|
NİSA 157 / 158 |
وَقَوْلِهِمْ
إِنَّا
قَتَلْنَا
الْمَسِيحَ
عِيسَى
ابْنَ
مَرْيَمَ رَسُولَ
اللّهِ
وَمَا
قَتَلُوهُ
وَمَا صَلَبُوهُ
وَلَـكِن
شُبِّهَ
لَهُمْ
وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ
فِيهِ لَفِي
شَكٍّ
مِّنْهُ مَا
لَهُم بِهِ
مِنْ عِلْمٍ
إِلاَّ اتِّبَاعَ
الظَّنِّ وَمَا
قَتَلُوهُ
يَقِيناً {157} بَل
رَّفَعَهُ
اللّهُ
إِلَيْهِ
وَكَانَ
اللّهُ
عَزِيزاً
حَكِيماً {158} |
157. Ve:
"Biz, Allah'ın peygamberi Meryem oğlu İsa'yı öldürdük" demeleri
sebebiyle. Halbuki onlar, onu öldürmediler, onu asmadılar da. Ancak kendilerine
benzer gösterilmişti. Gerçekten onun hakkında anlaşmazlığa düşenler, ondan yana
şüphe içindedirler. Onların zanna uymaktan başka ona dair bir bilgileri yoktur.
Onlar, onu gerçekten öldürememişlerdir.
158.
Bilakis, Allah onu kendi katına kaldırmıştır. Allah Azizdir, Hakimdir.
Yüce Allah'ın: "Ve:
Biz, Allah'ın peygamberi Meryem oğlu İsa'yı öldürdük demeleri sebebiyle"
buyruğunda, (...)nin hemzesinin esre gelmesi, "kavl: söz söylemek"
anlamındaki kelimeden sonra gelmesi dolayısıyladır. Başka bir söyleyişe göre üstün
okunması da mümkündür.
Al-i İmran Suresi'nde
(45. ayetin tefsirinde) "Mesih" kelimesinin türeyişi ile ilgili
açıklamalar geçmiş bulunmaktadır.
"Allah'ın
peygamberi" kelimesi, bedel olarak nasb edilmiştir.
Bunun,
"Mesih"i ... yani Allah'ın Resulü ... nü kastediyorum anlamında
mansub okunması da mümkündür.
"Halbuki onlar, onu
öldürmediler, onu asmadılar da" buyruğu da onların bu konudaki iddialarını
reddetmektedir.
"Ancak kendilerine
benzer gösterilmişti". Yani, yine Al-i İmran Suresi'nde (55. ayetin
tefsirinde) geçtiği üzere başkası ona benzer gösterildi.
Şöyle de denilmiştir:
Onu öldürmek isteyenler, kişi olarak Hz. İsa'yı tanımayanlardı. Öldürdükleri
kimsenin ise, o olup olmadığı hususunda şüphe ettikleri halde öldürmüşlerdi.
Nitekim, Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Gerçekten onun hakkında
anlaşmazlığa düşenler, ondan yana şüphe içindedirler."
Bir görüşe göre, burada
onların hepsi hakkında haber verildiği söylendiği gibi, bu hususta yalnızca
onların avamı anlaşmazlık içerisinde idiler, de denilmiştir.
Anlaşmazlığa
düşmelerinin anlamı ise, kimilerinin onun ilah olduğunu, kimilerinin de
Allah'ın oğlu olduğunu iddia etmeleridir. Bu açıklamayı el-Hasen yapmıştır.
Anlaşmazlıklarından
kastın şu olduğu da söylenmiştir: Onla-. rın avamı, biz İsa'yı öldürdük
dediler. Onun semaya yükseltilişini görenler ise, hayır onu öldürmedik dediler.
Yine,
anlaşmazlıklarından kastın: Hıristiyanlardan Nasturilerin: İsa, lahutu
(uluhiyet sıfatı) yönüyle değil de, nasutu (insan ve beşeriyeti) yönüyle
çarmıha gerilmiştir derken, melkaniler şöyle demişlerdir: Çarmıha germe ve
öldürme, Hz. İsa'nın tamamı, nasutu da lahutu da üzerinde cereyan etmiştir.
Anlaşmazlıklarından
kastın, onların şöyle demeleri olduğu da söylenmiştir: Eğer bu öldürülen kişi,
bizim arkadaşımız idiyse, peki İsa nerede? Eğer bu öldürdüğümüz İsa ise, bizim
arkadaşımız nerede? Bundan kastın şu olduğuda söylenmiştir: Yahudiler, biz onu
öldürdük demişlerdi. Çünkü yahudilerin başı olan Yahuda, Hz. İsa'nın
öldürülmesi için gayret harcamıştı. Buna karşılık hıristiyanlardan bir kesim
ise şöyle demiştir: Hayır, onu öldüren bizleriz. Yine hıristiyanlardan bir
başka kesim şöyle demiştir: Bilakis, Allah, gözümüzün önünde onu semaya
yükseltmiştir.
"Onların ona dair
bir bilgileri yoktur" buyruğunda yer alan (...) edatı fazladan gelmiştir.
İfade burada tamam olmaktadır. Daha sonra Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"Zanna uymaktan başka" Bu ise nasb mahallinde ve birincisinden
olmayan (munkati) bir istisnadır. Bedel olmak üzere ref'i mahallinde olması da
caizdir. Yani, onların ona dair zandan başka bir bilgileri yoktur, anlamında
olur. Sibeveyh buna örnek olmak üzere şu beyiti nakletmektedir: "Ve bir
belde ki, onda hiçbir tanıdık kimse yok, Ceylan yavrularından ve yaban
ineklerinden başka."
"Onlar onu gerçekten
öldürememişlerdir" buyruğu hakkında İbn Abbas ile es-Süddi şunları
söylemektedir: Yani, onların öldürdükleri, kesin olarak odur diye zannettikleri
kimsedir.
Buna göre; buradaki
"zan" kelimesi, kesinlikle, tam anlamıyla bilmek anlamındadır. Buna
göre "onu öldüremediler" buyruğundaki zamir ("kesin bilmek"
anlamındaki;) "zan"'a aittir. Ebu Ubeyd der ki: Şayet anlam, onlar
İsa'yı kesinlikle öldüremediler şeklinde olsaydı, bunun yerine: "Onu asla
öldüremediler" demesi gerekirdi.
Anlamın şöyle olduğu da söylenmiştir:
Onların öldürdükleri kişi, kesin olarak kendilerine İsa'dır, diye gösterilen
kimsedir. Buna göre, (4) kelimesinin üzerinde vakfedilmesi gerekir. Anlamın
şöyle olduğu da söylenmiştir: Onlar İsa'yı öldüremediler. Bu durumda vakıf,
"Onu öldüremediler" kelimesi üzerinde yapılmalıdır. (...): Gerçekten,
kesin olarak kelimesi ise hazfedilmiş bir mastarın sıfatı olur. Bu hazfedilmiş
mastarın takdiri ise iki türlü olabilir: Birincisine göre, onlar bunu kesin bir
söz olarak ileri sürdüler veya Allah bunu kesin bir söz olarak buyurmaktadır.
Diğer bir görüşe göre ise mana şöyle olur: Onlar, bunu kesin bir bilgi ile
bilemediler.
en-Nehhas der ki: Eğer
anlamın: (...): Bilakis Allah onu kendisine kesin olarak yükseltmiştir,
şeklinde takdir edilecek olursa, bu bir yanlışlık olur. Çünkü; hayır, bilakis
kelimesi, amil edat olarak zayıflığı sebebiyle bu edattan sonra gelen ibareler,
kendisinden önce gelen ibarelerde amel etmez. Bununla birlikte İbnü'l-Elbari;
"Onlar onu öldürememişlerdir" buyruğu üzerinde vakıf yapmayı caiz
görmüş ve bunu da kasemin cevabı olan hazfedilmiş bir fiil ile (4): Gerçekten,
kesin olarak kelimesini nasbetme şartına bağlı olarak, kabul etmiştir.
Hazfedilen fiilin takdiri de şöyle olur: Andolsunki siz, gerçekten ... tasdik
etmişsinizdir...
"Bilakis Allah onu
kendi katına kaldırınıştır" buyruğu, yeni bir söz (cümle)dir. Yani onu
semaya kaldırmıştır. Yüce Allah ise mekandan münezzehtir.
Hz. İsa'nın yükseltilme
keyfiyetine dair açıklamalar daha önceden Al-i İmran Süresi'nde (55. ayetin tefsirinde)
geçmiş bulunmaktadır
"Allah
azizdir" yani, yahudilerden intikam almak gücüne sahiptir. O bakımdan
onların üzerine Romalı Astisanus oğlu Petrus'u musallat etti ve onlardan pek
çok kimseyi öldürdü.
"Hakimdir".
onlar hakkında lanet ve gazap hükmünü vermiştir.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN