|
AL-İ İMRAN 120 |
إِن
تَمْسَسْكُمْ
حَسَنَةٌ
تَسُؤْهُمْ
وَإِن
تُصِبْكُمْ
سَيِّئَةٌ
يَفْرَحُواْ بِهَا
وَإِن
تَصْبِرُواْ
وَتَتَّقُواْ
لاَ
يَضُرُّكُمْ
كَيْدُهُمْ
شَيْئاً إِنَّ
اللّهَ
بِمَا
يَعْمَلُونَ
مُحِيطٌ |
120. Sizlere bir
iyilik dokunursa bu, onları üzer. Ama size bir kötülük dokunursa buna
sevinirler. Sabreder ve sakınırsanız onların hilesi size hiçbir zarar veremez.
Şüphesiz ki Allah, onların yaptıklarını kuşatandır.
Yüce Allah'ın:
"Sizlere bir iyilik dokunursa bu, onları üzer" buyruğunda
"sizlere ... dokunursa" anlamındaki fiili, es-Sülemi, "ya"
ile, diğerleri ise "te" ile okumuşlardır.
Lafız, hoşa giden ve
gitmeyen her şey hakkında umumidir. Müfessirlerin sözünü ettikleri bolluk,
kuraklık, mü'minlerin toplanıp biraraya gelmeleri, aralarına tefrikanın düşmesi
ve buna benzer çeşitli açıklamalar, bir takım örneklendirmelerden ibarettir.
Açıklamalar arasında bir farklılık yoktur.
Ayet-i kerimenin ifade
ettiği mana şudur: Bu kadar aşırı derecede düşmanlık beslemek, kin duymak,
mü'minlere gelen sıkıntılardan dolayı sevinmek gibi niteliklere sahip olanlar,
sırdaş edinilmeye ehil ve layık kimseler değildir. Özellikle de dünya ve
ahiretin kazanılması kendisine bağlı olan cihad ve oldukça büyük böyle bir işte
bu, sözkonusu edilmemelidir. Şu beyiti söyleyen şair ne güzel demiş:
"Her bir
düşmanlığın zamanla ortadan kalkması umulabilir
Sana kıskançlık duyduğu
için düşmanlık edenin düşmanlığı müstesna."
"Sabreder"
yani, onların eziyetlerine katlanır, itaate ve mü'minleri de veli ve dost
edinmeye devam eder "ve sakınırsanız, onların hilesi size hiçbir zarar
veremez. "
Ayet-i kerimedeki
"size hiçbir zarar veremez" anlamındaki: (...) buyruğu (Nafi'
tarafından): (...) şeklinde okunmuştur. (Bu okuyuşa görede) bu fiil: (...):
Zarar vermek anlamına gelir. Şanı Yüce Allah onların zararlarının sözkonusu
olmamasını sabır ve takva şartına bağlamaktadır. O bakımdan bu buyruk,
mü'minlere teselli ve onların maneviyatlarını bir güçlendirme sadedindedir.
Derim ki: İki el-Haremi
ile Ebü Amr da bu kelimeyi önceden de açıkladığımız gibi (...) şeklinde; (...)
dan gelmiş gibi okumuşlardır. Yüce Allah'ın: "Bir zararı yoktur"
(eş-Şuara, 50) buyruğu da buradan gelmektedir. Ayet-i kerimedeki bu kelime de
"ya" harfinin hazf edilmesi ise, iki sakinin bir arada olmasından
ötürüdür. Çünkü, "ra" harfinin ötresi hazf edilecek olursa, geriye
"ra" harfi de sakin, "ya" harfi de, kalacağından,
"ya" harfi hazf edilmiştir. "Ya" harfinin hazfedilmesinin
daha uygun gelmesi ise, ondan önce ona delalet edecek bir şeyin
("dad" harfinin esresinin) bulunmasıdır. el-Kisai ise, kendisinin:
(...) şeklinde ("ya" yerine "vav"lı) kullanışını
(Araplardan) işittiğini nakletmiş ve (...) şeklindeki okuyuşu da caiz kabul
etmiştir. Ayrıca, Ubey b. Ka'b'in kıraatinde bu kelimenin (...) diye okuduğunu
da iddia etmiştir.
Küfeliler ise, (...)
şeklinde "ra" harfini şeddeli ve ötreli olarak okumuşlardır. Bu da
"(...): Zarar verdi"den gelmektedir. Bunun "fe" harfi
takdiri ile merfu' olması mümkündür. "Size zarar vermez"
anlamındadır. Şairin şu beyiti de bu kabildendir:
"Her kim iyilikler
yaparsa Allah onların mükafatlarını verecektir."
el-Kisai ve el-Ferra'nın
görüşü budur. Yahud da bu fiil, takdim takdiri ile de merfu olabilir. Sibeveyh
de (bu şekildeki kullanışa) örnek olmak üzere şu mısraı nakleder:
"Şüphesiz ki senin
kardeşin eğer yere yıkılacak olursa, sen de yere yıkılırsın.
Bu da şu demek olur:
Şayet sabreder ve sakınırsanız, (onların hilesinin) size zararı olmaz. Bu
fiilin meczum olması da caizdir. "Ra" harfi ise, iki sakinin yanyana
gelişi dolayısıyla -ötreden sonra ötreyi tabi kılmak suretiyle ötreli
okunmuştur: Aynı şekilde "ra" harfini üstün okuyanlar da fiili meczum
kabul ederek böyle okumuşlardır. "Ra" harfinin üstün okunuşu da iki
sakinin yanyana gelmesi ve fethanın hafifliği dolayısıyladır. Bunu da Ebü Zeyd,
el-Mufaddal'dan Asım'dan rivayet etmiştir. Bu açıklamaları da el-Mehdevi nakletmektedir.
en-Nehhas da şunu
nakletmektedir: el-Mufaddal ed-Dabbi ise, Asım'dan; (...) şeklinde, iki sakinin
yanyana gelmesinden ötürü "ra" harfini esreli okuduğunu iddia
etmektedir.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN