususu ne diye onlara soracaktır
diye sorulacak olursa, buna iki türlü cevap verilir:
1- O, peygamberlere
kendilerinin bilmedikleri, ümmetlerinin küfür, münafıklık ve kendilerinden
sonra haklarında uydurdukları yalanları öğretmek için;
2- O, böylelikle
ümmetlerini herkesin gözü önünde rezil etmek istediği için soruyu soracaktır.
Ta ki bu onlar için, bir çeşit ceza olsun.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN